Theo GS.TS Đồng Khắc Hưng, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, ung thư phổi là một trong ba loại ung thư phổ biến nhất và có tỷ lệ tử vong cao hàng đầu tại Việt Nam.
Thống kê năm 2022 của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (Globocan) tại Việt Nam ghi nhận hơn 24.400 ca mắc mới, khoảng 22.500 ca tử vong do căn bệnh này, nam giới chiếm đa số, chủ yếu liên quan đến hút thuốc lá.
Theo chuyên gia, phát hiện ở giai đoạn sớm, bệnh có thể chỉ cần phẫu thuật, mà không cần xạ trị hay hóa trị. “Bệnh nhân có thể sống khỏe 10 đến 20 năm, thậm chí lâu hơn”, bác sĩ Hưng nói tại hội nghị khoa học về nội soi phế quản mới đây.
Ung thư phổi được chia thành hai nhóm chính: tế bào nhỏ (15%) và không tế bào nhỏ (85%). Tại Việt Nam, loại không tế bào nhỏ chiếm đa số. Phát hiện khi khối u còn dưới một cm, khả năng sống thêm trên 5 năm sau phẫu thuật đạt trên 90%.
GS.TS Đồng Khắc Hưng. (Ảnh: Dương Thuỳ)
Hai thập niên trước, đa số ca bệnh chỉ được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi các phương pháp điều trị chỉ giúp kéo dài sự sống vài năm.
Ngày nay, nhờ ứng dụng kỹ thuật hiện đại như CT liều thấp, nội soi phế quản thế hệ mới, nhiều trường hợp ung thư được phát hiện khi chưa có triệu chứng. Những nốt mờ trên ảnh chụp ngực, đường kính chỉ một cm, có thể là cơ hội vàng để can thiệp sớm và chữa khỏi.
“Chìa khóa để chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn sớm là nội soi phế quản bằng ống mềm”, GS Hưng khẳng định. Công nghệ nội soi mới tích hợp định vị tổn thương ngoại vi, hỗ trợ bác sĩ tiếp cận các khối u nhỏ, sâu trong phổi chính xác và an toàn.
Ngoài ra, kỹ thuật sinh thiết xuyên thành phế quản dưới hướng dẫn siêu âm trước kia phải mổ mới thực hiện được, nay dần trở thành tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán u trung thất và hạch phổi. Trí tuệ nhân tạo (AI) cũng bắt đầu được ứng dụng trong phân tích hình ảnh nội soi, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.
Tiến sĩ, bác sĩ cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, nhấn mạnh tầm quan trọng của phát hiện sớm. Chẩn đoán kịp thời, chi phí điều trị, thời gian nằm viện và chất lượng cuộc sống bệnh nhân đều được cải thiện rõ rệt.
Ngoài vai trò trong chẩn đoán, nội soi phế quản còn là công cụ thiết yếu trong điều trị các tổn thương lành tính như nong khí phế quản, cắt bỏ khối u dọc theo đường dẫn khí. Đặc biệt, đây là phương pháp không thể thiếu trong chăm sóc hậu ghép phổi, nội soi hàng ngày giúp đánh giá tình trạng phổi mới ghép, miệng nối, đường thở và kiểm soát nguy cơ nhiễm trùng.
Theo bác sĩ Lượng, không có nội soi hiện đại thì các kỹ thuật ghép phổi hay điều trị phổi tiên tiến không thể triển khai. Vì vậy, phát triển nội soi và ứng dụng công nghệ cao là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả điều trị các bệnh lý hô hấp tại Việt Nam.
Ông cũng cảnh báo, các triệu chứng sớm của ung thư phổi thường dễ bị bỏ qua như ho kéo dài, đau tức ngực, khàn tiếng, thở khò khè, ho ra máu, sụt cân không rõ nguyên nhân. Việc tầm soát định kỳ đặc biệt quan trọng với nhóm nguy cơ cao, như người hút thuốc hoặc sống trong môi trường ô nhiễm.
