8 năm tù cho người giữ vai trò chính
Sau một ngày xét xử , chiều 9/8, TAND Hà Nội tuyên phạt bị cáo Lê Văn Khương (69 tuổi, cựu Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty cơ khí xây dựng COMA) 3 năm tù nhưng cho hưởng án treo về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Liên quan, bị cáo Lê Huy Lân (62 tuổi, cựu Tổng giám đốc Công COMA 18) và Nguyễn Xuân Phong (56 tuổi, cựu Phó tổng giám đốc) lần lượt bị phạt 8 năm và 5 năm tù về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Theo nội dung vụ án, Công ty cổ phần COMA 18 được thành lập và hoạt động từ năm 2005, vốn điều lệ doanh nghiệp là hơn 134 tỷ đồng, trong đó Nhà nước chiếm 51% do Tổng công ty Cơ khí xây dựng (COMA) giữ cổ phần, bị cáo Lân làm Tổng giám đốc.
Năm 2010, Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) ký hợp đồng chuyển giao hạ tầng lô đất VP6 cho Công ty Coma 18 để thực hiện dự án. Trong hợp đồng nêu rõ không được chuyển giao lô đất, chuyển nhượng quyền sử dụng lô đất cho bên thứ ba trong thời gian thực hiện. UBND TP Hà Nội cũng chấp thuận đề xuất xây dựng tại lô đất này.
Tuy nhiên, năm 2013, bị cáo Lê Huy Lân ký tờ trình 409 gửi Tổng công ty COMA, xin chuyển nhượng dự án trên và được bị cáo Khương cùng các thành viên trong Hội đồng thành viên COMA đã chấp thuận cho Công ty COMA 18 được chuyển nhượng dự án hoặc hợp tác kinh doanh.
Các thành viên Hội đồng quản trị COMA đều đồng ý chuyển nhượng dự án cho Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên của đại gia Lê Thanh Thản (Tập đoàn Mường Thanh) với mức giá không dưới 12,9 tỷ đồng.
Tháng 7 cùng năm đó, Công ty COMA 18 và doanh nghiệp của ông Thản ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với nội dung “công ty của ông Lê Thanh Thản góp 95% tổng mức đầu tư dự án, tương đương hơn 12,3 tỷ đồng và được hưởng 100% kết quả kinh doanh”. Trên hợp đồng cũng xác định, doanh nghiệp của vị đại gia “điếu cày” có trách nhiệm kê khai, nộp các khoản thuế.
Khi COMA 18 có giấy ủy quyền cho Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên thực hiện dự án, doanh nghiệp này đã xây dựng sai quy hoạch được phê duyệt từ 25 tầng lên 37 tầng (từ 138 lên 840 căn hộ, tăng 702 căn) và tăng 630m2 đất xây dựng.
Năm 2015, tòa nhà đưa vào sử dụng, Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên, xuất hóa đơn GTGT, thu tiền của khách hàng. Chỉ một năm sau đó, Thanh tra Hà Nội ra kết luận, tạm tính tiền sử dụng đất của dự án VP6 Linh Đàm là hơn 74,8 tỷ đồng.
Đến năm 2023, Sở TN&MT Hà Nội ra kết luận giám định cho thấy, hành vi của nhóm lãnh đạo COMA 18 khi giao đất cho doanh nghiệp của ông Lê Thanh Thản, gây thiệt hại hơn 64,3 tỷ đồng.
Bị cáo Lê Huy Lân (áo xanh) cùng hai đồng phạm.
Chuyển nhượng dự án vì sợ bị thu hồi đất
Tại tòa bị cáo Lê Huy Lân khai, trong bối cảnh năm 2013 khi COMA 18 được giao thực hiện dự án VP6 Linh Đàm, thị trường bất động sản “vô cùng khó khăn". Với một công ty cơ khí tiềm lực ít ỏi như COMA 18, bị cáo cảm thấy không thể đủ tiền thực hiện dự án.
Theo ông Lân, nếu báo cáo lên thành phố, dự án có nguy cơ bị thu hồi, đồng nghĩa với việc toàn bộ số vốn mà công ty đã đầu tư vào đó cũng sẽ bị thu hồi. Mà tiền vốn bỏ vào dự án đó là vốn của nhà nước.
