Có rất nhiều nghiên cứu về khoa học thần kinh cho thấy sự im lặng có thể tạo ra những thay đổi trong não tương đương với nhiều tháng thiền định, rèn luyện nhận thức hoặc tập thể dục nghiêm ngặt. Những thay đổi này xảy ra khá nhanh, có thể bắt đầu sau khoảng 72 giờ tĩnh lặng cộng dồn.
Điều đáng ngạc nhiên nhất tập trung ở vùng đồi hải mã, phần não điều khiển trí nhớ. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng sau ba ngày im lặng kéo dài, những người tham gia cho thấy sự phát triển đáng kể của các tế bào não mới ở vùng này.
Sự ra đời của các tế bào thần kinh như vậy trước đây được cho là cần can thiệp dài hạn mới xảy ra. Nhưng đối với những người thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn, hiệu ứng thậm chí còn rõ rệt hơn, chứng tỏ những người bị căng thẳng nhất do tiếng ồn mà trải qua thời gian im lặng như vậy thì sẽ vô cùng có tác dụng đối với họ.

Sự im lặng cũng biến đổi hoạt động của sóng não. Sau một thời gian tĩnh lặng, não người chuyển từ sóng beta nhanh, cảnh giác cao sang sóng alpha và theta chậm hơn liên quan đến sự tập trung bình tĩnh và sáng tạo.
Đến ngày thứ ba, những người này đạt được những trạng thái này nhanh hơn, trong vòng vài phút thay vì vài giờ. Những thay đổi tương tự như vậy thường liên quan đến thiền sâu hoặc trạng thái buông xuôi.
Im lặng kéo dài còn mang lại lợi ích đáng kinh ngạc về mặt cảm xúc. Sau một vài ngày im lặng, các trung tâm cảm xúc của não thay đổi để giao tiếp hiệu quả hơn. Mọi người có thể nhận ra các dấu hiệu sớm của căng thẳng về mặt cảm xúc và phản ứng với chúng rõ ràng hơn.
Những người tham gia nghiên cứu cho biết tâm trạng của họ ổn định hơn, ít phản ứng thái quá hơn và khả năng phục hồi tăng lên. Điều đáng chú ý là những tác động này kéo dài trong nhiều tuần sau khi giai đoạn yên lặng kết thúc. Khi não không còn bận xử lý âm thanh liên tục, các giác quan khác trở nên nhạy bén hơn.
Thị lực, vị giác, khứu giác và xúc giác của họ cũng nhạy hơn.
Các giác quan này tinh nhạy hơn là do não bộ phân bổ lại các nguồn lực, một quá trình được gọi là tính linh hoạt liên phương thức. Đó là lý do tại sao sự im lặng có thể đặc biệt hữu ích đối với những người trong các lĩnh vực cần có giác quan chính xác như nghệ thuật ẩm thực hoặc thiết kế.
Hiệu suất nhận thức cũng được cải thiện.
Trí nhớ làm việc, khả năng lưu giữ và quản lý thông tin tại thời điểm đó đều tốt hơn. Mọi người nhớ lại các chi tiết dễ dàng hơn, giải quyết vấn đề nhanh hơn và ít mắc lỗi tinh thần hơn chỉ sau vài ngày im lặng. Những lợi thế này xuất hiện ở nhiều cá nhân, từ những người còn đang đi làm đến những người đã nghỉ hưu.
Sự im lặng thậm chí có thể giúp bảo vệ não theo thời gian. Các nghiên cứu dài hạn phát hiện ra rằng những khoảng thời gian yên tĩnh thường xuyên có thể làm chậm quá trình suy giảm liên quan đến tuổi tác và giảm tổn thương não liên quan đến căng thẳng.
Trong các thử nghiệm lâm sàng với người lớn tuổi, sự im lặng có kế hoạch đã cải thiện trí nhớ, giảm lo lắng và làm chậm quá trình suy giảm nhận thức.
Bạn không cần phải đi đến một nơi xa xôi để trải nghiệm sự yên lặng tĩnh tâm. Các nhà nghiên cứu cho biết, khoảng hai giờ tĩnh lặng cộng dồn mỗi ngày, chia đều vào buổi sáng, giờ nghỉ và buổi tối, là đủ để tạo ra những cải thiện rõ rệt.
Bắt đầu ngày mới mà không nhìn vào các thiết bị có màn hình, đi bộ một đoạn ngắn mà không đeo tai nghe hoặc dành mười phút giữa các công việc đều có thể cộng lại.
Trong một thế giới đầy rẫy những phiền nhiễu vô tận và tiếng ồn kỹ thuật số, sự im lặng có thể là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất và bị bỏ qua nhiều nhất để mang lại sự minh mẫn về tinh thần và sức khỏe lâu dài cho bộ não.
Hóa ra, thời gian yên tĩnh không chỉ là một thứ xa xỉ. Đó là một nhu cầu cho hệ thần kinh khỏe mạnh.