Là chủ tịch của SpaceX, Gwynne Shotwell là người đi đầu đổi mới trong ngành. Câu chuyện về hành trình cô ấy đạt được vị trí hiện tại là nguồn cảm hứng cho những phụ nữ trẻ ở khắp mọi nơi.
Tại sự kiện của Hiệp hội nữ kỹ sư vào năm 1979 tại Viện Công nghệ Illinois ở Chicago, Gwynne Shotwell đã gặp một nữ kỹ sư ăn mặc chỉn chu. Nữ kỹ sư này cũng là diễn giả là đã kết nối Gwynne Shotwell với sự nghiệp kỹ thuật cơ khí, dẫn dắt cô trên con đường vươn tới đỉnh cao của SpaceX, trở thành một cộng sự của Elon Musk. Trước ngày định mệnh đó, một sinh viên với tất cả các môn đạt điểm A như Shotwell đang băn khoăn về sự nghiệp của mình. Cho đến một ngày thứ bảy nọ, mọi thứ đã thay đổi.
Tất cả bắt đầu từ trang phục: "Tôi là một thanh niên hay gắt gỏng. Tôi không muốn có mặt tại sự kiện đó. Nhưng tôi đã bị cuốn hút bởi một nữ kỹ sư cơ khí ngồi trong phòng điều khiển và những gì cô nói. Cô ấy sở hữu công ty của riêng mình và đang phát triển vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường như năng lượng mặt trời. Tôi thích thú với những gì cô làm và cả bộ đồ cô mặc. Tôi đã đến gặp cô sau cuộc thảo luận của ban giám đốc và nói chuyện với cô về trang phục và cả những gì cô đã làm. Tôi rời khỏi sự kiện đó và nghĩ rằng mình có thể trở thành một kỹ sư cơ khí. … Tôi không chắc nếu không thấy bộ đồ chỉn chu ấy, liệu mình có đi đến chỗ cô ấy hay không. Tôi cảm thấy thoải mái hơn khi nói chuyện về trang phục hơn là nghề nghiệp của cô ấy. Đó là một phần liên kết giữa chúng tôi."
Giờ đây, hơn 30 năm sau, Shotwell vươn lên đứng đầu ngành và là hình mẫu cho nhiều người. Cô đã khiến doanh thu của chiếc tên lửa Falcon đạt hơn 5 tỷ USD. Cô đã ghi nhận chiều thứ Bảy cuối những năm 70 hôm đó là "thời điểm xác định" cho sự nghiệp của mình. Shotwell nói: "Tôi vốn là một học sinh khá. Nhưng sau đó tôi tập trung hơn với lớp vật lý. Thật là may mắn khi tôi được tham dự sự kiện đó."
Khởi đầu
Khác với nhiều người trong ngành vũ trụ, Shotwell không có niềm đam mê đặc biệt nào với không gian khi còn nhỏ. Cô nói: "Tôi không xem Star Trek. Ở Chicago nơi tôi lớn lên, không có nhiều ngành công nghiệp hàng không vũ trụ vì vậy tôi không có nhiều điều kiện tiếp xúc với nó."
Tuy nhiên, Shotwell thừa nhận mình quan tâm nhiều đến ô tô hơn. Một trong những công việc đầu tiên của cô là nhân viên tại Chrysler Motors ở Detroit. Nhưng cuối cùng, cô thất vọng vì không thể tham gia phát triển kỹ thuật cốt lõi. Vì vậy cô đã quay lại Đại học Northwestern để lấy bằng cao học. Shotwell đã đến Los Angeles sau khi xử lý lỗi phần mềm và có những trải nghiệm đầu tiên khi làm việc trong lĩnh vực hàng không vũ trụ.
"Một trong những giáo sư tôi gặp khi quay lại chương trình sau đại học đã nói rằng: "Em nên chuyển đến L.A. và làm việc tại công ty Aerospace." Vì vậy, tôi đã đến Los Angeles. Tôi đã làm việc cho Aerospace trong 10 năm. Tôi đã học được rất nhiều điều về công nghệ vệ tinh cũng như phóng tên lửa… Trong thời gian ở đó, tôi đã nhận ra cách mà chính phủ kinh doanh và những cách khác nữa để làm điều tương tự ấy. Vì vậy, tôi bắt đầu tìm kiếm cơ hội thương mại và cuối cùng tôi đã đầu quân cho một công ty nhỏ tên là Microcosm. Họ đã giao cho tôi một vai trò khá quan trọng và tôi có thể trau dồi các kỹ năng của mình với tư cách một nhà phát triển kinh doanh (cơ bản là một người bán hàng), vừa là một nhà lãnh đạo cấp cao của công ty".
Tiến sĩ Hans Konigsmann, một đồng nghiệp của Shotwell tại Microcosm, đã được mời về làm việc với Musk tại SpaceX vào đầu thập kỷ trước. Trong khi đưa Konigsmann đi ăn trưa chúc mừng, cô tình cờ gặp Musk, người đã phỏng vấn cô cho vị trí Phó chủ tịch kinh doanh tại SpaceX.
"Đây hoàn toàn là ngẫu nhiên. Tôi không hề tìm kiếm một công việc mới. Tôi đã làm việc cho Microcosm bốn năm. Đây chưa phải là một thời gian dài, nhưng chắc chắn cơ hội làm việc với Elon là rất khó có được. Tất cả các nhà lãnh đạo tại SpaceX hiểu biết rất nhiều về ngành nhưng họ luôn muốn thay đổi mọi thứ và đưa ngành công nghiệp phát triển với tốc độ nhanh hơn nữa."
