Từ vụ Shark Bình, cảnh báo chiêu "lùa gà" trên thị trường tài sản mã hoá

Ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là Shark Bình) đã bị cơ quan điều tra, Công an TP Hà Nội khởi tố, tạm giam để điều tra về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.

Ông Nguyễn Hòa Bình (thường gọi là Shark Bình) tại cơ quan điều tra. Ảnh: CAHN

Các quyết định tố tụng được triển khai ngày 10-10. Ngoài Shark Bình, 9 người liên quan cũng bị khởi tố về 2 tội trên.

Thị trường tài sản mã hóa cần được làm sạch

Theo Công an Hà Nội, trong quá trình phát triển dự án, các nghi can đã thống nhất chính sách phát triển các dự án đồng tiền số AntEx, trong đó dự kiến bán 100 tỉ token ra thị trường.

Từ tháng 8-2021 đến 11-2021, nhóm này phát hành và bán 33,2 tỉ token cho khoảng 30.000 nhà đầu tư, thu về ví điện tử trên sàn giao dịch là 4,5 triệu USDT (quy đổi tương đương 4,5 triệu USD, khoảng 117 tỉ đồng).

Từ tháng 11-2021 đến 12-2021, ông Bình đã sử dụng uy tín và tầm ảnh hưởng của bản thân để đăng thông tin trên mạng xã hội về việc ra mắt Quỹ đầu tư "Next100 Blockchain" và cam kết đầu tư vào các dự án đồng tiền số với tổng số vốn 50 triệu USD trong 10 năm.

Việc này được cho là nhằm quảng bá đồng tiền số và củng cố niềm tin của các nhà đầu tư, tránh xảy ra tình trạng bán tháo (gây sụt giảm giá trị đồng tiền) để rút vốn.

Tiến sỹ Kinh tế Huỳnh Thanh Điền, Giảng viên Trường đại học Nguyễn Tất Thành (TP.HCM) cho rằng hiện có nhiều đồng tiền mã hóa và những đồng tiền này được phát hành trước khi Nhà nước cho phép thí điểm, vậy tính pháp lý của những đồng tiền này như thế nào là điều cần phải làm rõ.

Câu chuyện của ông Bình và nhiều hội nhóm diễn ra theo cách này, tức “lòng tham của người đi trước trả cho lòng tham của người đi sau”. “Vì vậy cần phải gọi thẳng tên của những mô hình như ông Bình và các hội nhóm tôi nói ở trên là lừa đảo”, ông Huỳnh Thanh Điền nhấn mạnh.

Nói cách khác, những đồng tiền như của ông Bình hay rất nhiều hội nhóm đang phát hành ra hoàn toàn không có gì đảm bảo cả. Quy trình lừa đảo nói chung như sau: Mở công ty công nghệ, xây dựng hình ảnh cá nhân, khoe mẽ sự thành công, giàu có, thành đạt để hút người muốn giàu nhanh; rồi huy động tiền nói rằng đầu tư dự án nào đó, nhưng cuối cùng thực ra không đầu tư gì cả, gom đầy túi rồi kêu sập hệ thống hoặc làm cho giá tiền rớt mạnh và ôm tiền biến mất.

Trong khi đó, nhiều người tham gia vào đầu tư mà không hiểu biết về tài sản họ đang đầu tư hoặc hình thức kinh doanh của nơi mình đầu tư như thế nào. "Những người không có chuyên môn về kinh tế, tài chính thì cần cẩn trọng, không nên thấy người khác mua được kiếm lời, khoe lãi mà mình đu theo nhiều khi có thể kết quả sẽ dẫn đến mất tiền", ông Điền khuyến nghị.

Cần cẩn trọng với đa cấp núp bóng tài sản mã hóa

Hệ lụy của đa cấp núp bóng công nghệ trong giao dịch tài sản mã hóa cũng đã được chính ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam nói đến trong một trả lời mới đây với PLO.

Shark Bình và 9 người liên quan bị khởi tố. Ảnh: CAHN

Theo ông Trung, rủi ro đầu tiên khi vận hành thị trường tài sản mã hóa chính là việc đối diện với thị trường ngầm. Một thị trường ngầm hàng trăm tỉ USD sẽ tác động tiêu cực đến thị trường chính thức.

Những hệ lụy này sinh ra tình trạng hack tài sản, hack tiền và kéo theo đó là những hệ lụy khác trong xã hội.

Dựa theo các số liệu thu thập, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam cho biết năm 2024, Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Mạng (IC3) thuộc FBI IC3 ghi nhận thiệt hại toàn cầu từ lừa đảo tài sản số hơn 9,3 tỉ USD, tăng gần 70% so với năm trước và Việt Nam được xếp trong nhóm 6 điểm nóng toàn cầu về dòng tiền gian lận.

"Điều này cho thấy cơ chế giám sát là điều kiện không thể thiếu để bảo đảm niềm tin thị trường cũng như đảm bảo ngăn chặn được gian lận", ông Phan Đức Trung nói.

Chủ tịch Hiệp hội Blockchain & Tài sản số cho rằng không khó để tránh lừa đảo. Cái khó nhất là làm thế nào để có kiến thức về thị trường. Đồng thời, mỗi người dân/mỗi nhà đầu tư phải kiềm chế sự hấp dẫn của bẫy lợi nhuận. Lợi nhuận cao luôn đi kèm với rủi ro cao. Có như vậy, người dân mới tránh bị lừa và thoát khỏi những thiệt hại trong thị trường giao dịch tài sản mã hóa.

Thống kê từ StableCoin cho thấy, có hơn 20 triệu người Việt Nam sở hữu tài sản mã hóa, đứng thứ 5 thế giới. Không chỉ có các giao dịch trên sàn quốc tế, hoạt động trao đổi, mua bán tài sản mã hóa giữa cá nhân với cá nhân trên không gian mạng còn được tổ chức theo dạng “chợ đen”.

Thành viên của các nhóm này đăng thông tin về nhu cầu mua, bán hoặc trao đổi tài sản mã hóa. Nếu khớp lệnh, họ trực tiếp giao dịch với nhau. Uy tín của người mua, người bán chỉ dựa vào đánh giá của các thành viên kỳ cựu trong nhóm.

Trên các “chợ đen”, thường xuyên xuất hiện các tài khoản ẩn danh tìm mua khối lượng lớn tài sản mã hóa bẩn, có thể lên đến hàng chục triệu USDT. Đây là môi trường thuận lợi để tội phạm lợi dụng.

Với tính ẩn danh, xuyên biên giới, tài sản mã hóa bị tội phạm mạng lợi dụng để tạo ra một “thị trường ngầm”, lưu chuyển dòng tiền thanh toán cho những hoạt động bất hợp pháp.