Mọi người đều đã nghe nói về thời kỳ mãn kinh, khi chức năng sinh sản của phụ nữ bắt đầu chậm lại và dừng hẳn - nhưng liệu đàn ông có trải qua điều gì tương tự hay không? Thuật ngữ "mãn dục nam" đề cập đến những thay đổi về thể chất và cảm xúc mà một số nam giới trải qua khi họ già đi.
1. Thời kỳ mãn dục ở nam giới là gì?
Mãn dục nam là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả một nhóm các triệu chứng liên quan đến sự suy giảm testosterone liên quan đến tuổi tác ở nam giới. Mãn dục nam về cơ bản khác với tình trạng mãn kinh ở phụ nữ. Không giống như sự sụt giảm nội tiết tố xảy ra ở phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh, hormone sinh dục có xu hướng giảm dần hơn ở nam giới. Từ sau 30 tuổi, nồng độ hormone sinh dục nam giảm dần theo từng năm.
Tuy nhiên, không phải tất cả đàn ông đều bị suy giảm testosterone trong khi tất cả phụ nữ đều trải qua thời kỳ mãn kinh - và đàn ông vẫn có khả năng sinh sản khi tuổi đã cao, trong khi phụ nữ không thể mang thai tự nhiên sau khi đã mãn kinh. Một số nam giới vẫn duy trì mức testosterone bình thường trong suốt cuộc đời của họ, không gặp phải triệu chứng nào và có thể làm cha ở độ tuổi 80.
Nồng độ testosterone ở nam giới giảm dần theo tuổi tác.
Mãn dục nam là sự suy giảm dần dần của testosterone - một loại hormone sinh dục, đặc biệt liên quan đến lão hóa. Mãn dục nam xảy ra trong nhiều năm và không được công nhận là một tình trạng bệnh lý. Thuật ngữ này thường được sử dụng cùng với hội chứng thiếu hụt testosterone (TDS), xảy ra khi tinh hoàn sản xuất ít hoặc không có hormone. TDS được đặc trưng bởi mức testosterone thấp bất thường (dưới 300 ng/dL) và do nhiều nguyên nhân khác nhau, không phụ thuộc vào độ tuổi.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Frontiers in Endocrinology, khoảng 40% đàn ông trên 45 tuổi có mức testosterone thấp và không phải là kết quả tất yếu của quá trình lão hóa. TDS có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi, nhưng khi nó xảy ra muộn hơn trong cuộc sống, nó được gọi là suy sinh dục giai đoạn muộn hoặc suy giảm androgen ở nam giới lớn tuổi (ADAM).
2. Nguyên nhân dẫn đến mãn dục nam
Các triệu chứng liên quan đến mãn dục nam được cho là do nồng độ testosterone giảm dần theo tuổi tác. Căng thẳng, hút thuốc, ngủ kém, thừa cân, béo phì, ảnh hưởng của một số loại thuốc, lười tập thể dục và uống rượu bia đều là những nguyên nhân ảnh hưởng đến mức testosterone trong cơ thể. Testosterone thấp cũng có liên quan đến các tình trạng như đái tháo đường type 2, cholesterol cao, tăng huyết áp, hội chứng chuyển hóa và béo phì, mặc dù không rõ đó là nguyên nhân hay hậu quả.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng việc giảm dần testosterone liên quan đến tuổi tác không phải là nguyên nhân chính gây ra các triệu chứng mãn dục nam. Họ tin rằng lối sống và các yếu tố tâm lý đóng một vai trò quan trọng hơn nhiều. Ví dụ, cảm thấy căng thẳng vì các vấn đề trong công việc có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục và mức năng lượng của nam giới.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến mãn dục ở nam giới, cần được thăm khám và chẩn đoán cụ thể.
3. Các triệu chứng của mãn dục nam
Mãn dục nam có liên quan đến các triệu chứng về thể chất, tình dục và tâm lý, có xu hướng xuất hiện từ từ và trầm trọng hơn khi bạn già đi. Nếu bạn là một người đàn ông ngoài 40 tuổi và bạn thường xuyên gặp phải những triệu chứng dưới đây, bạn nên đi kiểm tra.
