Khoa học

Giải mã hiện tượng mặt đất trồi lên 5 mét sau thảm họa ở Nhật Bản

Tác động của các đứt gãy phức tạp

Giải mã hiện tượng mặt đất trồi lên 5 mét sau thảm họa ở Nhật Bản - 1

Trận động đất mạnh 7,5 độ xảy ra ở bán đảo Noto, Nhật Bản khiến giới khoa học đau đầu do hình dạng phức tạp của các đường đứt gãy dịch chuyển (Ảnh minh họa: SciTechDaily).

Vào ngày 1/1/2024, một trận động đất mạnh 7,5 độ đã xảy ra tại bán đảo Noto, miền Trung Bắc Nhật Bản, gây chấn động dữ dội không chỉ về mặt địa chất mà còn trong giới khoa học.

Hiện tượng đáng chú ý nhất là mức nâng mặt đất cực lớn, lên tới 5 mét ở một số khu vực. Con số này cao hơn nhiều so với mức thông thường trong các trận động đất tương tự.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Tokyo mới đây đã công bố một nghiên cứu giải mã hiện tượng này thông qua mô phỏng ba chiều tiên tiến, dựa trên dữ liệu thực tế từ các đứt gãy ngầm.

Theo PGS Ryosuke Ando, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, nguyên nhân chủ yếu đến từ hình học không đều và phân đoạn phức tạp của các đứt gãy kiến tạo. Đây cũng là yếu tố chi phối toàn bộ động lực của trận động đất.

Khác với hiện tượng nâng đồng đều phổ biến ở những động đất khác, trận động đất tại Noto lại thể hiện sự phân bố nâng mặt đất rất không đồng đều, khi dao động 1-2 mét ở nhiều nơi, nhưng lại tăng vọt lên 4-5 mét tại một số khu vực cụ thể.

Giải mã bí ẩn bằng mô phỏng địa chấn 3D

Giải mã hiện tượng mặt đất trồi lên 5 mét sau thảm họa ở Nhật Bản - 2

Mô phỏng của siêu máy tính giải mã cơ chế của các đứt gãy động đất không đều (Ảnh: Đại học Tokyo).

Thông qua mô phỏng địa chấn bằng siêu máy tính, các nhà khoa học đã xây dựng một mô hình ba chiều chi tiết tái hiện quá trình dịch chuyển của đứt gãy dựa trên dữ liệu vệ tinh, hồ sơ địa chấn và khảo sát thực địa.

Mô hình này cho thấy trận động đất liên quan đến 3 đường đứt gãy chính. Các đứt gãy này không chỉ có phương trượt khác nhau, mà còn nghiêng về các hướng đối lập, gây ra biến động lớn trong lực trượt và lực nâng tại từng vị trí.

Tại các khu vực mà đứt gãy có phương vuông góc với hướng nén chính từ mảng kiến tạo, sự trượt xảy ra hiệu quả nhất và kéo theo lực nâng mặt đất mạnh hơn.

Điều này lý giải tại sao cùng một trận động đất nhưng một số nơi bị nâng hàng mét, trong khi nơi khác chỉ nhô nhẹ hoặc gần như không thay đổi. Đáng chú ý, sự nhất quán giữa kết quả mô phỏng và dữ liệu đo thực tế từ vệ tinh càng củng cố độ tin cậy của nghiên cứu.

Đây được đánh giá là một bước tiến lớn trong việc hiểu rõ cơ chế vật lý điều khiển động đất và tác động cục bộ của hình dạng đứt gãy - yếu tố lâu nay bị đánh giá thấp trong mô hình dự báo thiên tai.

Hướng đến tương lai, nhóm nghiên cứu cho rằng mô hình này có thể được áp dụng để xây dựng các kịch bản động đất chính xác hơn, đặc biệt là tại các khu vực có hoạt động địa chất phức tạp như Nhật Bản.

"Chúng tôi hy vọng mô hình mô phỏng đứt gãy 3D sẽ trở thành công cụ chủ lực trong đánh giá nguy cơ động đất lớn và giảm thiểu rủi ro thiên tai", PGS Ando chia sẻ.

Các tin khác

Chứng khoán lập đỉnh mới

VN-Index tiếp tục thiết lập đỉnh cao mới - 1.415 điểm. Dòng tiền đổ mạnh vào thị trường, vốn nội, ngoại cùng giải ngân, trong đó, khối ngoại duy trì chuỗi 5 phiên liên tiếp mua ròng.

