Tại biển Barents, một sự kiện hiếm gặp và đầy kịch tính đã diễn ra: Hàng triệu con cá trích ở Bắc Cực đã tụ tập để đẻ trứng, tạo thành một đàn cá khổng lồ. Tuy nhiên, sự tập trung dày đặc này đã thu hút sự chú ý của những kẻ săn mồi hàng đầu: cá tuyết Đại Tây Dương.
Trong một cuộc tấn công chớp nhoáng, hàng triệu con cá trích đã bị nuốt chửng, biến khu vực này thành một "bữa tiệc" đẫm máu. Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học có thể quan sát và ghi lại một sự kiện săn mồi dưới biển có quy mô lớn đến vậy.
Các nhà nghiên cứu từ Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) và Na Uy đã sử dụng một công nghệ hình ảnh âm thanh tiên tiến mang tên Hệ thống Cảm biến Từ xa Sóng dẫn Âm thanh Đại dương (OAWRS) để ghi lại toàn bộ sự kiện.
Công nghệ này cho phép các nhà khoa học phát hiện chuyển động của cá trên một khu vực rộng lớn. Giáo sư Nicholas Makris, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích rằng họ đã sử dụng đặc tính cộng hưởng của bong bóng bơi trong cơ thể cá để phân biệt các loài: tiếng kêu trầm ấm của cá tuyết và tiếng kêu the thé của cá trích.
Khi Mặt Trời mọc vào ngày 27 tháng 2 năm 2024, cá trích, vốn phân tán khắp vùng bờ biển, bắt đầu tụ tập lại thành một đàn cá dày đặc. Chiến lược này giúp chúng bảo vệ nhau, nhưng cũng biến chúng thành một mục tiêu hấp dẫn. Ngay lập tức, một đàn cá tuyết khổng lồ đã tổ chức một cuộc tấn công phối hợp.
Chỉ trong vài giờ, khoảng 2,5 triệu con cá tuyết đã tiêu thụ hơn 10 triệu con cá trích, chiếm gần một nửa đàn. "Đó là một cuộc chiến sinh tồn chặt chẽ", Makris nhận định, nhấn mạnh sự tàn khốc của quy luật tự nhiên.
Mặc dù sự kiện này không gây ảnh hưởng lớn đến toàn bộ quần thể cá trích, nhưng nó lại mang ý nghĩa quan trọng đối với việc nghiên cứu hệ sinh thái biển. Cá trích là một mắt xích chủ chốt trong chuỗi thức ăn, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quần thể cá tuyết Đại Tây Dương.
Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đang làm băng ở Bắc Cực tan chảy, buộc cá trích phải di cư xa hơn để đến nơi sinh sản. Điều này khiến chúng dễ bị tổn thương hơn trước các cuộc săn mồi quy mô lớn.
Nghiên cứu này là một lời cảnh báo về sự cân bằng mong manh của hệ sinh thái biển.
Makris lưu ý rằng: "Trong nghiên cứu của chúng tôi, chúng tôi thấy rằng các sự kiện săn mồi thảm khốc tự nhiên có thể làm thay đổi cân bằng động vật săn mồi - con mồi tại địa phương chỉ trong vài giờ.
Nếu khí hậu và các áp lực nhân sinh làm giảm các điểm nóng sinh thái này, những sự kiện như vậy có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho các loài phụ thuộc".
Với hy vọng hiểu rõ hơn về những tương tác phức tạp này, Makris và các đồng nghiệp dự định sẽ tiếp tục triển khai công nghệ OAWRS. Mục tiêu là theo dõi hành vi của các loài cá khác và dự đoán những mối đe dọa tiềm tàng trước khi quá muộn.
"Khi một quần thể đang bên bờ vực sụp đổ, bạn thường thấy một đàn cá cuối cùng", Makris nhấn mạnh. "Và khi đàn cá lớn, dày đặc cuối cùng đó biến mất, sự sụp đổ sẽ xảy ra".
Những phát hiện này đã được báo cáo trên tạp chí Communications Biology.
