Những ngày gần đây, mạng xã hội lan truyền thông tin về việc ngủ phòng kín, bật điều hòa cả đêm khiến cơ thể mệt mỏi, stress và thậm chí rụng tóc do hít phải quá nhiều khí CO₂.
Nhiều người hoang mang, cho rằng điều hòa có thể là “thủ phạm giấu mặt” gây ảnh hưởng sức khỏe. Tuy nhiên, cần nhìn nhận vấn đề dưới góc độ khoa học để hiểu đúng và có giải pháp phù hợp.
CO₂ trong phòng ngủ đến từ đâu?
Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga (Bộ Quốc phòng), nguồn chính phát thải CO₂ trong phòng ngủ là hơi thở của con người. Trung bình, một người trưởng thành thải ra khoảng 120-160 lít CO₂ trong 8 giờ ngủ.
Trong một căn phòng kín khoảng 20 m², thể tích khoảng 60 m³, lượng khí CO₂ này không thoát được ra ngoài nên tích tụ dần theo thời gian. Nếu trong phòng có hai người, lượng CO₂ sẽ tăng gấp đôi.
Nhiều người lầm tưởng điều hòa có thể “làm sạch không khí”, song thực tế, hầu hết các dòng điều hòa dân dụng không đưa khí tươi từ ngoài vào, chỉ làm mát không khí sẵn có trong phòng và tuần hoàn nó.
Khi phòng đóng kín để giữ lạnh, quá trình trao đổi không khí với bên ngoài gần như bằng không, khiến CO₂ tích tụ nhanh hơn.
Điều hòa không phải là "thủ phạm", mà chính việc thiếu thông gió mới là vấn đề cốt lõi. (Ảnh minh hoạ)
Bao nhiêu CO₂ là quá mức?
Trong không khí tự nhiên ngoài trời, nồng độ CO₂ dao động quanh mức 400 ppm (phần triệu). Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) và Hiệp hội Kỹ sư Nhiệt lạnh Hoa Kỳ (ASHRAE) đều khuyến nghị giữ mức CO₂ trong nhà dưới 1000 ppm để đảm bảo chất lượng không khí.
Tuy nhiên, các nghiên cứu tại Singapore và Đan Mạch (ĐH Kỹ thuật Đan Mạch - DTU) chỉ ra rằng trong phòng kín dùng điều hòa, nồng độ CO₂ có thể nhanh chóng vượt mốc này, thường đạt từ 1500 đến 1900 ppm chỉ sau một đêm. Mức này đủ để gây cảm giác ngột ngạt, đau đầu nhẹ, giảm chất lượng giấc ngủ và khiến cơ thể mệt mỏi sau khi thức dậy.
Theo DTU, giấc ngủ bắt đầu bị ảnh hưởng từ ngưỡng 1150 ppm. Khi nồng độ CO₂ vượt 2000 ppm, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng rõ rệt như mệt mỏi dai dẳng, khó tập trung, giảm hiệu suất nhận thức. Ở mức trên 2600 ppm, giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng và chất lượng công việc hoặc học tập ngày hôm sau cũng giảm sút.
CO₂ gây rụng tóc, mệt mỏi?
Chưa có bằng chứng trực tiếp cho thấy CO₂ là nguyên nhân gây rụng tóc. Tuy nhiên, tình trạng thiếu thông gió không chỉ khiến CO₂ tăng cao mà còn khiến các chất ô nhiễm khác như bụi mịn, VOCs (hợp chất hữu cơ bay hơi) tích tụ, ảnh hưởng đến da đầu và tóc.
Mặt khác, stress và mất ngủ – hệ quả gián tiếp của CO₂ cao – lại là những yếu tố được chứng minh có liên quan đến rụng tóc.
CO₂ cao không chỉ gây ngột ngạt về thể chất mà còn tạo ra ảnh hưởng tinh vi đến tâm lý. Hơi thở trong không khí nghèo oxy, giàu CO₂ kích hoạt cơ chế stress sinh lý: nhịp tim tăng, huyết áp thay đổi, dẫn đến trạng thái căng thẳng khó giải thích.
