Bé gái sinh non bị viêm màng não

Mẹ bé chuyển dạ rỉ ối kéo dài, sinh non ở tuần thai 35. Bé gái nặng 3 kg được bác sĩ cho da kề da với mẹ ngay sau sinh, sức khỏe hai mẹ con lúc này chưa có dấu hiệu bất thường.

ThS.BS Trịnh Thanh Lan, Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết tình trạng mẹ rỉ ối kéo dài phá vỡ hàng rào vô trùng giữa môi trường bên ngoài và thai nhi. Vi khuẩn từ đường sinh dục của mẹ có thể xâm nhập ngược dòng vào buồng ối gây viêm màng ối dẫn đến nhiễm trùng. Bé sơ sinh khả năng cao bị nhiễm trùng huyết, viêm màng não hoặc viêm phổi.

Êkíp thực hiện các xét nghiệm cần thiết để dự phòng nguy cơ sớm cho bé. Kết quả xét nghiệm máu của bé sơ sinh ghi nhận bạch cầu cao bất thường, CRP 105 mg/L (chỉ số định lượng mức độ viêm và nhiễm trùng) hơn 10 lần so với bình thường, gợi ý nhiễm trùng nặng, có khả năng nhiễm trùng máu. Đồng thời, bác sĩ cấy máu kết hợp chọc dò tủy sống xác định bé bị viêm màng não. Đây là tình trạng viêm nhiễm ở màng bao quanh não và tủy sống (màng não), thường do vi khuẩn, virus, nấm đi vào máu di chuyển lên hệ thần kinh trung ương gây ra.

Bác sĩ chỉ định phác đồ kháng sinh điều trị tích cực, theo dõi sát nhịp tim, nhịp thở, huyết áp, thân nhiệt cùng phản xạ của bé để phòng ngừa bệnh diễn tiến xấu. Sau 48 giờ, chỉ số cải thiện, bé tự thở và tự bú tốt, bác sĩ tiếp tục điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.

Đến ngày thứ 21, chỉ số bạch cầu, CRP, kết quả chọc dò tủy sống hoàn toàn bình thường, bác sĩ siêu âm não bé không ghi nhận tổn thương. Bé tăng lên 3,5 kg, được tiêm phòng và sàng lọc sơ sinh đầy đủ, khỏe mạnh xuất viện. Bác sĩ khuyến nghị gia đình đưa bé tái khám định kỳ để kiểm tra thính lực, phát hiện sớm vấn đề về thần kinh nếu có.

Trẻ sinh non dễ bị viêm màng não do hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện, làm giảm khả năng chống lại tác nhân gây bệnh như liên cầu khuẩn nhóm B, e.coli, listeria. Hàng rào ruột và hàng rào máu não vẫn còn kém phát triển, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào máu, hệ thần kinh trung ương. Bệnh này thường xảy ra đồng thời với nhiễm trùng máu. Các yếu tố như rỉ ối hoặc vỡ ối trên 18 tiếng, trẻ nhẹ cân (dưới 1,5 kg), nhiễm khuẩn từ mẹ hoặc nhiễm trùng nhau thai có thể tăng nguy cơ trẻ bị viêm màng não.

Theo TS.BS Cam Ngọc Phượng, Giám đốc Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, dù đã có những tiến bộ đáng kể trong chăm sóc tích cực sơ sinh, viêm màng não do vi khuẩn vẫn là tình trạng nguy kịch với tỷ lệ tử vong khoảng 20-60% hoặc biến chứng thần kinh lâu dài ở trẻ bao gồm co giật, chậm phát triển, suy giảm thính lực, suy giảm nhận thức. Bệnh có thể khó chẩn đoán do tác nhân gây bệnh thay đổi tùy trường hợp, thường diễn tiến âm thầm, triệu chứng dễ nhầm lẫn với bệnh khác (sốt, quấy khóc, lờ đờ, bỏ bú, thóp phồng).

Bác sĩ Phượng khuyến cáo trường hợp xác định hoặc nghi ngờ trẻ sơ sinh nhiễm trùng huyết nên chọc dò tủy sống để loại trừ viêm màng não, nhằm chẩn đoán sớm, điều trị thích hợp, phòng ngừa bệnh tiến triển nặng.