Giữa tháng 11-2022, sau khi bị Công an quận 7, TP HCM bắt khẩn cấp về hành vi cố ý gây thương tích, Nguyễn Ngọc Phượng (31 tuổi, ngụ quận 7) đã bước đầu khai nhận về quá trình đánh đập, hành hạ cháu T.G.H khiến bé 17 tháng tuổi này tử vong.
Lòng tin đặt nhằm chỗ
Phượng khai giữ bé H. từ ngày 25-9. Do H. quấy khóc nên Phượng bực bội, cộng thêm việc cha cháu là anh Trương Hoàng Đức (ngụ huyện Nhà Bè, TP HCM) không trả tiền công như đã hẹn nên cô ta thường xuyên dùng tay, cán chổi, bình sữa tác động lên thân thể bé.
Anh Đức cùng một phụ nữ sống chung với nhau nhưng không đăng ký kết hôn. Vài tháng trước, họ chia tay, anh nhận nuôi hai con chung 3 tuổi và 17 tháng tuổi. Sau đó, anh gửi con gái 3 tuổi cho ông bà nội tại nhà trọ ở quận 7, còn mình thì nuôi bé H.
Thương H. còn nhỏ nhưng anh Đức đành tìm chỗ gửi con để chạy xe ôm kiếm tiền. Anh lên mạng thì biết được Phượng nhận trông trẻ tại phòng trọ cả ngày lẫn đêm, tiền công 5 triệu đồng/tháng nhưng có thể nộp rải rác nên mang con đến gửi.
Một dãy phòng trọ lụp xụp tại phường Tân Tạo A, quận Bình Tân, TP HCM nhận trông trẻ
Người đàn ông này kể lúc đưa con đến, phòng trọ của Phượng có vài đứa trẻ khác, chủ yếu là con của những gia đình công nhân. Thấy "lớp" đông nên anh yên tâm ra về.
Khoảng 22 giờ ngày 7-11, lúc đang chạy xe ôm ở quận 12, anh Đức nhận được cuộc gọi của Phượng báo tin bé H. bị bệnh nặng phải đưa vào Bệnh viện quận 7 cấp cứu. Sau đó, bé được chuyển lên Bệnh viện Nhi Đồng 2.
Bé H. được cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 trong tình trạng hôn mê sâu, xuất huyết dưới màng cứng trán, sốc tim, phù phổi cấp, có nhiều vết bầm rải rác vùng mắt phải, má trái, hai vai... Đến sáng hôm sau thì bé tử vong.
Đại diện Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP HCM - luật sư Trần Thị Ngọc Nữ - đã vào cuộc trợ giúp pháp lý. Tại buổi làm việc với luật sư, người cha mất con nói rằng bản thân rất ân hận vì đặt lòng tin nhằm chỗ.
"Tôi nghi con mình bị đánh nhiều lần trước đó. Tôi đã lục lại hình ảnh của bé H. mà Phượng gửi, trong đó có nhiều tấm nhìn tay chân con giống như bị bầm tím. Có một lần, tôi qua gặp bé H., thấy tay chân con bầm tím thì Phượng nói "anh đừng giận em, em lỡ để con anh té" - anh Đức nhớ lại.
Nở rộ điểm trông giữ trẻ tự phát
Những sự việc đáng tiếc xuất phát từ sự thiếu trách nhiệm cũng như cơ sở vật chất không bảo đảm an toàn tại nơi giữ trẻ xảy ra thời gian gần đây khiến phụ huynh luôn trong tâm trạng bất an. Chị Nguyễn Thị Cẩm Hà (quận Bình Tân, TP HCM) là một trong nhiều người mẹ như vậy.
Chúng tôi theo chân chị Hà đưa con 2 tuổi của chị đến "lớp" do một phụ nữ trung niên tổ chức, nằm trong dãy trọ lụp xụp tại phường Tân Tạo A, quận Bình Tân, TP HCM. "Lớp" còn có hai đứa trẻ 3 tuổi và 5 tuổi khác.
Chị Hà cho biết từng rất chật vật tìm chỗ gửi con để trở lại với công việc ở công ty sớm. "Vợ chồng tôi đều là công nhân, mỗi ngày ở công ty từ sáng sớm đến chiều tối, nhiều hôm tăng ca mãi tối muộn mới về. Do không có người thân giúp đưa đón con nên vợ chồng tôi đành chọn gửi bé ở đây thay vì đưa tới trường mầm non, chi phí cũng rẻ hơn mà gần khuya đến đón cũng được. Từ lúc con 16 tháng tuổi đến nay, đây là chỗ thứ 2 mà vợ chồng tôi gửi bé. Nhìn cơ sở vật chất không tươm tất, lại nghe nhiều vụ trẻ em bị bảo mẫu bạo hành, vợ chồng tôi cũng lo lắm nhưng giờ không có cách khác" - chị Hà băn khoăn.
