Từ cấp phép trực tuyến tới bỏ giấy phép xây dựng

Nhiều thủ tục xây dựng đã được thực hiện trực tuyến

Theo thông báo từ Trung tâm phục vụ hành chính công Hà Nội, nơi đây sẽ tiếp nhận 100% hồ sơ theo hình thức trực tuyến và trực tuyến toàn trình với các thủ tục thuộc lĩnh vực xây dựng cho nhà ở riêng lẻ, công trình đặc biệt, cấp I, II, III và IV. Các thủ tục gồm cấp giấy phép hoạt động xây dựng; sửa chữa, cải tạo; điều chỉnh giấy phép xây dựng; gia hạn... Thời gian cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ tối đa 15 ngày làm việc, công trình khác là 20 ngày. Nếu có tình huống phát sinh, thời gian cấp phép cũng không được quá 10 ngày. Trung tâm phục vụ hành chính công Hà Nội cho biết việc nộp hồ sơ trực tuyến giúp người dân không phụ thuộc vào thời gian hành chính, không phải xếp hàng hay di chuyển và giảm thời gian chờ đợi, ngăn ngừa tiêu cực.

ẢNH: ĐÌNH SƠN

Tại TP.HCM, ông Nguyễn Minh Chánh, Phó chủ tịch UBND Q.12, cho hay từ giữa năm 2024 đến nay địa phương này đã thực hiện song song hai hình thức tiếp nhận hồ sơ xin cấp phép xây dựng là trực tuyến và trực tiếp, nhưng hiện nay chuyển sang 100% hồ sơ cấp phép xây dựng online. Theo đó, người dân chuẩn bị đầy đủ hồ sơ bao gồm đơn xin phép xây dựng, bản vẽ xin phép xây dựng, bản vẽ hiện trạng, sổ hồng (sao y bản chính)... Tất cả scan thành một file (tập tài liệu) gửi lên phần mềm chung của TP hoặc phần mềm riêng của Q.12. Khi tài liệu được tải lên trên dịch vụ công, cán bộ tiếp nhận hồ sơ sẽ tải xuống để thẩm định. Nếu đảm bảo sẽ tiếp nhận và tham mưu; còn không đạt thì hồ sơ sẽ trả trên phần mềm dịch vụ công để người dân chỉnh sửa cho đúng và nộp lại. Thời gian hoàn thành việc cấp phép xây dựng hết 11 ngày làm việc.

TP.Thủ Đức cũng tương tự. Từ tháng 10.2024, địa phương này công bố "Hệ thống điện tử về quản lý công trình xây dựng". Hệ thống này cho phép người dân nộp hồ sơ xin giấy phép xây dựng online, tra cứu tình hình trật tự xây dựng trên bản đồ, nộp thông báo khởi công và nhận các thông báo kiểm tra công trình xây dựng ngay trên điện thoại thông minh. Chức năng này giúp rút ngắn trình tự thủ tục, tiết kiệm thời gian, chi phí đi lại của người dân.

Trao đổi với PV Thanh Niên, một lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM cho biết từ cuối năm 2024, UBND TP.HCM đã ra quyết định phê duyệt thủ tục hành chính đủ điều kiện cung cấp dịch vụ công trực tuyến. Theo đó, cấp huyện được cấp giấy phép xây dựng mới, cấp giấy phép xây dựng sửa chữa, cải tạo đối với công trình cấp III, cấp IV và nhà ở riêng lẻ. Hồ sơ đăng ký có thể nộp trực tuyến, theo mẫu thống nhất do UBND phường hoặc xã ban hành. Mẫu này sẽ tích hợp sẵn hình khối kiến trúc chuẩn từ Phụ lục 18 của Quyết định 56 để áp dụng cho từng loại công trình. Biểu mẫu cần cung cấp thông tin cơ bản gồm: quy mô công trình, bản vẽ phù hợp với quy hoạch và quy chế kiến trúc đã công bố. Việc này giúp người dân chủ động hơn trong việc tự tay xây dựng căn nhà, giúp giảm tải bộ máy hành chính và tiết kiệm nguồn lực cho Nhà nước.

Nếu quyết tâm, 3 tháng có thể miễn xin phép xây dựng

Liên quan đến bỏ giấy phép xây dựng, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đã chỉ đạo các cơ quan chức năng có liên quan tham mưu triển khai chỉ đạo của Thủ tướng tại Công điện số 78 về tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính lĩnh vực xây dựng. Chủ tịch UBND TP.HCM đã yêu cầu Sở Xây dựng tham mưu lãnh đạo TP trong tháng 6 sẽ phải ban hành văn bản hướng dẫn những khu vực đã có quy định rõ ràng. Trên cơ sở lộ giới hẻm và kiến trúc xây dựng nhà ở được quy định tại quy chế quản lý kiến trúc tại TP.HCM, người dân không xin phép xây dựng nhà mà chỉ cần đăng ký. Trao đổi với PV Thanh Niên, một lãnh đạo Sở Xây dựng TP.HCM cho biết trong tuần này Sở sẽ tổ chức họp với các đơn vị liên quan, sau đó sẽ có đề xuất UBND TP phương án bỏ cấp phép xây dựng.

Theo luật Xây dựng, chỉ những khu vực được duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc những nơi có thiết kế đô thị mới được miễn giấy phép xây dựng. Tuy nhiên, tại TP.HCM, hai điều kiện này rất ít nên việc miễn giấy phép xây dựng cũng chỉ đếm trên đầu ngón tay. Dù vậy theo các chuyên gia, quy chế quản lý kiến trúc theo Quyết định 56 đã quy định cụ thể các chỉ tiêu: diện tích, kích thước tối thiểu của lô đất, mật độ xây dựng, chiều cao tầng, hệ số sử dụng đất, khoảng lùi, hình khối kiến trúc... Mọi chỉ tiêu kỹ thuật đều đã được xác định rõ ràng theo lộ giới đường hẻm trước khu đất nên có thể làm căn cứ để miễn xin phép xây dựng. TP đang điều chỉnh cho phù hợp với thực tế và quy hoạch chung đã được Thủ tướng phê duyệt. Nếu TP.HCM quyết liệt, trong 3 tháng sẽ làm xong và lúc đó có thể áp dụng miễn xin phép xây dựng đối với nhà ở riêng lẻ.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường, phân tích: Bỏ giấy phép xây dựng, người dân chỉ cần gửi thông báo kèm hồ sơ thiết kế đến chính quyền địa phương trước khi khởi công. Khác biệt cốt lõi của hai hình thức này là xin phép xây dựng thì phải chờ cho phép mới được làm, còn hiện nay chỉ cần thông báo là làm, nhưng phải làm đúng quy định. Hình thức này có thể áp dụng ngay tại các khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc quy chế kiến trúc đô thị. Cái này là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

"Nếu làm quyết liệt thì không có gì khó cả. Quy hoạch chi tiết 1/500 chưa có, thiết kế đô thị chưa có thì chỉ cần có quy chế quản lý kiến trúc là được miễn giấy phép xây dựng. Một vấn đề nữa là phải xóa bỏ cơ chế xin - cho về chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc. Vì hiện nay muốn xây dựng phải đi xin chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc rất phiền phức và rất dễ xảy ra tiêu cực. Thay vào đó là việc công khai chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc để người dân nắm và làm theo", TS Phạm Viết Thuận gợi mở.