Chị H. (37 tuổi, ở TP.HCM) từng phẫu thuật điều trị lạc nội mạc buồng trứng và u xơ tử cung, khiến khả năng mang thai tự nhiên giảm sút nghiêm trọng, phải nhờ hỗ trợ sinh sản với số phôi ít. Lần đầu mang thai, thai nhi mắc hội chứng Edwards nên phải đình chỉ thai ở tuần 19. Sau nhiều nỗ lực, chị mang thai lần hai. Tuy nhiên, ở tuần 17, siêu âm hình thái học tại Trung tâm Y học bào thai, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho thấy thai có khối u quái vùng cùng cụt dài 3-4 cm.
Dù có nguy cơ ác tính khoảng 17%, gia đình vẫn quyết giữ thai. Tuần 22, MRI ghi nhận u phát triển nhanh, nhiều mạch máu, trồi ra ngoài cơ thể. Đến tuần 30, khối u to gấp 5 lần, đe dọa thai nhi.
Bào thai có khối u quái vùng cùng cụt
Bác sĩ chẩn đoán thai nhi bị u quái vùng cùng cụt loại 1, khối u nằm hoàn toàn bên ngoài cơ thể, có nhiều mạch máu tăng sinh. Máu từ thai nhi đổ vào nuôi u khiến bé dần thiếu máu, suy tim. Đến tuần 34, u to gấp đôi cơ thể thai nhi, bé bắt đầu suy tim, nguy cơ vỡ u gây sốc mất máu, đe dọa tính mạng cả mẹ và con.
Liên chuyên khoa Sản - Sơ sinh và Ngoại nhi lên kế hoạch phối hợp theo dõi, sinh mổ, chăm sóc và phẫu thuật khi bé đủ sức khỏe. Hai phòng mổ liền kề được chuẩn bị sẵn, một cho ê kíp mổ lấy thai và chăm sóc ban đầu, một cho ê kíp phẫu thuật bóc tách u.
Thai nhi mang khối u quái vùng cùng cụt nặng 1,8 kg
ẢNH: Đ.L
Kéo dài thời gian, thai nhi có thể đột tử, mẹ có nguy cơ băng huyết sau sinh
Ngày 19.5, bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản phụ khoa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, trường hợp sản phụ H., nếu tiếp tục kéo dài, thai nhi sẽ đột tử, nếu khối u vỡ trong tử cung sẽ gây mất máu nhiều và đe dọa tính mạng 2 mẹ con.
Các bác sĩ quyết định rạch một đường dọc từ đoạn dưới đến đáy tử cung, thận trọng đưa thai ra an toàn mà không làm vỡ u. Chị H. được khâu phục hồi nhanh cơ tử cung, không xảy ra băng huyết sau sinh và không cần truyền máu.
Em bé chào đời an toàn nặng 3,4 kg, trong đó khối u nặng 1,8 kg, dài gần 20 cm. Ngay lúc đó, ê kíp bác sĩ sơ sinh cho bé thở oxy, chăm sóc sau sinh, ổn định sinh hiệu. Bác sĩ quyết định đưa bé về phòng chăm sóc đặc biệt, dự kiến sau 24 giờ, khi bé ổn định sẽ được mổ tách khối u.
Tuy nhiên, 2 tiếng sau, bên trong khối u bắt đầu có tình trạng chảy máu, khối u to ra thêm, bé nguy cơ sốc mất máu, đe dọa tính mạng. Bệnh viện lập tức kích hoạt chế độ cấp cứu toàn viện, chuyển ngay bệnh nhi lên phòng mổ để tiến hành phẫu thuật cầm máu và tách khối u cho bé.
Dự phòng cho nguy cơ mất nhiều máu khi phẫu thuật
Bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Đỗ Trọng cho biết, khối u dính liền với cơ thể, nếu tách ra sẽ khiến bé bị mất một khối lượng máu lớn, vì vậy cần phải vừa hồi sức và vừa phẫu thuật. Đồng thời bệnh nhi được dự trữ ngân hàng máu, chuẩn bị tất cả các chế phẩm máu như hồng cầu, huyết tương, tiểu cầu… để bù lại cho bé trong và sau mổ.
"Khối u rất lớn, có thể liên quan tới đại trực tràng, bàng quang, cơ quan tiết niệu sinh dục và các cấu trúc xung quanh", bác sĩ Trọng nói.
Sau gần 4 giờ phẫu thuật, khối u được bóc tách thành công, bệnh nhi được theo dõi tích cực. 24 giờ sau mổ, sức khỏe 2 mẹ con đều ổn đinh, mẹ ăn uống, đi lại bình thường, tử cung co hồi tốt, không ra huyết âm đạo. Em bé được cai máy thở sau một ngày, tuần hoàn và hô hấp ổn định, vết mổ khô. Hiện bé khỏe mạnh và đã xuất viện.
Theo bác sĩ Nhi, u quái vùng cùng cụt là bệnh hiếm gặp (1/20.000-40.000 ca), gồm 4 loại và chưa rõ nguyên nhân. Bệnh có thể được phát hiện sớm qua siêu âm tiền sản hiện đại, giúp lên kế hoạch điều trị ngay sau sinh. Thai phụ cần khám thai định kỳ tại cơ sở chuyên khoa để kịp thời phát hiện dị tật bẩm sinh.
