Không thể xem sữa mẹ là dạng thực phẩm đơn thuần
Gần đây, có nhiều tranh cãi trong cộng đồng về tính an toàn đối với sức khỏe, khi việc hiến tặng và sử dụng sữa mẹ trữ đông diễn ra rất phổ biến hiện nay.
Trao đổi với phóng viên Dân trí, BSCKII Nguyễn Thị Từ Anh, Trưởng khoa Sơ sinh Bệnh viện Từ Dũ (TPHCM) cho biết, sữa mẹ là dịch tiết của cơ thể nên không thể xem là một dạng thực phẩm đơn thuần.
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ sơ sinh (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).
Sữa mẹ có chứa nhiều vi khuẩn, bao gồm các vi khuẩn thường trú lành tính và vi khuẩn, virus, nấm gây bệnh - nếu mẹ có nhiễm bệnh hoặc lây nhiễm từ quá trình vắt sữa, trữ sữa.
Các bệnh lý thường gặp lây qua sữa mẹ là HIV, viêm gan siêu vi B-C, giang mai. Trong khi đó, các vi khuẩn lây nhiễm trong quá trình vắt sữa mẹ và lưu trữ thường gặp là vi khuẩn từ phân, da, nấm ở dịch âm đạo, do không đảm bảo vệ sinh khi vắt sữa hoặc tạp nhiễm từ xung quanh khi trữ sữa không đúng chuẩn.
Thống kê cho thấy, hiện nay tỷ lệ tử vong sơ sinh ở Việt Nam còn cao. Số trẻ sơ sinh tử vong chiếm 70-80% trường hợp ở trẻ em dưới 1 tuổi và 50-60% số tử vong của trẻ dưới 5 tuổi. Các nghiên cứu đã chỉ ra, trong số những giải pháp nhằm kéo giảm tình trạng trên, sữa mẹ là giải pháp quan trọng nhất.
Một ngân hàng sữa mẹ tại TPHCM (Ảnh: TC).
Để có thể cung cấp sữa đạt chất lượng vi sinh cho trẻ sơ sinh không may mắn được tiếp cận nguồn sữa mẹ khi chào đời, từ năm 2019, Bệnh viện Từ Dũ đã chính thức đưa vào hoạt động ngân hàng sữa mẹ.
Kiểm soát nghiêm ngặt việc hiến tặng, mua bán sữa mẹ
Theo bác sĩ Từ Anh, ngân hàng sữa mẹ của Bệnh viện Từ Dũ có quy trình kiểm soát nghiêm ngặt việc tiếp nhận sữa hiến tặng. Thứ nhất, trong vòng 6 tháng trước khi hiến sữa, người mẹ phải có kết quả xét nghiệm máu không mắc các bệnh lây truyền như HIV, viêm gan, giang mai.
Thứ hai, mẹ không có các hành vi nguy cơ nhiễm bệnh lây qua đường máu và đường tình dục trong vòng 6 tháng trước khi hiến sữa, như truyền máu, xăm trổ, quan hệ tình dục không an toàn.
Điều dưỡng tại Bệnh viện Từ Dũ cho trẻ bú sữa (Ảnh: Hoàng Lê).
Thứ ba, đơn vị sẽ tiến hành xét nghiệm vi khuẩn, nấm trong sữa mẹ trước và sau khi thanh trùng sữa, chỉ sử dụng khi đạt tiêu chuẩn vi sinh và hủy sữa nếu không đạt.
Thứ tư, bà mẹ hiến sữa sẽ được hướng dẫn quy trình chuẩn vắt sữa và trữ sữa. Tủ đông trữ sữa được giám sát nhiệt độ mỗi ngày.
Thứ năm, các quy trình thanh trùng sữa, trữ sữa, chia sữa cho mỗi em bé đều do nữ hộ sinh thực hiện theo quy trình chuẩn, đảm bảo không nhiễm khuẩn; giám sát và kiểm tra môi trường định kỳ bằng cấy vi khuẩn.
Trước đó, vào tháng 11/2024, khi phát biểu tại phiên thảo luận Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho biết, hiện nay các nhóm thiện nguyện có hoạt động thu gom sữa mẹ để chuyển đến các mái nhà cho trẻ mồ côi.
Đây là hoạt động tốt xuất phát từ tấm lòng, nhưng quy trình thu gom, vận chuyển, xử lý còn nhiều vấn đề cần phải bàn.
Song song đó, có tình trạng sữa mẹ được rao bán công khai nhưng trá hình dưới hình thức cho tặng, trao đổi trên các nhóm mạng xã hội. Vì các hội nhóm tự phát nên chất lượng sữa mẹ không được bảo đảm, và việc bảo quản sữa không đúng cách có thể khiến trẻ sử dụng gặp ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Vì vậy, cơ quan chức năng cần có biện pháp tăng cường kiểm soát hoạt động mua bán sữa mẹ trái phép, đảm bảo nguồn sữa mẹ đạt chuẩn đến trẻ nhỏ.
