Từ câu chuyện của nhà máy lọc dầu Lukoil
Khi các kỹ sư của công ty dầu mỏ Nga Lukoil (LKOH.MM) phát hiện ra một tuabin bị hỏng tại nhà máy lọc dầu lớn nhất của mình hôm 4/1, họ nhanh chóng nhận ra rằng vấn đề không hề đơn giản.
Chỉ có một công ty có thể sửa chữa được bộ phận sản xuất xăng tại nhà máy lọc dầu NORSI - cơ sở năng lượng nằm trên sông Volga, cách Moscow khoảng 430 km (270 dặm) về phía đông. Đó là tập đoàn kỹ thuật dầu mỏ đa quốc gia UOP.
Vấn đề nằm ở chỗ UOP là công ty Mỹ đã rút khỏi Nga sau khi Moscow khởi động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine hồi tháng 2/2022, Reuters dẫn nguồn thạo tin cho biết.
"Các kỹ sư đã vội vàng tìm kiếm phụ tùng thay thế mà không tìm được bất cứ thứ gì," một nguồn tin thân cận với Lukoil tiết lộ cho Reuters, "Cả bộ phận đó cứ thế ngừng hoạt động."
Theo các nguồn tin khác, đây vốn là đơn vị phục vụ quá trình cracking xúc tác, dùng để chuyển hóa các hydrocarbon nặng hơn (như dầu) thành xăng. Bộ phận này đã bị ngừng sản xuất từ hồi tháng 1 và không rõ khi nào có thể sửa chữa được do thiếu chuyên gia ở Nga.
Kết quả là, nhà máy lọc dầu NORSI - nhà máy lớn thứ tư ở Nga - đã giảm sản lượng xăng khoảng 40%, theo nguồn tin của Reuters.
Nhà máy lọc dầu Lukoil là một ví dụ cho thấy những vấn đề lớn hơn trong ngành năng lượng của Nga, nơi một số công ty dầu mỏ đang gặp khó khăn trong việc sửa chữa các nhà máy lọc dầu, vốn được xây dựng với sự giúp đỡ của các công ty kỹ thuật Mỹ và châu Âu, Reuters dẫn 10 nguồn tin trong ngành công nghiệp của Nga cho hay.
Những khó khăn càng trở nên trầm trọng hơn khi Ukraine tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái nhằm vào nhiều nhà máy lọc dầu của Nga. Theo ước tính của Reuters, hoạt động tấn công của Ukraine đã khiến các nhà máy lọc dầu Nga phải giảm khoảng 14% công suất trong quý I năm 2024.
"Nếu chuỗi tấn công bằng máy bay không người lái tiếp tục với tốc độ này và hệ thống phòng không của Nga không cải thiện, thì Ukraine sẽ có thể cắt giảm hoạt động lọc dầu của Nga nhanh hơn tốc độ sửa chữa của Moscow", Sergey Vakulenko, một chuyên gia về ngành năng lượng Nga, học giả của Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế nhận định.
Nga làm gì sau các cuộc tấn công của Ukraine?
Trong khi đó, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak khẳng định rằng, các cơ sở NORSI bị hỏng sẽ có thể nối lại hoạt động trong vòng 1-2 tháng bởi các công ty Nga đang nỗ lực sản xuất phụ tùng cần thiết.
Ông Novak cho biết thêm rằng, các nhà máy lọc dầu khác của Nga đã tăng cường sản xuất sau các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine và hiện thị trường nhiên liệu địa phương không hề thiếu hụt.
Bộ trưởng Năng lượng Nga Nikolai Shulginov cũng khẳng định: Tất cả các nhà máy lọc dầu sẽ được sửa chữa vào tháng Sáu.
Tọa lạc gần thành phố Nizhny Novgorod, nhà máy lọc dầu NORSI có khả năng sản xuất 405.000 tấn xăng mỗi tháng, chiếm 11% tổng sản lượng của Nga. Sự cố hiện tại sẽ làm Lukoil mất gần 100 triệu USD doanh thu hàng tháng, dựa trên giá xăng trung bình của Nga hiện nay là 587 USD/tấn, theo tính toán của Reuters.
Nếu tính toán của Reuters là đúng thì điều này sẽ gây ảnh hưởng tới Moscow bởi doanh thu từ dầu mỏ là xương sống của nền kinh tế Nga.
Honeywell International Inc, công ty mẹ của UOP, cho biết trong một tuyên bố với Reuters rằng họ không cung cấp bất kỳ thiết bị, phụ tùng, sản phẩm hay dịch vụ nào cho nhà máy lọc dầu tại Nizhny Novgorod kể từ tháng 2/2022.
"Chúng tôi đang tích cực làm việc để xác định và ngăn chặn bất kỳ động thái nào nhằm chuyển hướng sản phẩm của chúng tôi sang Nga thông qua bên thứ ba", Honeywell nói với Reuters qua email. Công ty này khẳng định tuân thủ tất cả các yêu cầu cấp phép xuất khẩu, cũng như luật lệ và quy định về trừng phạt mà phương Tây hiện đang áp lên Nga.
Bất chấp hàng nghìn lệnh trừng phạt ở mức độ chưa từng có nhằm vào các mục tiêu trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực "xương sống" dầu mỏ, nền kinh tế hướng đến xuất khẩu trị giá 2.2 nghìn tỷ USD của Nga đã cho thấy khả năng chống chịu mạnh mẽ vượt trội hơn so với dự đoán của cả Moscow lẫn phương Tây.
