Chợ vàng online vẫn nhộn nhịp
Theo quy định hiện nay, người dân chỉ được mua, bán vàng miếng SJC tại những điểm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp phép mua, bán vàng miếng SJC. Thế nhưng trên các diễn đàn hiện nay, tình trạng các tổ chức, cá nhân mua, bán vàng miếng vẫn diễn ra thường xuyên khi giá giao dịch vàng thấp hơn. Tại nhóm "Giao lưu mua bán vàng 9999, BTMC, Doji không qua trung gian" trên mạng xã hội Facebook với gần 36.000 thành viên tham gia, trao đổi giao dịch nhộn nhịp. Một thành viên tên C.T (TP.HCM) rao bán 8 lượng vàng miếng SJC với giá 118 triệu đồng/lượng. Tương tự, một số thành viên khác cũng rao mua và bán vàng miếng SJC với giá từ 118 - 118,8 triệu đồng/lượng, kèm theo câu có giấy tờ mua bán từ NH, công ty vàng.

Các điểm bán vàng cần treo bảng nhận diện để người dân được biết
ẢNH: NGỌC THẮNG
Trong khi đó, giá mua, bán vàng của các công ty như SJC, Phú Quý, Bảo Tín Minh Châu… đang ở mức 116,8 - 119,3 triệu đồng/lượng. Như vậy, giá bán vàng miếng SJC trên chợ online thấp hơn giá bán của các công ty 1,3 triệu đồng/lượng nhưng cao hơn giá mua vào 1,2 triệu đồng/lượng. Có thể thấy, giá giao dịch giữa người bán và mua là mức giá bình quân của các công ty chính thức. Ngày 19.5, giá vàng miếng SJC đã tăng trở lại từ 800.000 - 1,3 triệu đồng mỗi lượng so với cuối tuần qua. Trong đó, giá mua vào tăng nhanh hơn bán ra, dẫn đến giá bán vàng cao hơn mua vào còn 2,5 triệu đồng/lượng thay vì 3 triệu đồng/lượng như trước đó.
Trong khi đó, giá vàng nhẫn vẫn giữ nguyên mức chênh lệch giữa giá mua và bán là 3 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn biến động tăng, giảm trong ngày quanh 500.000 đồng mỗi lượng. Cuối ngày, Công ty Bảo Tín Minh Châu mua vào 114,2 triệu đồng, bán ra 117,2 triệu đồng/lượng; Công ty Phú Quý mua vào 111,8 triệu đồng, bán ra 114,8 triệu đồng/lượng; Công ty SJC mua vào 111,5 triệu đồng, bán ra 114,5 triệu đồng/lượng…
Lượng vàng bán ra của các công ty kinh doanh tiếp tục bị hạn chế. Tại Công ty SJC, mỗi khách hàng được mua 1 chỉ vàng nhẫn, còn vàng miếng SJC mức thấp nhất là 1 lượng. Tuy nhiên tùy thời điểm, khi mua được vàng từ khách bán ra thì công ty bán lại cho khách đến mua không hạn chế.
Đủ loại chiêu trò lừa đảo
Không chỉ hoạt động trái phép, thị trường vàng mua bán trên mạng cũng đang được kẻ gian sử dụng để lừa đảo với nhiều chiêu trò khác nhau. Hôm qua 19.5, Công ty SJC đã cảnh báo một website giả mạo và khuyến cáo khách hàng không chuyển khoản nhằm tránh bị lừa đảo. Công ty SJC khẳng định: "Tất cả giao dịch chỉ được thực hiện trực tiếp tại các địa điểm giao dịch chính thức của SJC" và đang phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng để điều tra và xử lý các hành vi gian lận. Đây không phải là lần đầu tiên, trước đó có nhiều trang giả mạo công ty này để thực hiện hành vi lừa đảo.
