Thyreophora là một nhóm khủng long hông chim với đa dạng các loài có kích thước từ lớn đến nhỏ sống từ đầu kỷ Jura cho đến cuối kỷ Phấn trắng.
Những con khủng long này được đặc trưng bởi sự hiện diện của bộ giáp được xếp thành hàng dọc dọc theo cơ thể.
Hầu hết các loài khủng long giáp trụ đều là loài ăn cỏ và có bộ não tương đối nhỏ so với kích thước cơ thể của chúng.
Tác giả chính của nghiên cứu, tiến sĩ Facundo Riguetti, nhà cổ sinh vật học tại Fundación de Historia Natural Félix de Azara của Universidad Maimónides và CONICET, và các đồng nghiệp của ông cho biết: “Thyreophora là một nhóm khủng long hông chim ornithischian đặc trưng bởi sự hiện diện của lớp giáp xương trên lưng”.
“Mặc dù hầu hết các loài thyreophora đều được gọi là khủng long giáp trụ, đại diện tiêu biểu nhất của các dạng này là Scutellosaurus, Emausaurus và Scelidosaurus, từ Hạ Jura của Hoa Kỳ, Đức và Anh”.
Theo The Guaridian, Jakapil kaniukura là một Thyreophora, tức "khủng long bọc thép" hay "khủng long bọc giáp". Khắp người nó là những mảnh giáp nhọn hình chiếc lá đáng sợ. Thế nhưng quái vật này lại là một con thú ăn cỏ hiền lành của kỷ Phấn trắng.
Loài khủng long mới được xác định đã đi lang thang trên Trái Đất trong kỷ Phấn trắng muộn, từ 97 đến 94 triệu năm trước. Sinh vật cổ đại này là loài thyreophora đầu tiên đến từ Patagonia của Argentina.
Được đặt tên là Jakapil kaniukura, nó có hai cánh tay ngắn, dài khoảng 1,5 m và nặng từ 4 đến 7 kg.
Loài khủng long mới được phát hiện này chia sẻ nhiều đặc điểm với các loài khủng long ornithischian và thyreophora cơ bản, tuy nhiên nó cũng có những điểm khác biệt, độc đáo khi so với các loài khác trong nhóm.
Cũng như các khủng long bọc thép khác, quái vật này có bộ não khá nhỏ so với cơ thể. Phát hiện kỳ thú ở Nam Mỹ này cho thấy dòng họ này có thể phân bố rộng rãi hơn suy nghĩ trước đây. Khủng long bọc thép có nguồn gốc khoảng 200 triệu năm về trước, nhanh chóng phát triển khắp thế giới. Tuy nhiên nó nhanh chóng suy giảm trong kỷ phấn trắng và con Jakapil kaniukura mới phát hiện là một trong những loài hiếm hoi tồn tại được qua mốc 100 triệu năm về trước.
Đồng tác giả, tiến sĩ Sebastián Apesteguía, cũng từ Fundación de Historia Natural Félix de Azara tại Universidad Maimónides và CONICET, cho biết: “Loài khủng long này sở hữu một bộ giáp vô cùng đặc biệt ở vùng cổ, nó bảo vệ khu vực mỏng manh đó khỏi sự tấn công của động vật ăn thịt. Các cánh tay của nó rất nhỏ, điều này khác biệt hoàn toàn khi so với các loài thyreophora còn lại - phần lớn trong số đó là bốn chân”.
Những mẫu vật của loài này được phát hiện bao gồm xương sọ, một phần răng và các mảnh vỡ - đã được phục hồi từ Hệ tầng Candeleros ở tỉnh Río Negro, Bắc Patagonia.
Họ nói: “Ở Jakapil kaniukura, kích thước tương đối của chi trước, chi sau và sọ có nhiều điểm tương đồng với các loài khủng long chân thú thời điểm đó. Tuy nhiên chúng ta vẫn cần có nhiều dữ liệu đầy đủ hơn để so sánh định lượng chính xác với các đơn vị phân loại khác”.
Những dấu tích hóa thạch của con khủng long này được phát hiện trong gần 10 năm nay gần một con đập tại Patagonia, thuộc khu cổ sinh vật La Buitrera, tỉnh Rio Negro. Các nhà khoa học đã mô tả loài khủng long này trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Scientific Reports. Các nhà khoa học cho biết Jakapil đánh dấu phát hiện về cá thể đầu tiên của loài này từ kỷ Phấn trắng tại khu vực Nam Mỹ. Đây là một phần của nhóm khủng long bao gồm cả những loài tương tự như loài phiến sừng, được biết đến với hàng vây dọc lưng và đuôi như chiếc chùy, và loài bọc giáp như Ankylosaurus.
Các nhà nghiên cứu cho biết: “Loài mới này đại diện cho một dòng khủng long thyreophora chưa từng được biết đến trước đây ở Nam Mỹ. Thyreophora có nguồn gốc khoảng 200 triệu năm trước và nhanh chóng phát triển thành nhiều loài khác nhau phân bố trên khắp thế giới”.
“Tuy nhiên, trong số những loài khủng long giáp trụ đầu tiên này, dòng dõi được đại diện bởi Jakapil kaniukura là dòng dõi duy nhất tồn tại cho đến ít nhất 100 triệu năm trước”.
Kết quả phục dựng từ các mảnh hóa thạch cho thấy một quái vật có vẻ ngoài đáng sợ, được đặt tên là Jakapil kaniukura, lang thang trên đất Argentina khoảng 94-97 triệu năm về trước.
Thyreophora ("kẻ mang lá chắn", thường được gọi đơn giản là "khủng long bọc giáp") là một phân nhóm khủng long hông chim (Ornithischia). Chúng là những khủng long ăn cỏ và có lớp giáp bảo vệ, sống từ giữa kỷ Jura đến cuối của kỷ Phấn trắng.
Đặc điểm nổi bật của Thyreophora là sự hiện diện của lớp giáp xếp thành hàng dọc theo cơ thể. Các dạng nguyên thủy hơn có vảy xương hay da xương có sống gồ lên, đơn giản và thấp trong khi các dạng tiến hóa hơn đã phát triển các cấu trúc phức tạp hơn, bao gồm các gai và tấm. Hầu hết các loài Thyreophora có bộ não tương đối nhỏ so với kích thước cơ thể chúng.
Thyreophora gồm hai phân bộ đã được biết tới nhiều hơn cả là Ankylosauria (giáp long) và Stegosauria (kiếm long), ngoài ra còn có vài nhóm ít được biết đến. Trong cả hai nhóm, chân trước của chúng đều ngắn hơn nhiều so với chân sau, và điều này đặc biệt rõ nét ở Stegosauria.
Tham khảo: Sci-news; Scientific Reports; Ucmp