Điều này khiến ông và cộng sự phải tháo gỡ, đi tìm các doanh nghiệp đủ tiềm lực kinh tế để đặt vấn đề hợp tác đầu tư kinh doanh. “Bị cáo buộc ký hợp đồng hợp tác kinh doanh với doanh nghiệp của ông Lê Thanh Thản, song bản chất là để thực hiện ý định chuyển nhượng dự án", ông Lân nói.
Khi Kiểm sát viên hỏi "hợp đồng bị cáo ký có phải hợp tác kinh doanh không, cho đối tác góp tới 95% vốn rồi hưởng lợi 100% có phải hợp tác kinh doanh hay là chuyển nhượng trắng… ông có biết đối tác xây sai thiết kế cho phép, vượt hàng chục tầng, quá mức cho phép hàng trăm căn hộ không?" Ông Lân trả lời “không”.
Câu trả lời này của ông Lân bị Viện kiểm sát đánh giá “mâu thuẫn, thiếu thành khẩn”, bởi hợp tác kinh doanh mà đối tác làm gì ông không biết…
Trong khi đó, bị cáo Lê Văn Khương trình bày những khó khăn của doanh nghiệp nhà nước trong thời điểm khó khăn chung của thị trường bất động sản.
Ông Khương cho biết, COMA là Tổng công ty cơ khí xây dựng, COMA 18 cũng chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực cơ khí, không chuyên xây dựng chung cư, vốn lại rất nhỏ, thường xuyên phải vay ngân hàng thậm chí vay vốn lưu động để thực hiện dự án.
Năm 2013, khi về làm Chủ tịch COMA, một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của ông Khương được Bộ Xây dựng giao, là thoái vốn nhà nước tại các dự án ngoài ngành. Số này có dự án VP6 Linh Đàm, là mối quan tâm cực lớn.
Khi được lãnh đạo COMA 18 báo cáo về việc doanh nghiệp không thể cầm cự với dự án, ông Khương biết ông Lân đã đi gặp rất nhiều doanh nghiệp để tìm cách "cứu vãn".
Đến khi Hội đồng quản trị COMA 18 xin chủ trương tìm doanh nghiệp ngoài để hợp tác cùng làm dự án, ông Khương cho hay ban đầu chỉ xin "chuyển nhượng", nhưng cùng ngày đã bổ sung nội dung "hoặc hợp tác kinh doanh" và được ông ký Nghị quyết đồng ý.
Trong vụ án, Viện kiểm sát cho rằng, bị cáo Lân đưa ra chủ trương, trực tiếp chỉ đạo; bị cáo Phong biết sai vẫn thực hiện, là đồng phạm giúp sức; còn bị cáo Khương quản lý không nghiêm, để doanh nghiệp của ông Lê Thanh Thản xây dựng sai quy định.
Đáng chú ý, đến nay nhiều cư dân mua nhà tại VP6 Linh Đàm vẫn chưa nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Liên quan đến vụ án, cơ quan tố tụng xác định, giai đoạn điều tra đại gia Lê Thanh Thản khai: Không thỏa thuận với bị cáo Lê Huy Lân về việc Công ty Coma 18 nhận khu đất VP6 Linh Đàm để chuyển lại cho Doanh nghiệp tư nhân xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên; bị cáo Lân chủ động đến liên hệ, xin ký hợp đồng; cá nhân ông Thản không thúc đẩy, tác động khiến Coma 18 chuyển nhượng dự án.
Do chưa có cơ sở xác định vai trò đồng phạm của ông Lê Thanh Thản, cơ quan điều tra tách tài liệu để làm rõ sau.
Ngoài vụ án trên, ông Lê Thanh Thản cũng đang bị điều tra liên quan đến sai phạm tại dự án CT6 Kiến Hưng (phường Kiến Hưng, quận Hà Đông). Bước đầu, cơ quan điều tra xác định, ông Thản lừa dối khách hàng bán 488 căn hộ, thu lời bất chính trên 480 tỷ đồng.