Năm 2008, khi câu chuyện về SpaceX bắt đầu, Shotwell nhận nhiều trách nhiệm hơn khi giúp Musk giành được các hợp đồng quan trọng với NASA. Cô nói: "Tôi được tuyển vào năm 2002 và tôi đã đảm nhận tất cả các vấn đề của quan hệ với khách hàng."
Về sự phân biệt giới tính
Mặc dù làm việc trong ngành công nghiệp vệ tinh là một thách thức đối với bất kỳ phụ nữ nào đang tìm cách tiến lên trên nấc thang sự nghiệp. Thế nhưng, Shotwell không có bất kỳ trải nghiệm cá nhân nào để đi đến kết luận phân biệt giới tính thực sự nổi cộm trong ngành này. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là cô ấy chưa từng là nạn nhân của phân biệt giới tính trong quá khứ. Khi Shotwell còn là sinh viên đại học, tại một công ty điều hòa không khí mà cô ấy quan tâm có một vị trí thực tập dành cho kỹ sư cơ khí. Sau khi nộp hồ sơ, Shotwell đã được mời vào vị trí này mà không cần phỏng vấn.
"Một tuần trước khi bắt đầu, sếp mới của tôi đã gọi cho tôi để nói về vai trò sắp tới. Ông ấy đã bị sốc khi tôi trả lời điện thoại. Ông ấy hỏi: "Bạn là một cô gái ư? Tôi nghĩ Gwynne là một cái tên không rõ ràng về giới tính. Bạn khó có thể nhận công việc này vì nó có liên quan đến việc mang vác các vật nặng." Tôi trả lời: "Tôi là một vận động viên, tôi đã chơi bóng rổ ở trường trung học và đã tham gia đội bóng chuyền khi là sinh viên năm nhất đại học, và tôi có thể hạ gục tất cả những người anh sẽ tuyển làm thực tập sinh sắp tới." Nhưng ông ta nói điều đó là không thể và dập máy. Đó là lần duy nhất, từ trước đến nay. Nhưng tôi chắc chắn rằng tôi đã được tham gia các cuộc họp tại các công ty hàng không vũ trụ, và họ rất cố gắng để hoàn toàn trung lập về giới tính. Tôi chắc chắn rằng có một số người nghĩ: "Cô ta là cái quái gì vậy?" Nếu bạn có đủ khả năng, có chuẩn bị, có ích và làm việc vượt ra ngoài phạm vi ảnh hưởng của bạn, cứ yên tâm bạn sẽ làm được theo cách riêng của mình. "
Làm gương
Shotwell rất muốn những người phụ nữ trẻ có cơ hội làm việc trong ngành vũ trụ. Cô thừa nhận mình rất muốn nhận lời khi được đề nghị truyền đạt kinh nghiệm của mình cho sinh viên về việc trở thành một kỹ sư. Bất chấp những tiến bộ đã đạt được trong việc phụ nữ có cơ hội làm việc trong ngành công nghiệp vệ tinh, Shotwell tin rằng vẫn cần nỗ lực nhiều hơn nữa để chứng minh rằng kỹ thuật là một con đường sự nghiệp tuyệt vời cho phụ nữ.
"Có nhiều phụ nữ nắm giữ các vị trí lãnh đạo chủ chốt, nhưng chúng ta đang thiếu những vai trò quản lý quan trọng tầm trung. Đây là một nơi thử nghiệm để tạo ra những nhà lãnh đạo mới. Để có được điều đó, bạn cần có nhiều nữ nhân viên mới hơn. Không có nghi ngờ gì khi phụ nữ bắt đầu tham gia các chương trình kỹ thuật với tỷ lệ cao hơn nhiều. Tôi nghĩ rằng một số trường kỹ thuật có phụ nữ nhập học ở mức 28 đến 30%- thậm chí ở một số trường lên đến 40%. Nếu gia tăng tuyển chọn nhóm nữ sinh mới tốt nghiệp, ta sẽ có nhiều lựa chọn hơn. Điều quan trọng nhất là phải tăng tốc quá trình này hơn nữa". Trong SpaceX, Shotwell nói công ty có rất nhiều "người phụ nữ phi thường" với khoảng 15% kỹ sư hiện tại là nữ.
Lời khuyên của cô cho thế hệ tương lai
Tóm lại, Shotwell sẽ đưa ra lời khuyên gì cho những phụ nữ trẻ đang bắt đầu trong ngành công nghiệp ngày nay? "Bạn không nên quan tâm xem liệu mình có là người thông minh nhất trong văn phòng, trong công ty hay không, đặc biệt là ở một công ty như SpaceX- nơi có quá nhiều người thông minh. Tuy nhiên, bạn nên để ý tới mức độ chuẩn bị, sự chăm chỉ và kết quả công việc mình nhận được. "
Shotwell nhấn mạnh một số công ty có giải pháp tuyệt vời cho các bé gái tiếp xúc với khoa học và kỹ thuật. Cô nói: "Vì lý do nào đó, ngành kỹ thuật đã không thu hút được phụ nữ. Có rất nhiều thay đổi thú vị đang diễn ra. Công ty đồ chơi nhỏ có tên là GoldieBlox là một ví dụ tuyệt vời về việc cố gắng kết nối các bé gái với kỹ thuật. Sản phẩm của họ giúp các bé gái tiếp xúc với các nguyên tắc kỹ thuật và vật lý cơ bản, loại bỏ khía cạnh đáng sợ của chúng và làm cho các khái niệm trở nên dễ tiếp cận hơn." Mọi thứ đã thay đổi về mặt văn hóa và Shotwell nói rằng các kỹ sư được chào đón hơn, thậm chí rất được săn đón ngày nay. Cô nói mình "tự hào vì là một con mọt sách".
