Theo số liệu của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế, các quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư cao nhất chủ yếu thuộc nhóm nước phát triển với hệ thống y tế hiện đại và khả năng tầm soát tốt. Đứng đầu thế giới là Australia với tỷ lệ khoảng 462 ca trên 100.000 người (chủ yếu là ung thư da, ung thư vú, tuyến tiền liệt).
Tiếp theo trong danh sách là New Zealand (427), Đan Mạch (374), Mỹ (367), Na Uy (358). Những quốc gia này ghi nhận tỷ lệ ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi và ruột kết ở mức cao.
Ngược lại, các quốc gia, vùng lãnh thổ có tỷ lệ mắc ung thư thấp nhất thường là những nơi nghèo như Sierra Leone, Gambia, Congo, Rwanda… với tỷ lệ dưới 100 ca trên 100.000 người. Tuy nhiên, con số này phần lớn phản ánh tình trạng thiếu hệ thống khám sàng lọc và thống kê, chứ không hoàn toàn phản ánh thực tế bệnh. Tại các quốc gia này, tỷ lệ tử vong do ung thư cao vì bệnh thường được phát hiện ở giai đoạn muộn và thiếu điều kiện điều trị.
Nguyên nhân tỷ lệ mắc ung thư ở nước giàu cao hơn nước nghèo
Nhiều người thắc mắc vì sao các quốc gia giàu như Australia, Mỹ hay các nước châu Âu lại có tỷ lệ ung thư cao hơn so với các nước nghèo. Điều này không đồng nghĩa người dân ở nước nghèo ít mắc ung thư hơn. Theo Viện Ung thư Dana-Farber (Mỹ), nguyên nhân chính nằm ở cách thu thập dữ liệu, điều kiện sống và hệ thống y tế.
Thứ nhất, ở nhiều nước đang phát triển, hệ thống y tế còn yếu, thiếu bác sĩ, bệnh viện, đặc biệt là các chương trình tầm soát, chẩn đoán và thống kê ung thư. Do đó, nhiều ca bệnh không được phát hiện hoặc không được ghi nhận đầy đủ. Ví dụ, dưới 2% dân số ở một số nước châu Phi được theo dõi trong các hệ thống dữ liệu ung thư, trong khi con số này ở Bắc Mỹ là hơn 85%. Vì vậy, tỷ lệ ung thư ở các nước nghèo có thể thấp trên giấy tờ, nhưng không phản ánh đúng thực tế.
Thứ hai, các nước giàu có tuổi thọ trung bình cao hơn, đồng nghĩa người dân sống lâu hơn và có nhiều khả năng mắc các bệnh mạn tính như ung thư. Trong khi đó, ở nhiều nước nghèo, người dân có thể qua đời vì các bệnh truyền nhiễm trước khi đến tuổi dễ mắc ung thư.
Thứ ba, lối sống hiện đại ở các nước phát triển cũng góp phần làm tăng nguy cơ ung thư. Các yếu tố như hút thuốc, uống rượu, ăn thực phẩm chế biến sẵn, ít vận động, béo phì... đều là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Khi các quốc gia đang phát triển bắt đầu thay đổi lối sống theo hướng “phương Tây hóa”, tỷ lệ ung thư tại đó cũng có xu hướng tăng theo.
Bên cạnh đó, các nước giàu thường có hệ thống y tế tiên tiến, cho phép phát hiện sớm ung thư thông qua các chương trình tầm soát và xét nghiệm. Điều này cũng góp phần làm tăng số ca ung thư được chẩn đoán.