Khi chất lượng giấc ngủ bị giảm, khả năng kiểm soát cảm xúc cũng suy giảm, khiến stress càng dễ bùng phát.
Một nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley (Mỹ) cho thấy, chỉ cần CO₂ đạt mức 1000 ppm đã có thể làm giảm đáng kể khả năng tư duy chiến lược, lập luận và đưa ra quyết định. Ở mức 2500 ppm, nhiều người bắt đầu rơi vào trạng thái “rối loạn chức năng” nhẹ.
Làm sao ngủ ngon mà không bỏ điều hòa?
Trước hết, không cần ngừng sử dụng điều hòa – giải pháp là kết hợp nó với thông gió hợp lý. Một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất là hé cửa sổ hoặc cửa ra vào khoảng 5-10 cm để tạo luồng không khí lưu thông. Nếu lo về an ninh, côn trùng hay tiếng ồn, có thể dùng rèm chắn, lưới chống muỗi, hoặc lắp quạt thông gió âm tường.
Các dòng điều hòa cao cấp hiện nay có chức năng lấy gió tươi từ bên ngoài hoặc tích hợp cảm biến CO₂ để kích hoạt chế độ thông gió khi cần thiết. Ngoài ra, người dùng có thể đầu tư thiết bị đo CO₂ (giá khoảng 1-3 triệu đồng), đặt gần giường ngủ để theo dõi chất lượng không khí và chủ động mở cửa khi nồng độ vượt ngưỡng an toàn.
Việc duy trì độ ẩm từ 40-60% cũng rất quan trọng, vì điều hòa thường làm khô không khí, gây khô niêm mạc mũi và họng, khiến hô hấp khó khăn hơn khi CO₂ tăng. Có thể dùng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng để duy trì độ ẩm hợp lý.
Máy lọc không khí cũng hữu ích trong môi trường thành thị nhiều bụi mịn, nhưng không có tác dụng giảm CO₂. Về cây xanh, tuy một số loài có khả năng lọc khí tốt vào ban ngày, nhưng ban đêm lại thải CO₂ khi hô hấp, nên nếu đặt trong phòng ngủ cần tính toán số lượng và loại cây phù hợp.
Chất lượng không khí – yếu tố bị xem nhẹ
Phòng ngủ là nơi phục hồi sức khỏe sau một ngày dài. Tuy nhiên, nhiều người vẫn đánh giá thấp tầm quan trọng của chất lượng không khí trong phòng. Việc tiết kiệm điện bằng cách đóng kín cửa khi bật điều hòa là hợp lý về mặt kinh tế, nhưng lại vô tình tạo ra môi trường bí bách, tích tụ CO₂ và các chất ô nhiễm, ảnh hưởng sức khỏe lâu dài.
Giới hạn CO₂ cho môi trường làm việc là 5000 ppm trong 8 giờ theo OSHA (Cơ quan An toàn và Sức khỏe nghề nghiệp Hoa Kỳ), nhưng phòng ngủ – nơi phục hồi thể lực – nên có tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn.
Ngủ trong phòng kín bật điều hòa cả đêm có thể làm nồng độ CO₂ tăng gấp 4-5 lần mức nền tự nhiên. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giấc ngủ, gây mệt mỏi, giảm hiệu suất và gián tiếp làm tăng stress. Dù chưa có bằng chứng cụ thể về rụng tóc, sự tích tụ CO₂ cùng các yếu tố đi kèm như bụi mịn, VOCs, độ ẩm thấp, có thể là yếu tố góp phần.
Điều hòa không phải là "thủ phạm", mà chính việc thiếu thông gió mới là vấn đề cốt lõi. Việc kết hợp thông gió chủ động, sử dụng thiết bị theo dõi CO₂ và lựa chọn điều hòa có khả năng cấp gió tươi là những giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả, giúp bạn vẫn ngủ ngon trong không gian mát lạnh mà không lo hít phải “không khí tù”.
