Nguyên nhân đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là tình trạng xuất hiện những cơn đau chạy dọc theo dây thần kinh tọa (dây thần kinh dài và dày nhất trong cơ thể). Cơn đau xuất phát từ vùng lưng dưới và lan xuống chân. Bệnh cũng có thể gây yếu cơ chân, bàn chân, dẫn đến tê, ngứa ran, khó chịu như kim châm.

BS.CKI Vũ Ngọc Bảo Quỳnh, khoa Phẫu thuật Cột sống, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết đau thần kinh tọa có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân.

Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thần kinh tọa. Bệnh xảy ra khi một hoặc nhiều đĩa đệm nằm giữa các đốt sống bị hư hại, trượt ra khỏi vị trí ban đầu gây chèn ép lên tủy sống và các dây thần kinh, dẫn đến đau nhức và rối loạn cảm giác tại chỗ.

Thoái hóa đĩa đệm là tình trạng hao mòn tự nhiên của đĩa đệm giữa các đốt sống. Các đĩa đệm bị mòn rút ngắn dần về chiều cao, làm hẹp các đường dẫn truyền thần kinh (hẹp ống sống), thường gây chèn ép rễ thần kinh tọa, dẫn đến đau nhức.

Trượt đốt sống xảy ra khi đốt sống bị trượt ra khỏi vị trí ban đầu, không còn thẳng hàng với cấu trúc phía trên, làm thu hẹp lỗ thông nơi dây thần kinh đi ra, từ đó chèn ép dây thần kinh tọa.

Thoái hóa khớp. Khi sụn khớp bị tổn thương do thoái hóa, cơ thể tự chữa lành bằng cách thúc đẩy quá trình hình thành những đoạn xương mới. Những gai xương này ở cột sống có thể chèn ép dây thần kinh ở vùng lưng dưới, gây đau thần kinh tọa.

Hội chứng cơ hình lê là tình trạng cơ hình lê (cơ nhỏ nằm sâu trong mông) bị căng hoặc co thắt, gây áp lực và kích thích dây thần kinh hông, dẫn đến đau ở thần kinh tọa.

Hội chứng chùm đuôi ngựa ít gặp nhưng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến bó dây thần kinh ở phần cuối tủy sống (chùm đuôi ngựa). Hội chứng này gây ra những cơn đau lan dần xuống chân, có thể dẫn đến tê xung quanh hậu môn, thậm chí làm mất kiểm soát ruột và bàng quang.

Ngoài các bệnh lý trên, đau thần kinh tọa còn có thể xảy ra ở người cao tuổi, từng bị chấn thương liên quan đến vùng lưng dưới hoặc cột sống, thừa cân, ít vận động hoặc vận động quá mức...

Bác sĩ Quỳnh cho biết đa số trường hợp đau thần kinh tọa có thể khỏi nếu được chăm sóc hoặc điều trị bảo tồn đúng cách mà không cần phẫu thuật. Người bệnh có thể được chỉ định một hoặc kết hợp nhiều phương pháp như dùng thuốc theo đường uống hoặc tiêm cột sống để giảm đau, giảm các cảm giác khó chịu do đau thần kinh tọa gây ra, tập vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh cho các cơ vùng lưng, hông, nhóm cơ đùi sau, giảm áp lực chèn ép dây thần kinh, cải thiện khả năng vận động...

Nếu các phương pháp này không mang lại hiệu quả, bệnh tiến triển nghiêm trọng, người bệnh có thể phải phẫu thuật để kiểm soát, tránh biến chứng nguy hiểm. Các phương pháp phẫu thuật điều trị đau thần kinh tọa thường xâm lấn tối thiểu, giảm áp lực chèn ép lên dây thần kinh. Người bệnh ít đau, ít mất máu, có thể đi lại ngay ngày đầu sau mổ và nhanh chóng xuất viện.