Công an TP.Hà Nội cũng vừa đưa ra khuyến cáo người dân về những chiêu trò lừa đảo khi mua, bán vàng trên online. Một số thủ đoạn thường gặp là giả mạo website, fanpage chính thức của doanh nghiệp (DN) uy tín. Hay thủ đoạn đăng tải thông tin sai lệch, dụ dỗ mua bán giá rẻ, chiết khấu cao bằng cách chạy quảng cáo hoặc spam tin nhắn theo dạng "ưu đãi đặc biệt, bán vàng giá rẻ, chiết khấu cao hơn so với thị trường"; "Đợt khuyến mãi lớn chào mừng sự kiện của DN"; "mua vàng online, đặt hàng với số lượng có hạn sẽ được ưu đãi giá tốt hơn so với thị trường"…
Một thủ đoạn khác là dẫn dụ chuyển tiền đặt cọc trước để mua vàng, thường là chuyển vào tài khoản cá nhân không trùng với tên DN. Để tạo lòng tin, kẻ lừa đảo còn gửi giấy xác nhận "đã đặt hàng" có logo và thông tin gần giống DN thật. Đặc biệt, kẻ gian mời chào đầu tư vàng online với lợi nhuận cao, đồng thời mạo danh tư vấn đầu tư, gọi điện tự xưng là chuyên viên tư vấn đầu tư vàng của công ty lớn, hướng dẫn mở tài khoản, gửi bảng giá giả mạo thấp hơn thị trường để lừa khách hàng chuyển tiền đầu tư. Sau đó đối tượng gửi đường link chứa mã độc nhằm chiếm đoạt thông tin cá nhân, hack tài khoản NH.
Thủ đoạn cuối cùng là gửi tin nhắn, email hoặc cuộc gọi mạo danh đại diện DN vàng, thông báo người dân trúng thưởng các chương trình tri ân, rút thăm may mắn; sau đó yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc nộp "phí nhận thưởng", "thuế thu nhập" để chiếm đoạt tiền.
Công an TP.Hà Nội khuyến cáo: "Người dân chỉ nên thực hiện mua - bán vàng bạc qua các kênh chính thống, đã được kiểm chứng, tránh chuyển tiền theo hướng dẫn không rõ ràng".
Để người dân phân biệt những địa chỉ mua bán vàng miếng chính thức, ngày 19.5, NHNN chi nhánh khu vực 2 có công văn yêu cầu các NH, DN kinh doanh vàng miếng SJC trên địa bàn treo bảng để người dân biết điểm kinh doanh vàng miếng. Các đơn vị đảm bảo để người dân nhận biết được địa điểm mua bán vàng miếng hợp pháp để phân biệt với các cửa hàng, DN kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ khác.
Nhằm ổn định thị trường vàng VN, TS Phạm Đức Anh (Học viện Ngân hàng) cho rằng cần kết hợp các giải pháp ngắn hạn và dài hạn. Trong đó, biện pháp hữu hiệu nhất là tăng cung vàng kết hợp kiểm soát chặt chẽ đầu cơ. Trong ngắn hạn, NHNN nên bán vàng trực tiếp hoặc cấp phép cho các tổ chức tín dụng phân phối thêm vàng. Kinh nghiệm cho thấy, tăng nguồn cung 15 - 20% có thể thu hẹp chênh lệch giá xuống 3 - 5 triệu đồng/lượng. "Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 64 yêu cầu NHNN phối hợp với Bộ Công an truy quét thị trường chợ đen và xử lý thao túng giá, đã chứng minh hiệu quả giá vàng giảm mạnh ngay sau đó. Tuy nhiên, cần tiếp tục thanh tra thường xuyên để giảm tâm lý đầu cơ, đẩy giá chợ đen", ông Phạm Đức Anh nhấn mạnh.
Kiến nghị cho phép 10 - 15 đơn vị nhập khẩu vàng
Về dài hạn, TS Phạm Đức Anh cho rằng cải cách khung pháp lý là giải pháp căn cơ. Nghị định số 24/2012 về quản lý thị trường vàng hiện nay độc quyền nhập khẩu và sản xuất vàng miếng, cần được sửa đổi theo mô hình Trung Quốc, cho phép 10 - 15 đơn vị uy tín nhập khẩu vàng để tạo cạnh tranh.
Xây dựng sàn giao dịch vàng chính thức (chẳng hạn như sàn giao dịch kim loại quý SGPMX của Singapore) sẽ giúp tăng sự liên thông giữa thị trường trong nước và quốc tế. Sàn cho phép giao dịch tín chỉ vàng mà không cần nắm vàng vật chất. Đồng thời, phát triển các kênh đầu tư thay thế như trái phiếu DN, quỹ ETF, REIT sẽ phân tán dòng tiền khỏi vàng, đặc biệt khi lãi suất tiết kiệm thấp.
Truyền thông chính sách minh bạch cũng nên được coi trọng ở thời điểm hiện nay. NHNN cần công bố định kỳ kế hoạch can thiệp để ổn định tâm lý, tránh các tin đồn gây hoang mang.
Kết hợp hài hòa giữa quản lý hành chính và cơ chế thị trường, VN có thể đưa chênh lệch giá vàng về mức bền vững 3 - 5%, tạo thị trường vàng lành mạnh, theo TS Phạm Đức Anh.