Viện Kiểm sát kháng nghị hủy bản án vụ "khách vay 5 tỷ bỗng dưng thoát nợ"

Ngày 9/10, Viện Kiểm sát Nhân dân Khu vực 7 - TP HCM (VKS) đã có quyết định kháng nghị phúc thẩm đối với bản án dân sự sơ thẩm của tòa cùng cấp về vụ tranh chấp hợp đồng tín dụng giữa nguyên đơn là Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) và bị đơn là vợ chồng ông Trần Hồng Sơn. Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan là CTCP NovaReal.

Theo VKS, về tố tụng toà đã giải quết vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện ban đầu. Cụ thể, nguyên đơn là phía ngân hàng khởi kiện yêu cầu bị đơn thanh toán nợ gốc, lãi và yêu cầu xử lý tài sản. Bị đơn (khách hàng vay) không có yêu cầu phản tố và người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan không có yêu cầu độc lập. 

Tại phiên tòa, các bên không thay đổi hay bổ sung yêu cầu khởi kiện. Tuy nhiên, bản án lại tuyên bố hợp đồng cho vay giữa VPBank và khách vay là vô hiệu và giải quyết hậu quả của hợp đồng vô hiệu "là giải quyết vượt quá phạm vi yêu cầu khởi kiện".

Theo ý kiến của Viện Kiểm sát, văn bản thỏa thuận giữa ông Sơn và Novareal được hai bên ký kết hoàn toàn trên cơ sở tự nguyện. Novareal là đơn vị tư vấn, môi giới cho phía ông Sơn lựa chọn tài sản thuộc dự án của chủ đầu tư (Công ty TNHH Delta Valley Bình Thuận) và có nguyện vọng mua tài sản khi đủ điều kiện mở bán theo quy định.

Trong quá trình thực hiện văn bản thỏa thuận, Novareal không vi phạm cam kết. Phía vợ chồng ông Sơn cũng thừa nhận không có ý kiến phản đối hay khiếu nại.

Căn cứ hợp đồng môi giới bất động sản được ký giữa Công ty TNHH Delta Valley Bình Thuận và CTCP Novareal, Novareal không phải là chủ đầu tư dự án Tổ hợp du lịch Thung lũng Đại Dương mà là đơn vị tư vấn, môi giới độc quyền cho dự án này, không có chức năng kinh doanh giao dịch ký hợp đồng mua bán đối với các sản phẩm bất động sản thuộc dự án.

Viện kiểm sát dẫn Điều 3, Luật kinh doanh bất động sản quy định: "Môi giới bất động sản là việc làm trung gian cho các bên trong mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, mua lại bất động sản". Căn cứ thỏa thuận với chủ đầu tư, Novareal ký văn bản thỏa thuận tư vấn, môi giới với vợ chồng ông Sơn là phù hợp với quy định của pháp luật.

"Novareal không ký kết hợp đồng mua bán, kinh doanh bất động sản nên không vi phạm điều cấm của pháp luật. Văn bản thỏa thuận thể hiện rõ bên ông Sơn đồng ý đặt cọc cho bên Novareal để đảm bảo thực hiện các cam kết và để chứng minh năng lực tài chính của ông Sơn, chứ không phải là mục đích đảm bảo để phía Novareal thực hiện các cam kết của công ty này trong bản thỏa thuận. Điều này phù hợp với điều 328 Bộ Luật dân sự 2015", Viện Kiểm sát nêu ý kiến.

Do vậy, Viện Kiểm sát quyết định kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm ngày 30/9/2025 của Tòa án Nhân dân Khu vực 7, đồng thời đề nghị Tòa án Nhân dân TP HCM xét xử phúc thẩm vụ án theo hướng hủy bản án sơ thẩm.

Trước đó, phía VPBank đã có đơn kháng cáo, cho rằng bản án sơ thẩm có nhiều điểm bất thường về tố tụng, pháp lý và cần được xem xét lại ở cấp phúc thẩm.

Thông tin thêm về vụ án, ngày 5/11/2020, vợ chồng ông Trần Hồng Sơn và Công ty NovaRealký thỏa thuận mua biệt thự song lập tại dự án Thung lũng Đại Dương (NovaWorld Phan Thiết).

Ngày 25/11/2020, vợ chồng ông Sơn vay VPBank 3,65 tỷ đồng để thanh toán tiền đặt cọc, tài sản bảo đảm là quyền tài sản phát sinh từ thỏa thuận này. Hợp đồng tín dụng có thời hạn 36 tháng, lãi suất 11,5%/năm.

Đến nay vợ chồng ông Sơn đã trả 900 triệu đồng tiền lãi, chưa thanh toán gốc và ngừng thanh toán từ tháng 12/2022. Dư nợ tính đến ngày 30/9/2025 hơn 5,32 tỷ đồng.

VPBank cho biết nhiều lần yêu cầu vợ chồng ông Sơn trả nợ nhưng không được, ngân hàng đã khởi kiện và yêu cầu khách hàng thanh toán toàn bộ nợ gốc, lãi, lãi quá hạn trong một lần, theo thỏa thuận của hợp đồng cho vay từ ngày 1/10/2025 đến khi trả hết nợ vay cho ngân hàng. Trường hợp vợ chồng ông Sơn không thanh toán nghĩa vụ nợ, ngân hàng có quyền xử lý tài sản bảo đảm.

Vợ chồng ông Sơn đồng ý với nội dung khởi kiện của VPBank nhưng đề nghị ngân hàng giảm lãi suất, kể cả lãi quá hạn để họ có khả năng trả nợ.

HĐXX đã bác yêu cầu khởi kiện của VPBank, tuyên văn bản thỏa thuận ngày 5/11/2020 giữa ông Sơn với Novareal vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật, dẫn đến hợp đồng tín dụng giữa vợ chồng ông Sơn và VPBank cũng vô hiệu.

Theo HĐXX, căn biệt thự này thuộc loại tài sản hình thành trong tương lai. Vì vậy, trước khi xem xét tính pháp lý của hợp đồng tín dụng, cần đánh giá tính pháp lý của văn bản thỏa thuận giữa ông Sơn với Novareal.

Novareal chỉ là đơn vị môi giới, không được phép ký hợp đồng đặt cọc và nhận tiền của khách hàng. Bất động sản này không có thật, việc Novareal nhận tiền đặt cọc của khách hàng là vi phạm pháp luật, có dấu hiệu "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Tòa buộc Novareal phải trả lại cho VPBank 3,65 tỷ đồng nợ gốc (số tiền công ty nhận giải ngân từ ngân hàng) và buộc VPBank phải trả lại cho vợ chồng ông Sơn hơn 900 triệu đồng.