Theo lương y Bùi Đắc Sáng - Hội Đông y Hà Nội, cây đu đủ đực còn có tên gọi khác là cà lào, phan qua thụ... vị rất đắng, tính bình, không độc. Hoa đu đủ đực được thu hái từ những cây đu đủ giống đực, là dược liệu được dùng từ lâu đời để trị bệnh, đặc biệt nổi tiếng trong trị ho. Không chỉ thế, hàm lượng vitamin và các chất chống oxy hóa trong hoa đu đủ đực còn có tác dụng trên nhiều bệnh lý khác.
Các bài thuốc hỗ trợ sức khỏe từ hoa đu đủ đực, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng:
1. Trị sỏi thận: Lấy 15g hoa đu đủ đực khô, sắc với 5 bát nước đến khi còn 2 bát. Uống sau ăn 30 phút, dùng liên tục 10 ngày để hỗ trợ đào thải sỏi.
2. Trị ho, viêm phế quản: Kết hợp 15g hoa đu đủ đực, 10g hạt chanh tươi, 15g khởi dương thảo (xay nhuyễn), trộn với 3 thìa mật ong. Ngậm 1 thìa mỗi lần khi có triệu chứng.
3. Ổn định đường huyết: Hòa 20g hoa với 3 thìa mật ong trong 100ml nước, nghiền nhỏ và hấp cách thủy 15 phút. Uống để hỗ trợ điều hòa đường huyết.
4. Hỗ trợ hô hấp: Trộn hoa với mật ong hoặc đường phèn, hấp cách thủy, chắt nước cốt uống 3-4 lần/ngày. Có thể thêm lá hẹ và hạt chanh để tăng hiệu quả.
5. Giảm đau: Pha một nắm hoa với 1 thìa mật ong trong cốc nước nóng, để nguội rồi uống 3-4 lần/ngày.
6. Chữa tưa lưỡi ở trẻ (trên 2 tuổi): Thái nhỏ hoa, phơi khô, tán bột. Kết hợp với bột gốc cây mây (tỷ lệ 3:1), đốt thành than tán mịn. Dùng tăm bông chấm bôi lên lưỡi hằng ngày.
7. Chữa viêm họng: Kết hợp 15g hoa đu đủ đực, 10g xạ can, 10g củ mạch môn, 10g lá húng chanh. Thêm muối, hấp chín, nghiền nát. Ngậm 2-3 lần/ngày, nuốt dần.
8. Chữa mất tiếng: Trộn 15g hoa, 15g lá hẹ, 10g hạt chanh với 20ml nước sôi nguội, nghiền nát, thêm mật ong. Uống 3 lần/ngày, dùng vài ngày.
9. Chữa ho do viêm họng: Tương tự công thức viêm họng (số 7), hấp với cơm, ngậm 2-3 lần/ngày, dùng 3-5 ngày.
10. Chữa đái buốt, tiểu rắt: Sắc 40g hoa (hoặc quả đu đủ đực lưỡng tính), 50g lá bạc thau, 40g đậu đen, 4g phác tiêu. Uống nước đặc chia 3 lần lúc đói.
Lưu ý, theo lương y Sáng, việc dùng hoa đu đủ đực an toàn cần đủ liều lượng kể cả người khỏe mạnh.
Hoa đu đủ đực còn chứa papain có thể gây sảy thai ở phụ nữ mang thai. Sử dụng quá nhiều dẫn đến vàng da do tăng sắc tố carotenoid. Có thể gây dị ứng (nổi mẩn, ngứa), nôn mửa, hoặc tương tác với một số thực phẩm/thuốc.
Không kết hợp với rễ đu đủ (có thể tạo độc tố), đậu xanh, rau muống, cà pháo, măng chua, bia, rượu, thuốc lá.
Những người nên thận trọng như phụ nữ mang thai hoặc cho con bú; trẻ sơ sinh và dưới 2 tuổi (do rủi ro hô hấp và tiêu hóa); người dị ứng với đu đủ; bệnh nhân đang dùng thuốc hạ đường huyết hoặc kháng sinh (có thể tương tác).
Khi mới dùng nên bắt đầu với liều nhỏ và theo dõi phản ứng. Phân biệt rõ hoa đực (dài, chùm) với hoa cái để đảm bảo hiệu quả.