Giá vàng giảm đồng loạt

Giá vàng miếng, vàng nhẫn đồng loạt giảm trong bối cảnh giá thế giới có thời điểm về sát mức 3.300 USD/ounce. Tỷ giá trung tâm cũng rời ngưỡng kỷ lục thiết lập tuần trước.

Giá vàng giảm mạnh

Sáng nay (8/7), giá vàng trong nước giảm mạnh. Theo đó, vàng miếng SJC lùi về mốc 120,5 triệu đồng/lượng còn vàng nhẫn cao nhất 118,2 triệu đồng/lượng.

Chứng khoán tuần tới tăng hay giảm?

Tuần qua, thị trường chứng khoán trải qua nhiều phiên giao dịch tích cực, tuần tới, sự chú ý sẽ chuyển sang kết quả kinh doanh quý II của các doanh nghiệp niêm yết.

Biển Đông sắp đón áp thấp nhiệt đới

Chiều nay (3/7), một vùng áp thấp vừa hình thành ở khu vực phía đông bắc của đảo Luzon của Philippines, ngay sát Biển Đông. Dự báo trong đêm nay và ngày mai (4/7), vùng áp thấp này có thể mạnh lên thành áp thấp nhiệt đới, hoạt động trên Biển Đông.

Giá xăng dầu đồng loạt giảm

Trong kỳ điều hành giá xăng dầu chiều nay 3.7, giá các mặt hàng xăng dầu đồng loạt giảm so với giá điều hành ngày 1.7.

Giá vàng tăng rất mạnh

Sáng nay (2/7), giá vàng tăng rất mạnh lên cao nhất trong vòng 1 tháng nay. Theo đó, vàng miếng SJC tiến sát mốc 121 triệu đồng/lượng còn vàng nhẫn cao nhất lên 118,5 triệu đồng/lượng.

TP HCM có tân Phó Bí thư Thành uỷ

Ông Đặng Minh Thông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), vừa được Bộ Chính trị chuẩn y giữ chức Phó Bí thư Thành uỷ TP HCM (mới) nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Petrovietnam tiên phong thúc đẩy hợp tác, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia

Trong bối cảnh thị trường thế giới ngày càng biến động, khó dự báo, sự phối hợp giữa các doanh nghiệp nhà nước và với các doanh nghiệp tư nhân trở thành yếu tố sống còn. Thực hiện vai trò tiên phong, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã chủ động liên kết với các tập đoàn hàng đầu khu vực công - tư, tạo nên sức mạnh tổng hợp, gia tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam bứt phá và vững bước hội nhập.

Giá vàng bất ngờ giảm mạnh

Sáng nay (28/6), giá vàng trong nước quay đầu giảm mạnh. Giá vàng miếng SJC mất mốc 120 triệu đồng/lượng nhưng vẫn cao hơn thế giới hơn 12 triệu đồng/lượng.

Miền Bắc đón mưa lớn kéo dài

Dự báo từ chiều tối và tối 25/6 đến ngày 27/6, miền Bắc sẽ có mưa rào rải rác theo từng đợt, cục bộ có mưa vừa đến mưa to, riêng vùng núi Bắc Bộ có mưa to đến rất to. Sau đó, khoảng từ đêm 28/6, miền Bắc lại đón một đợt mưa lớn diện rộng.

Giá vàng đồng loạt quay đầu giảm

Sáng nay (25/6), giá vàng trong nước quay đầu giảm. Theo đó, vàng miếng SJC về mốc 119,5 triệu đồng/lượng còn vàng nhẫn cao nhất 117,5 triệu đồng/lượng.

Giá vàng diễn biến lạ

Sáng nay (24/6), giá vàng miếng SJC đứng im ở mốc 119,7 triệu đồng/lượng. Giá vàng nhẫn diễn biến trái chiều giữa các thương hiệu.

Thời tiết miền Bắc những ngày tới ra sao?

Những ngày tới, miền Bắc duy trì thời tiết ngày nắng nhẹ, ít mưa, riêng chiều tối và đêm, khu vực vùng núi, trung du có mưa vừa, mưa to đến rất to, kèm theo lốc sét và gió giật mạnh. Tây Nguyên và Nam Bộ tiếp tục mưa dông rải rác vào chiều tối. Miền Trung nắng nóng, ít mưa.

Giá vàng bất ngờ bật tăng

Sáng nay (22/6), giá vàng trong nước lại quay đầu tăng trở lại. Theo đó, giá vàng miếng SJC tiến sát mốc 120 triệu đồng/lượng, vàng nhẫn cao nhẫn 117,5 triệu đồng/lượng.