Các chuyên gia từ nửa hành tinh đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về một hiện tượng đáng lo ngại. Các trường hợp ung thư đại trực tràng đang giảm ở người cao tuổi, nhưng lại gia tăng trên toàn thế giới ở những người dưới 50 tuổi. Tỷ lệ này đã tăng với tốc độ "đáng báo động" là 3%/năm ở nhiều quốc gia, thậm chí còn tăng nhanh hơn ở những người dưới 30 tuổi, theo đến hai chuyên gia hàng đầu, Kimmie Ng và Marios Giannakis, từ Viện Ung thư Dana-Farber ở Boston (Hoa Kỳ). Nguyên nhân của sự gia tăng này có thể nhìn thấy rất rõ ràng từ những thói quen sinh hoạt hàng ngày của nhiều người hiện nay.
Ung thư đại trực tràng là kết quả của các tế bào ung thư hình thành trong niêm mạc đại tràng hoặc trực tràng. Những dạng ung thư này có nhiều điểm chung và thường được nhắc đến cùng nhau dưới dạng ung thư đại trực tràng. Ung thư đại trực tràng thường bắt đầu như một u lành được biết như một polyp (93% từ polyp tuyến).
Theo BV ĐKQT Vinmec
Ung thư đại trực tràng có xu hướng giảm ở người cao tuổi nhưng tăng nhanh ở người từ 20 tuổi trở lên (Ảnh: Rocky Mountain Cancer Centers)
Bác sĩ chuyên khoa ung thư Kimmie Ng kể lại những gì bà chứng kiến mỗi ngày trong bệnh viện. Bà nói: "Trong nhiều năm, chúng tôi đã chứng kiến ngày càng nhiều bệnh nhân rất trẻ mắc ung thư đại trực tràng đã di căn, nhiều người trong số họ không có khuynh hướng di truyền hoặc các yếu tố nguy cơ rõ ràng. Họ là những người đàn ông và phụ nữ ở độ tuổi 20, 30 hoặc 40 có các triệu chứng mơ hồ - như táo bón hoặc tiêu chảy - trong nhiều tháng mà không ai nghi ngờ mắc bệnh ung thư ở độ tuổi của họ". Do đó, bà coi tình huống này là "cực kỳ đáng lo ngại" và kêu gọi cộng đồng khoa học cùng nhau tìm hiểu điều gì đang xảy ra.
Ung thư đại trực tràng gây ra gần một triệu ca tử vong mỗi năm. Đây là loại ung thư gây chết người thứ hai trên thế giới, sau các khối u phổi. Nhóm của Rebecca Siegal, Giám đốc khoa học cấp cao về nghiên cứu giám sát tại Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, đã cảnh báo vào năm 2019 rằng bệnh ung thư đang gia tăng ở những người dưới 50 tuổi tại ít nhất 19 quốc gia. Trong số đó, khối u giảm ở những người trên 50 tuổi, nhưng tăng nhanh ở người trẻ tuổi, như ở New Zealand (tăng 4% hàng năm), Vương quốc Anh (3,3%), Canada (2,8%), Úc (2,8%), Hoa Kỳ (2,2%), Thụy Điển (1,6%) và Đức (1,3%).
Hai nhà nghiên cứu từ Viện Ung thư Dana-Farber nhận ra rằng lý do chính xác đằng sau hiện tượng này dù chưa được chứng minh nhưng họ liệt kê các nguyên nhân chính mà chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy bằng mắt thường. Kimmie Ng giải thích: "Chúng tôi nghi ngờ rằng các yếu tố rủi ro về môi trường, như chế độ ăn uống và lối sống, góp phần gây ra tình trạng này. Chúng tôi đã xác định béo phì, lối sống ít vận động, gia tăng tiêu thụ đồ uống có đường và thiếu hụt Vitamin D là những yếu tố nguy cơ".
Thừa cân và béo phì có thể gây ra những thay đổi trong cơ thể dẫn đến ung thư. Những thay đổi này bao gồm tình trạng viêm kéo dài cũng như tăng nồng độ insulin, yếu tố tăng trưởng giống insulin và các hormone sinh dục. Nguy cơ mắc ung thư càng cao khi cân nặng dư thừa càng nhiều và bệnh nhân bị thừa cân càng lâu, cao hơn người bình thường. Trong đó, có hai loại thuộc nhóm bệnh ung thư thường gặp là ung thư vú (ở phụ nữ sau mãn kinh) và ung thư đại trực tràng cùng với ba loại thuộc nhóm ung thư khó điều trị là ung thư thực quản, tuyến tụy và túi mật.
Theo Cancer Research UK
Thức ăn nhanh có thể tác động dẫn đến sự thay đổi của hệ vi sinh đường ruột - yếu tố được nghi ngại là gây ra tình trạng tăng nhanh số lượng người trẻ mắc ung thư đại trực tràng.
Nhà công nghệ sinh học Cayetano Pleguezuelos tại Viện Hubrecht (Hà Lan) đề cập đến một nguyên nhân có thể khác: vi khuẩn đường ruột. Ông cho biết: "Theo quan điểm của tôi, yếu tố đáng ngờ nhất là sự thay đổi của hệ vi sinh vật đường ruột do thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh". Nhóm của ông là những người đầu tiên chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa những vi khuẩn đó và tổn thương DNA trong tế bào người dẫn đến ung thư.
Pleguezuelos giải thích rằng thức ăn nhanh làm thay đổi thành phần của vi khuẩn trong ruột. Bằng chứng càng được củng cố thêm khi vào tháng 10 năm ngoái, một nhóm nghiên cứu từ Đại học Yale (Hòa Kỳ) đã chỉ ra rằng vi khuẩn Morganella morganii, phổ biến trong ruột người, có thể là nguyên nhân gây ra các khối u này.
Các bác sĩ ung thư Kimmie Ng và Marios Giannakis dự đoán rằng ung thư đại trực tràng khởi phát sớm sẽ trở thành nguyên nhân chính gây tử vong do ung thư ở những người từ 20 đến 50 tuổi vào năm 2030. Các tác giả khuyến nghị mọi người nên duy trì lối sinh hoạt lành mạnh (thường xuyên vận động, hạn chế sử dụng đồ uống có đường và thức ăn nhanh...), ngăn ngừa nguy cơ béo phì và chú ý đến việc tầm soát, phát hiện ung thư sớm ngay từ khi còn trẻ.
Nguồn và ảnh: El Pais (USA)
