Cuối tháng 3, ông Nguyễn Ngọc Thuỷ - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc CTCP Tập đoàn giáo dục Egroup, bị nhà chức trách bắt tạm giam với cáo buộc “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Ông Thuỷ bị nhà đầu tư tố cáo lừa đảo thông qua hình thức chuyển nhượng cổ phần tại Egroup.
Trước khi vướng lao lý, ông Thuỷ được biết tới với vai trò là Nhà sáng lập, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc tập đoàn Egroup. Tập đoàn sở hữu các thương hiệu giáo dục như Steame (trường mầm non), CMS (toán tư duy), Apax Leaders và English Now (Anh ngữ).
Hoạt động kinh doanh cốt lõi của ông Thuỷ và hệ sinh thái giáo dục công nghệ (Edtech) xoay quanh phát triển các trung tâm tiếng Anh Apax English, Apax Leaders thuộc Apax Holdings. Thời kỳ đỉnh cao, hệ thống này từng mở rộng hơn 120 trung tâm trên toàn quốc, trải rộng tại hơn 30 tỉnh thành với khoảng hơn 120.000 học viên theo học.
Chỉ trong vòng chưa tới chục năm, Apax Holdings đã vươn lên sở hữu chuỗi dạy tiếng Anh lớn nhất Việt Nam, vượt qua mốc doanh thu 1.000 tỷ đồng năm 2018 và tăng gấp đôi trong năm 2020. Đà tăng trưởng của Apax Holdings có thể được giải thích bằng sự trợ lực của thị trường Edtech nhiều tiềm năng tại Việt Nam.
Theo báo cáo từ Bain & Company, với dân số gần 100 triệu người, thị trường học tập tiềm năng chiếm tới hơn 70% (độ tuổi từ 3 đến 60 tuổi). Trung bình một gia đình Việt Nam dành khoản 20% thu nhập để đầu tư giáo dục cho con cái, trong khi mức này ở các nước Đông Nam Á là từ 6 đến 15%.
Thậm chí, khoản chi tiêu cho giáo dục còn có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Số liệu từ FiinGroup chỉ ra 47% chi tiêu hộ gia đình ở các thành phố lớn là cho giáo dục.
Ngoài ra, việc Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030 đưa hình thức đào tạo trực tuyến tới 90% trường đại học và 80% trường trung học phổ thông và cơ sở dạy nghề cũng thúc đẩy thị trường Edtech phát triển mạnh mẽ.
Chi tiêu cho giáo dục tăng với tốc độ ấn tượng, thu hút cả các nhà đầu tư trong và ngoài nước mong muốn tận dụng thị trường đang bùng nổ. Trong những năm qua, các nhà đầu tư nước ngoài đã tích cực thâm nhập thị trường Edtech Việt Nam thông qua M&A, liên kết và hợp tác kinh doanh.
Trong giai đoạn 2022 - 2023, xuất hiện hàng loạt các thương vụ đầu tư, gọi vốn, thâu tóm trên thị trường Edtech. Chẳng hạn năm 2023, Teky Alpha, một startup Edtech có trụ sở tại Hà Nội được thành lập bởi bà Đào Lan Hương vào năm 2016 và tập trung vào việc cung cấp giáo dục khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học (STEAM) đã gọi vốn thành công 5 triệu USD từ công ty đầu tư Sweef Capital có trụ sở tại Singapore.
Tháng 5 cùng năm, công ty công nghệ giáo dục Ruangguru có trụ sở tại Indonesia đã mua lại nền tảng học tập trực tuyến Mclass của Việt Nam. Thỏa thuận này nhằm mục đích phát triển thị trường của Ruangguru trên khắp Đông Nam Á.
Được thành lập vào năm 2019 bởi hai nhà đồng sáng lập Nguyễn Văn Khải và Nguyễn Minh Thắng, Mclass cung cấp các buổi giảng dạy trực tiếp về toán, khoa học, văn học và luyện thi một số kỳ thi như IELTS. Các giáo viên trên ứng dụng này đã chứng kiến khoảng 85.000 học viên tham gia các lớp học trực tiếp của họ và có hơn 10 triệu người theo dõi trên mạng xã hội của startup này.
Trước đó, vào tháng 4, MindX, một startup Edtech khác tại Việt Nam đã gọi vốn thành công 15 triệu USD, qua đó nâng tổng số vốn kêu gọi thành công qua các vòng gọi vốn lên 18,5 triệu USD. Công ty cho biết vòng gọi vốn mới đã giúp đơn vị trở thành nền tảng dạy viết mã (code) lớn bậc nhất tại Đông Nam Á.
Tháng 9/2022, Edupia, một công ty khởi nghiệp về lĩnh vực Edtech có trụ sở tại Việt Nam, đã huy động thành công 14 triệu USD trong vòng gọi vốn Series A do Jungle Ventures dẫn đầu.
Virtual Internship cũng là một ví dụ tiêu biểu khác khi đã huy động được 14,3 triệu USD trong một vòng gọi vốn Series A cùng năm do Hambro Perks dẫn đầu, với sự tham gia của Sequoia India & Southeast Asia’s Surge và STIC Investments.
Một số startup khác cũng gọi vốn thành công như Marathon, Azota hay VUIHOC với những số tiền đầu tư khác nhau.
Ngoài ra, thị trường Edtech cũng chứng kiến loạt thương vụ M&A đình đám. Chẳng hạn tháng 5/2023, tập đoàn giáo dục EQuest huy động thành công 120 triệu USD, bao gồm cả khoản vay và vốn chủ sở hữu từ nhà đầu tư KKR (nguồn từ Quỹ Tác động Toàn cầu - Global Impact Fund). Hay như Baring Private Equity Asia mua lại hệ thống anh ngữ VUS, tập đoàn giáo dục toàn cầu Cognita mua lại Trường Quốc tế Saigon Pearl,… theo FiinGroup.
Có thể thấy rằng, nguồn vốn đầu tư vào các Edtech thường tập trung vào các startup mới nổi. Phân khúc tiếng Anh vẫn là phân khúc triển vọng nhất và huy động được số vốn đầu tư lớn nhất. Các phân khúc khác liên quan đến công nghệ cũng được đặc biệt quan tâm. Đặc điểm của các Edtech thu hút được vốn thường tập trung vào công nghệ, đặc biệt là khai thác công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), nhằm mang lại trải nghiệm học tập cá nhân hóa, đáp ứng nhu cầu đặc thù của từng học sinh.
Ba hình thức đầu tư vào thị trường Edtech Việt của các doanh nghiệp ngoại. (Nguồn: FiinGroup).
Theo dữ liệu từ Statista, doanh thu từ thị trường dạy học trực tuyến tại Việt Nam vào năm 2023 có thể đạt mức 328,2 triệu USD. Doanh thu được dự đoán tăng trưởng đều trong giai đoạn 2023 – 2027 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 10,4%. Dự báo tới năm 2027, tổng doanh thu từ thị trường dạy học trực tuyến tại Việt Nam sẽ cán mốc 487,57 triệu USD.
Trong khi đó, báo cáo của Ken Research ước quy mô thị trường giáo dục trực tuyến của Việt Nam cán mốc 3 tỷ USD vào năm 2023 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) đạt khoảng 20,2% trong giai đoạn 2019 – 2023. Việt Nam cũng nằm trong top 10 thị trường Edtech có tốc độ tăng trưởng lớn nhất thế giới với tỷ lệ khoảng 44,3%.
