GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết hút thuốc lá là một yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp và làm tăng mức độ nghiêm trọng của các bệnh về đường hô hấp. Đặc biệt, thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh không lây nhiễm như ung thư, tim mạch.
Theo các chuyên gia, 90% bệnh nhân ung thư phổi có liên quan đến thuốc lá. Trong khói thuốc lá hàng nghìn hoạt chất gây độc hại cho cơ thể, đặc biệt chất 3, 4 benzopyrene là chất gây ung thư. Cũng có những bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư phổi nhưng họ không hút thuốc, mà có thể họ đã tiếp xúc với một số lượng đáng kể khói thuốc lá do hít khói thuốc thụ động.
Thuốc lá là tác nhân gây ra khoảng 90% ca ung thư phổi ở Việt Nam (Ảnh minh họa: Getty).
TS.BS Nguyễn Khắc Kiểm, Trưởng khoa Ngoại lồng ngực, Bệnh viện K cho biết, tại Bệnh viện K, ghi nhận không ít những bệnh nhân ung thư phổi đã hút hơn 10 điếu thuốc lá/ngày trong nhiều năm. Cùng với đó, việc hút thuốc lào cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư phổi.
Trong khi đó tại Bệnh viện Bạch Mai, PGS.TS Vũ Văn Giáp, Phó Giám đốc bệnh viện, cho biết phần lớn bệnh nhân ung thư phổi, bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) liên quan đến khói thuốc.
Theo các chuyên gia Bệnh viện Phổi Trung ương, hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch và đặc biệt là ung thư phổi – căn bệnh chiếm tới gần 90% số ca tử vong có liên quan đến thuốc lá. Đây là con số báo động cho thấy mức độ tàn phá khủng khiếp của thói quen tưởng như vô hại này.
Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao gấp 20 - 30 lần so với người không hút. Không chỉ vậy, khói thuốc còn làm tăng nguy cơ mắc ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư thực quản và nhiều loại ung thư khác.
Bác sĩ khám cho một bệnh nhân bị ung thư phổi (Ảnh: Bệnh viện K).
Ung thư phổi là một trong những ung thư đứng hàng đầu và là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trong các bệnh nhân ung thư ở nam giới. Tại Việt Nam, mỗi năm có hơn 20.000 trường hợp tử vong vì bệnh ung thư phổi, đây thực sự là con số đáng báo động.
Thuốc lá từ lâu đã được coi là “kẻ giết người thầm lặng” khi mỗi năm gây ra cái chết cho hàng triệu người trên thế giới.
Dù các chiến dịch phòng, chống tác hại của thuốc lá được triển khai rộng rãi, tình trạng nghiện thuốc lá vẫn đang diễn biến phức tạp, để lại gánh nặng cho sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là nguy cơ mắc các bệnh lý về phổi và ung thư phổi.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện có hơn 1,1 tỷ người trưởng thành trên toàn cầu đang hút thuốc lá. Mỗi năm, khoảng 8 triệu người tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá, trong đó hơn 1,3 triệu người là nạn nhân của hút thuốc thụ động.
Tại Việt Nam, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, năm 2022, tỉ lệ nam giới hút thuốc lá đã giảm xuống 42,3% (so với 45,3% trong 2015). Đặc biệt tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể tại các địa điểm như: nơi làm việc, cơ sở giáo dục, trên phương tiện giao thông công cộng và khu vực trong nhà.
Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong thanh niên độ tuổi 15-24 giảm từ 26% (năm 2015) xuống 13% (năm 2020). Ở lứa tuổi học sinh 13-15 tuổi, tỷ lệ hút thuốc lá cũng giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% năm 2022.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới. Đặc biệt những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, với xu hướng người trẻ sử dụng gia tăng.
Năm 2019, có khoảng 2,6% học sinh 15-17 tuổi hút thuốc lá điện tử nhưng đến năm 2022, tỷ lệ này tăng lên 3,5% và ngày càng trẻ hóa.
Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) nhấn mạnh, ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ là một trong những mục tiêu ưu tiên trong các chính sách về phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Ngày 30/11/2024, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15, chính thức cấm hoàn toàn việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển và sử dụng các loại thuốc lá thế hệ mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ ngày 1/1.
