Trong báo cáo mới đây, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) nhìn nhận thị trường nhà ở tồn tại nhiều dấu hiệu thiếu bền vững, điển hình là giá nhà tăng nóng, vượt xa khả năng chi trả của người dân.
Hội cho biết nhu cầu lớn nhất của thị trường nằm ở phân khúc nhà ở vừa túi tiền, nhưng 3 năm qua nguồn cung phần lớn là bất động sản cao cấp, giá trị lớn, phục vụ nhu cầu đầu tư, đầu cơ. Ngay cả các khu vực vùng ven - vốn được kỳ vọng cung cấp nhà ở vừa túi tiền, giá bán thực tế cũng ngày càng đắt đỏ và chỉ thấp hơn một chút so với khu vực trung tâm.
"Cần có giải pháp phanh lại đà tăng trưởng nóng của giá nhà, nhằm hạn chế rủi ro cho nền kinh tế", VARS nhìn nhận.
Theo dữ liệu của VARS, 9 tháng đầu năm, tổng nguồn cung toàn thị trường vượt 100.000 sản phẩm, tăng 22% so với cả năm 2024. Riêng với chung cư, phân khúc 80-200 triệu đồng một m2 chiếm tỷ trọng cao nhất với 42% tổng nguồn cung tại Hà Nội, còn loại 50-80 triệu một m2 chiếm khoảng 21%.
Trong khi nhóm căn hộ bình dân, vốn là loại hình được người dân trông đợi nhất, chỉ chiếm 3% lượng hàng mở bán, và đều đến từ dự án nhà xã hội. Điều này có nghĩa sản phẩm nhà thương mại giá rẻ gần như biến mất.
Đà tăng nóng của giá nhà, theo Hội Môi giới, "thực chất chỉ làm giàu cho một nhóm người đã nắm giữ tài sản từ trước". Họ có lợi thế tài chính và tài sản ban đầu nên ngày càng sở hữu thêm nhiều bất động sản như công cụ tích lũy và đầu cơ. Trong khi phần lớn người dân lại "cảm nhận nghèo đi" dù kinh tế tăng trưởng, bởi chi phí nhà ở tăng nhanh hơn thu nhập.
Một dãy tòa chung cư cũ ở trung tâm Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành
Tương tự, Bộ Xây dựng cho biết 9 tháng đầu năm, giá căn hộ tại Hà Nội và TP HCM đạt bình quân 70-80 triệu đồng mỗi m2, tăng gần 6% so với đầu năm. Một số dự án hạng sang ghi nhận mức giá vượt 150 triệu đồng mỗi m2, cho thấy mặt bằng giá nhà đang duy trì ở ngưỡng rất cao so với thu nhập của phần lớn người dân đô thị.
Theo Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tốc độ tăng thu nhập bình quân người lao động 9 tháng đầu năm nay chỉ khoảng 10% so với cùng kỳ, trung bình 8,3 triệu đồng một tháng. Mức này tại khu vực thành thị khoảng 10 triệu đồng một tháng, nhưng tỷ lệ thanh niên thất nghiệp vẫn trên 10%.
Hội Môi giới kiến nghị cơ quan quản lý cần đưa ra bộ tiêu chí theo dõi và cảnh báo sớm diễn biến thị trường bất động sản, làm cơ sở cho việc đánh giá, giám sát hoạt động của các chủ thể. Thông qua hệ thống chỉ số này, cơ quan quản lý có thể phát hiện các diễn biến bất thường như tình trạng tăng giá bất thường hay suy giảm thanh khoản cục bộ để có biện pháp điều tiết.
Cùng với đó, việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai, nhà ở cần đẩy nhanh tiến độ nhằm tăng tính minh bạch, giảm rủi ro, hạn chế tình trạng đầu cơ và thao túng giá trên thị trường.
Đại diện Bộ Xây dựng cho biết cơ quan này đang xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường bất động sản, kết nối với hệ thống thông tin đất đai nhằm công khai tiến độ, giá bán và pháp lý của từng dự án.
Ngoài ra, Bộ cũng đề xuất từ 2026, tổ chức, cá nhân có thể phải kê khai các bất động sản sở hữu (số lượng, giá giao dịch, hình thức sở hữu, tình trạng pháp lý...). Giải pháp này được kỳ vọng giúp tăng minh bạch cho thị trường địa ốc, hỗ trợ quản lý, đồng thời hạn chế tình trạng đầu cơ, găm hàng đẩy giá.