Luật sư Trần Thị Ngọc Nữ làm việc với cha cháu bé 17 tháng tuổi bị bảo mẫu bạo hành tử vong
Theo tìm hiểu của phóng viên, sau khi dịch COVID-19 được kiểm soát, trước tâm lý ngại lớp học đông người của nhiều phụ huynh, những điểm trông giữ trẻ tự phát nở rộ khắp nơi. Nhiều người tự nhận là giáo viên mầm non, công khai rao tin nhận giữ trẻ.
Từ lời rao trong một nhóm nhận trông giữ trẻ tại nhà trên Facebook, chúng tôi liên hệ với nhóm 2 phụ nữ ở phường Đông Hưng Thuận, quận 12, TP HCM. Một người cho biết mình là cô giáo mầm non nên "phụ huynh có thể tin tưởng". Trẻ bao nhiêu tháng tuổi nơi này cũng nhận trông và phụ huynh có thể gửi con sau 17 giờ.
Tuy nhiên, trước khi chúng tôi tìm đến địa điểm này, người phụ nữ nêu trên đã chủ động liên hệ, từ chối nhận trẻ với lý do "lớp" đã đủ số lượng. Nếu nhận thêm trẻ, phụ huynh đưa rước con nhiều, các cô "dễ gặp rắc rối" bởi gây chú ý cho phường.
Luật sư Nguyễn Thị Bạch Tuyết (Đoàn Luật sư TP HCM) cho biết theo Nghị định 135/2018, tổ chức, cá nhân có thể thành lập nhóm trẻ nhưng phải đáp ứng nhiều điều kiện về cơ sở vật chất, điều kiện chăm sóc trẻ lẫn trình độ của giáo viên, bảo mẫu… Trong đó, cơ sở trông giữ trẻ phải được xây dựng kiên cố hoặc bán kiên cố, có hàng rào bảo vệ, có bếp ăn (đối với nơi tổ chức ăn cho trẻ)… Nhân viên giảng dạy và chăm sóc trẻ em phải có trình độ chuyên môn sư phạm được đào tạo theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đáp ứng các điều kiện sức khỏe của Bộ Y tế về năng lực hành vi dân sự theo quy định của Bộ Luật Dân sự…
Như vậy, các cơ sở trông giữ trẻ tự phát không đăng ký, không bảo đảm điều kiện theo quy định là vi phạm pháp luật. Căn cứ điều 34 Nghị định 144/2013, tổ chức và cá nhân vi phạm các điều kiện để thành lập, vận hành cơ sở chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em sẽ bị phạt hành chính lên tới 20 triệu đồng. Ngoài ra, cơ sở cũng buộc phải trả lại số tiền bất hợp pháp thu được từ việc vi phạm.
Cẩn thận kẻo "tiền mất tật mang"
"Vì sao một số bảo mẫu ác thế?" - luật sư Trần Thị Ngọc Nữ - người có nhiều năm kinh nghiệm tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho trẻ em bị xâm hại, bạo hành tại TP HCM - luôn đau đáu trước câu hỏi này. Bà cho rằng các vụ bạo hành trẻ em xảy ra gần đây cho thấy mức độ ngày càng nghiêm trọng. Nhiều bảo mẫu đang tâm đánh đập trẻ bằng bất cứ vật dụng nào có sẵn, từ bình sữa đến chổi, gậy..., thậm chí đánh đến chết.
Theo luật sư Nữ, nguyên nhân chính là do bảo mẫu thiếu chuyên môn nghiệp vụ sư phạm về chăm sóc trẻ. Đây là mối nguy rất lớn có thể thấy rõ từ những điểm trông giữ trẻ tự phát.
Trẻ mầm non thường có tâm lý tò mò, thích khám phá, hiếu động, đặc biệt là thích được yêu thương, chiều chuộng nên đôi khi sẽ khiến người trông trẻ cảm thấy phiền.
"Giữ trẻ con rất khó. Một cô bảo mẫu ở điểm giữ trẻ "chui" có thể nhận trông rất nhiều trẻ trong ngày, nếu không có chuyên môn thì dễ dẫn đến hành vi thiếu kiểm soát, ứng xử chưa chuẩn mực gây ra những sự việc đau lòng. Do đó, cha mẹ không nên tự ý gửi con cái cho những điểm trông giữ trẻ tự tổ chức, hãy cân nhắc khi thuê bảo mẫu trông trẻ tại nhà, kẻo "tiền mất, tật mang" - luật sư Nữ nhìn nhận.
