Ngày 13/11, Cục Dân số (Bộ Y tế) phối hợp với Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tổ chức cuộc họp góp ý hoàn thiện dự án Luật Dân số.
Tại đây, GS Nguyễn Thiện Nhân, đại biểu Quốc hội (đoàn TPHCM), nhấn mạnh, Luật Dân số có ý nghĩa quyết định đến tương lai đất nước trong 50-100 năm tới. “Chúng ta xây dựng Luật Dân số vào thời điểm này là vô cùng quan trọng. Đây không chỉ là cơ hội ‘vàng’ mà phải gọi là ‘kim cương’,” ông Nhân nhấn mạnh.
Theo ông Nhân, Việt Nam chỉ còn khoảng 20 năm để tận dụng lợi thế dân số "vàng". “Năm 1975, dân số Việt Nam khoảng 50 triệu người; 50 năm sau, con số đã vượt 100 triệu. Nếu không đạt được quy mô dân số như hiện nay, chúng ta sẽ thiếu lao động, thiếu nhân lực và không thể phát triển”, ông Nhân nói.
Xu hướng ngại sinh, cách nào để khuyến sinh?
Lo ngại xu hướng ngại sinh của giới trẻ hiện nay, tại cuộc họp, GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, chia sẻ: “Tôi thật sự ‘nổi da gà’ khi nghe một cháu gái ở nông thôn nói rằng: 'Cháu không hiểu sinh con để làm gì'. Thời trước, chúng ta lớn lên là dựng vợ gả chồng, sinh con đẻ cái, điều đó diễn ra rất tự nhiên. Bây giờ nghe cháu hỏi vậy, tôi thật sự ‘đứng hình’ nhưng trả lời câu hỏi đó thực sự không hề dễ”.
Theo ông Cử, nguyên nhân là chi phí vật chất và tinh thần cho việc nuôi con hiện nay quá lớn. Ông nêu vấn đề, khi con còn nhỏ thì lo ăn học; khi con trưởng thành thì cha mẹ vẫn chưa hết lo. Thậm chí, con thành đạt rồi vẫn có thể khiến cha mẹ lo lắng khi gặp rủi ro, thất bại.
“Ngày xưa, các cụ không có lương hưu, không có thu nhập ổn định nên phải dựa vào con cái, vì thế đông con là lợi thế. Nhưng nay, người cao tuổi phần lớn không cần dựa vào con về kinh tế, còn về tinh thần thì một người con là đủ. Khi lợi ích từ việc sinh con giảm mà chi phí ngày càng lớn, tất yếu người ta sẽ sinh ít. Vậy phải gỡ bài toán này như thế nào?”, Giáo sư Nguyễn Đình Cử đặt vấn đề.
Ông Cử cho rằng, để khuyến khích sinh con, Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cần cùng nhau chia sẻ chi phí nuôi con với các cặp vợ chồng trẻ.
Hiện Nhà nước đã có một số chính sách hỗ trợ, song cần mở rộng hơn. Ông cũng đề nghị nên miễn hoặc giảm các khoản đóng góp với các quỹ cộng đồng cho các gia đình đang nuôi con nhỏ, giúp họ bớt gánh nặng tài chính.
Nêu ý kiến bổ sung, GS Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: “Người chưa có con sẽ không bao giờ hiểu được niềm vui khi chứng kiến một đứa trẻ biết cười, biết khóc, biết lẫy, biết bò, biết đi...”. Ông Nhân nhấn mạnh, chúng ta chưa bao giờ dạy rằng có vợ, có chồng, có con là hạnh phúc. Trong khi, truyền thống Việt, hạnh phúc gia đình - có vợ, có chồng, có con là điều không gì thay thế được.
“Tuy nhiên, giới trẻ phải được giáo dục, hướng dẫn để duy trì và trân trọng hạnh phúc đó. Nếu không, họ sẽ chỉ đặt mục tiêu trở thành công dân tốt, kiếm tiền giỏi mà thôi”, ông Nhân nêu.
Phó Cục trưởng Cục Dân số (Bộ Y tế) Phạm Vũ Hoàng cho biết, dự án Luật Dân số đã được Chính phủ trình Quốc hội. Đây là đạo luật có vai trò hết sức quan trọng, tác động trực tiếp đến sự phát triển KT-XH của đất nước.
Dự án luật tập trung vào bốn nhóm chính sách lớn: Duy trì mức sinh thay thế; Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; Thích ứng với già hóa dân số; Nâng cao chất lượng dân số.
Ban Soạn thảo cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội một cách cẩn trọng để hoàn thiện dự thảo luật, bảo đảm bám sát các chủ trương, nghị quyết của Đảng - đặc biệt là Nghị quyết 21-NQ/TW năm 2017 về công tác dân số trong tình hình mới và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với thực tiễn, có tham khảo kinh nghiệm quốc tế.
