Tổ Công tác 5013 vừa kiến nghị gửi UBND TP HCM xem xét hướng giải quyết tiếp tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà (sổ hồng) cho các căn hộ thương mại thuộc quỹ nhà tái định cư không được thành phố mua lại, nhằm gỡ khó cho người dân.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP HCM, hiện nay thành phố còn tồn đọng hàng loạt dự án nhà ở thương mại được chấp thuận chủ trương từ giai đoạn 2003-2005 nhưng chưa thể cấp sổ cho người mua nhà do vướng mắc pháp lý liên quan đến nghĩa vụ tái định cư. Các dự án này nằm trong chương trình đầu tư xây dựng 30.000 căn hộ tái định cư theo Chỉ thị 24/2004, khi thành phố khuyến khích doanh nghiệp xây dựng nhà để phục vụ tái định cư với cam kết sẽ mua lại quỹ nhà theo giá thành cộng lợi nhuận định mức.
Tuy nhiên, sau khi hoàn thành, nhiều quận, huyện nơi có dự án xác nhận không còn nhu cầu mua quỹ nhà này, dẫn đến việc thành phố thống nhất không thực hiện mua lại và giao các đơn vị liên quan rà soát nghĩa vụ tài chính phát sinh.
Bất động sản khu trung tâm TP HCM, tháng 7/2025. (Ảnh: Quỳnh Trần).
Theo quy định cũ tại Nghị định 99/2015, muốn chuyển mục tiêu dự án từ tái định cư sang nhà ở thương mại phải xin ý kiến Bộ Xây dựng. Đến tháng 6/2023, Chính phủ bãi bỏ thủ tục này, trao quyền xử lý cho UBND cấp tỉnh.
Tuy nhiên, Luật Nhà ở 2024 và Nghị định 95/2024 tiếp tục thay đổi cách tiếp cận: việc mua nhà ở thương mại để làm quỹ tái định cư không còn là trách nhiệm hành chính ràng buộc từ đầu dự án, mà thực hiện theo cơ chế hợp đồng giữa Nhà nước và chủ đầu tư. Đồng thời, quy định mới không đề cập điều khoản chuyển tiếp, nên thẩm quyền giải quyết các nghĩa vụ phát sinh trước đây vẫn thuộc UBND TP HCM.
Nhiều dự án trong diện này đã được đưa vào sử dụng nhiều năm, nhưng đến nay vẫn chưa được cấp sổ, kể cả những căn hộ đã bán thương mại sau khi Nhà nước từ chối mua lại.
Bên cạnh chỉ thị 24, TP HCM cũng đang xem xét hướng xử lý các vướng mắc phát sinh từ Chỉ thị 07/2003. Theo đó, thành phố yêu cầu chủ đầu tư phải điều tiết 10% quỹ đất hoặc 20% quỹ nhà để bố trí tái định cư. Sau đó, đến tháng 11/2005, UBND TP đã ban hành văn bản hủy bỏ yêu cầu này, nhưng nhiều dự án vẫn còn ràng buộc nghĩa vụ, gây tồn đọng về thủ tục pháp lý. Một số dự án chưa được xác nhận hoàn thành nghĩa vụ, số khác gặp khó khi thực hiện hoặc đề nghị điều chuyển vị trí thực hiện.
Trên cơ sở chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP HCM, Tổ Công tác 5013 đã đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát lại phương án giá đất đã được phê duyệt, xác định mức độ ảnh hưởng từ việc không mua lại quỹ nhà để đề xuất nghĩa vụ tài chính bổ sung (nếu có); đề xuất Sở Xây dựng đối chiếu quy định pháp luật với từng hồ sơ dự án để đưa ra phương án xử lý dứt điểm.
Ngoài ra, Tổ công tác kiến nghị Văn phòng Đăng ký đất đai TP HCM tiếp tục cấp sổ cho các căn hộ thương mại không vướng nghĩa vụ tái định cư thuộc các dự án trên. Với nhóm dự án thuộc Chỉ thị 07, thành phố tiếp tục cấp sổ cho các căn hộ không còn vướng nghĩa vụ tài chính.
Theo Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), thành phố hiện có khoảng 17 dự án nhà ở thương mại đang vướng mắc, trong đó những người mua các căn nhà từng thuộc quỹ tái định cư vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở (sổ hồng).
Từ năm 2005 đến nay, người mua nhà trong phần diện tích thuộc quỹ tái định cư vẫn bị "treo" sổ hồng, không thể thực hiện đầy đủ quyền của chủ sở hữu bất động sản. Hiện thành phố vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể giải quyết vấn đề này, khiến hàng nghìn khách hàng bị thiệt thòi về quyền lợi trong suốt gần 20 năm qua.