Các triệu chứng mãn dục nam thường gặp bao gồm:
- Năng lượng thấp
- Giảm ham muốn tình dục
- Rối loạn cương dương
- Tăng chất béo trong cơ thể
- Giảm khối lượng cơ
- Suy nhược cơ thể
- Mất ngủ hoặc khó ngủ
- Các vấn đề về bộ nhớ
- Khó tập trung
- Giảm tự tin
- Rụng lông trên cơ thể
- Trầm cảm hoặc tâm trạng kém
- Thiếu động lực
- Khó ngủ
- Giảm mật độ xương
Một số nam giới nhận thấy các triệu chứng suy giảm testosterone từ độ tuổi 30, những người khác ở độ tuổi 60 và một số trường hợp không có bất kỳ sự thay đổi nào.
4. Chẩn đoán mãn dục nam và hướng xử trí
Khi bạn đi khám, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra chi tiết dựa trên từng triệu chứng cụ thể của bạn. Họ cũng sẽ đảm bảo loại trừ các vấn đề y tế khác bằng các siêu âm hoặc xét nghiệm có liên quan theo yêu cầu.
Bác sĩ có thể hỏi thêm về cuộc sống cá nhân của bạn để xác định xem liệu các yếu tố khác, chẳng hạn như căng thẳng hoặc lo lắng. Họ cũng có thể yêu cầu kiểm tra mẫu máu để xác định nồng độ testosterone của bạn. Sau khi có kết luận chính xác và điều tra nguyên nhân rõ ràng, các bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp cho từng tình trạng cụ thể.
Một số triệu chứng mãn dục nam có thể được điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone nếu nồng độ testosterone của bạn thấp. Việc thay thế testosterone phải luôn được hướng dẫn và theo dõi chặt chẽ bởi một bác sĩ lâm sàng có trình độ phù hợp.
Nếu các triệu chứng của bạn được cho là do sự kết hợp của các yếu tố thể chất, lối sống và tâm lý, bác sĩ có thể áp dụng một cách tiếp cận toàn diện hơn. Các triệu chứng của testosterone thấp do tuổi cao có thể được điều trị riêng lẻ, ví dụ như dùng thuốc điều trị rối loạn cương dương hoặc chuyên gia tư vấn để điều trị vấn đề tâm lý.
5. 4 cách tự nhiên tăng cường testosterone hiệu quả
Liệu pháp hormone không phải là cách duy nhất để tăng lượng dự trữ testosterone của bạn. Dưới đây là 4 cách tự nhiên để tăng mức testosterone của bạn:
Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng
Tối ưu hóa chế độ ăn uống của bạn với sự cân bằng của carbs, chất béo lành mạnh và protein. Sự thiếu hụt chất dinh dưỡng ngày càng phổ biến và có thể gây ra các vấn đề đáng kể cho việc duy trì mức testosterone tích cực. Vitamin B và kẽm đặc biệt cần thiết để cải thiện chất lượng tinh trùng. Ngoài ra, tăng lượng magiê của bạn có thể làm tăng mức testosterone trong vòng 1 tháng.
Kiêng rượu bia
Rượu ức chế trực tiếp việc sản xuất testosterone trong tinh hoàn của bạn. Uống rượu cũng có thể ảnh hưởng tới giấc ngủ, làm giảm mức testosterone.
Quản lý cân nặng
Nam giới nên chú ý duy trì cân nặng hợp lý và chú ý đến lượng chất béo trong cơ thể, nhất là khi bước vào tuổi trung niên. Béo phì có tác động trực tiếp và tiêu cực đến mức testosterone. Các tế bào mỡ chuyển hóa testosterone thành estrogen, làm giảm mức testosterone trong cơ thể. Ngoài ra, béo phì làm giảm mức độ globulin liên kết hormone giới tính (SHBG), một loại protein vận chuyển testosterone trong máu. SHBG ít hơn có nghĩa là ít testosterone hơn.
Vận động thường xuyên
Một nghiên cứu năm 2004 cho thấy, những người đàn ông lớn tuổi hoạt động thể chất thường xuyên làm tăng nồng độ testosterone và hormone tăng trưởng (GH) cũng như có tác động tích cực đến chức năng não bộ. Nam giới nên tăng cường vận động để có nền tảng thể lực tốt, đẩy lùi các dấu hiệu của rối loạn chuyển hóa và các triệu chứng do mãn dục gây ra.
Cách đơn giản nhất để kiểm soát các triệu chứng của mãn dục nam là thực hiện các lựa chọn lối sống lành mạnh hơn. Thực hiện một chế độ ăn uống cân bằng, dành thời gian tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, giảm mức độ căng thẳng và hạn chế sử dụng rượu, thuốc lá đều có lợi.
