Walmart – đế chế bán lẻ lớn nhất thế giới với hơn 10.500 cửa hàng trên toàn cầu – từng là biểu tượng cho sự tăng trưởng chóng mặt của chủ nghĩa tiêu dùng hiện đại. Tuy nhiên, chính Walmart cũng là đối tượng chỉ trích trong nhiều năm vì mô hình kinh doanh gây áp lực lớn lên môi trường, lao động và cộng đồng. Nhưng ít ai ngờ, chính doanh nghiệp này đang trở thành một trong những điển hình toàn cầu về quản trị ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị doanh nghiệp) – tiêu chuẩn ngày càng quan trọng trong thế giới kinh doanh bền vững.
1. Từ bị chỉ trích đến dẫn đầu: hành trình không dễ dàng
Vào đầu những năm 2000, Walmart phải đối mặt với hàng loạt cáo buộc: từ lạm dụng lao động, trả lương thấp, đóng góp lớn vào khí thải carbon vì chuỗi cung ứng khổng lồ, cho tới việc bán quá nhiều hàng hóa giá rẻ gây áp lực lên nhà cung cấp nhỏ.
Trong báo cáo thường niên năm 2005, CEO Lee Scott khi đó đã công khai thừa nhận: "Chúng tôi cần một chiến lược phát triển bền vững nếu muốn duy trì vị trí số 1 lâu dài". Từ đó, Walmart bắt đầu một quá trình cải tổ quy mô lớn về mô hình hoạt động – không chỉ để cải thiện hình ảnh, mà còn để tăng hiệu quả vận hành và giảm rủi ro về lâu dài.
2. "Dấu chân carbon" – và những con số biết nói
Walmart đặt mục tiêu trở thành tập đoàn “zero emissions” vào năm 2040 – nghĩa là xóa bỏ hoàn toàn khí thải carbon từ hệ thống vận hành mà không dùng tới các cơ chế bù đắp (carbon offset).
Để đạt điều đó, Walmart đã:
- -Đầu tư vào năng lượng tái tạo, với hơn 600 địa điểm sử dụng năng lượng mặt trời hoặc gió.
- -Tối ưu hóa hệ thống logistics, giúp tiết kiệm hơn 1 tỷ dặm vận tải mỗi năm.
- -Phối hợp với hơn 4.500 nhà cung cấp trên toàn cầu thông qua sáng kiến Project Gigaton, nhằm cắt giảm 1 gigaton (tỷ tấn) khí thải khỏi chuỗi cung ứng đến năm 2030. Đến nay, chương trình này đã đạt hơn 750 triệu tấn khí thải được giảm – một trong những sáng kiến ESG lớn nhất từng được triển khai bởi khu vực tư nhân.
3. Trách nhiệm xã hội: Từ nhân viên đến cộng đồng
Với hơn 2,1 triệu nhân viên trên toàn thế giới, Walmart là nhà tuyển dụng tư nhân lớn nhất thế giới. Việc xây dựng chính sách nhân sự tốt hơn trở thành ưu tiên trong chiến lược ESG.
Một số bước tiến đáng kể có thể nhắc đến như tăng mức lương tối thiểu nội bộ tại Mỹ lên hơn 14 USD/giờ; đầu tư hàng trăm triệu USD cho các chương trình đào tạo nội bộ, giúp nhân viên có cơ hội thăng tiến thay vì rơi vào vòng luẩn quẩn việc làm tạm thời; đồng thời phát động hàng trăm sáng kiến phục vụ cộng đồng như viện trợ thực phẩm, hỗ trợ thiên tai và bình đẳng giới.
Tại thời điểm COVID-19 bùng phát, Walmart cũng chi hơn 1 tỷ USD vào hỗ trợ nhân viên tiền tuyến, xét nghiệm, chăm sóc sức khỏe, nghỉ phép có lương – được đánh giá cao hơn so với nhiều đối thủ trong ngành.
4. Quản trị minh bạch: Thách thức lớn nhất trong ESG
Một yếu tố cốt lõi trong ESG là Governance – Quản trị doanh nghiệp. Walmart đã cải tổ sâu mô hình ra quyết định, đặc biệt trong việc:
- -Đảm bảo đa dạng hóa ban lãnh đạo, với tỷ lệ thành viên nữ và da màu trong ban giám đốc tăng đều đặn.
- -Thiết lập ủy ban ESG độc lập trong hội đồng quản trị để giám sát các mục tiêu và tiến độ bền vững.
- -Công bố đầy đủ các báo cáo ESG hằng năm, đạt chuẩn quốc tế (GRI, SASB, TCFD), đồng thời mời tổ chức độc lập kiểm toán.
Trái với lo ngại rằng ESG làm giảm lợi nhuận, thực tế cho thấy chiến lược này đang mang lại giá trị lâu dài cho Walmart:
- -Từ năm 2015 đến 2023, Walmart cắt giảm hơn 3 tỷ USD chi phí năng lượng và logistics thông qua các cải tiến bền vững.
- -Cổ phiếu Walmart ổn định hơn so với các chuỗi bán lẻ khác trong thời kỳ biến động kinh tế.
- -Danh tiếng cải thiện rõ rệt: Theo JUST Capital, Walmart thường xuyên đứng trong Top 10 công ty “có đạo đức nhất” của Mỹ.
Câu chuyện Walmart là minh chứng rõ ràng rằng ESG không chỉ là khái niệm “trang trí”, mà phải đi cùng với hành động, dữ liệu minh bạch và sự cam kết ở cấp cao nhất. Trong kỷ nguyên mà người tiêu dùng và nhà đầu tư ngày càng yêu cầu sự minh bạch, trách nhiệm và bền vững, ESG không chỉ là lựa chọn, mà là con đường duy nhất để tồn tại lâu dài.
