Theo dữ liệu tổng hợp từ báo cáo tài chính quý III/2025 của 13 ngân hàng có thuyết minh chi tiết, tổng dư nợ cho vay cá nhân tính đến hết ngày 30/9 đạt hơn 1,84 tỷ đồng, tăng 9,7% so với cuối năm 2024.
Dù tăng trưởng đã cải thiện, con số này vẫn thể hiện sự hồi phục khá dè dặt khi thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng tín dụng doanh nghiệp của nhóm này (24,4% theo thống kê từ 13 ngân hàng).
Sự hồi phục trong 9 tháng đầu năm phần nào cho thấy nhu cầu vay tiêu dùng đã khởi sắc hơn khi sức mua dần cải thiện, thu nhập người dân tăng và môi trường lãi suất vẫn ở mức hỗ trợ. Tuy nhiên, xu hướng thận trọng của các ngân hàng trong mảng bán lẻ vẫn hiện hữu, đặc biệt ở những đơn vị có nợ xấu bán lẻ cao hoặc đang tái cơ cấu danh mục tín dụng.
Về số dư tuyệt đối, trong số các ngân hàng được khảo sát, MB là nhà băng có dư nợ cho vay cá nhân cao nhất, đạt 382.095 tỷ đồng, tăng 15,3% so với cuối năm 2024. Về cơ cấu danh mục cho vay của MB, chủ yếu đến từ cho vay các tổ chức kinh tế với 522.241 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm, chiếm 56% tổng danh mục; cho vay cá nhân đạt 382.095 tỷ đồng, chiếm hơn 41% tổng danh mục.
Xu hướng này thể hiện chiến lược mở rộng sang bán lẻ của MB để tận dụng lợi thế về tập khách hàng lớn trong hệ sinh thái.
Theo sát nút MB là VPBank với 343.931 tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm trước. Tiếp đó là Techcombank và VIB cũng đạt mức dư nợ đáng kể, lần lượt là 285.743 tỷ đồng và 266.909 tỷ đồng, tương ứng mức tăng lần lượt là 16% và 4,8% so với thời điểm cuối năm 2024.
Một số ngân hàng có mức tăng trưởng cao hơn mặt bằng chung như MB (tăng 15,3%), TPBank (tăng 15,6%), Techcombank (tăng 16%), VietABank (tăng 16,3% và MSB (tăng 22,1%). Trong đó với Techcombank, tín dụng cho khách hàng cá nhân trong quý tăng chủ yếu đến cho vay ký quỹ, cho vay kinh doanh tiểu thương, hộ gia đình và vay tín chấp.
Ngược lại, một số ngân hàng ghi nhận mức sụt giảm như HDBank (giảm 2%), SeABank (giảm 2,7%), PGBank (giảm 5,6%), trong khi đó BVBank giảm tới hai con số với 21,4%, nhiều khả năng cho thấy có thể ngân hàng đang tái cơ cấu danh mục tín dụng hoặc thắt chặt điều kiện cho vay đối với khách hàng cá nhân
Tỷ trọng cho vay cá nhân giảm ở đa số ngân hàng
Mặc dù quy mô dư nợ tuyệt đối tăng, tỷ trọng cho vay cá nhân trên tổng tín dụng vẫn giảm ở hầu hết các ngân hàng. Tính đến cuối quý III/2025, tỷ trọng bình quân là 36,7%, giảm 3 điểm % so với cuối năm 2024.
Theo thống kê, chỉ có 4/13 ngân hàng có tỷ trọng cho vay cá nhân/cho vay khách hàng trên 40% trong 9 tháng đầu năm 2025. Những ngân hàng có tỷ trọng cho vay cá nhân trên 70% có thể được xếp là nhóm chuyên cho vay cá nhân bao gồm duy nhất cái tên VIB.
Theo đó, VIB tiếp tục dẫn đầu về tỷ trọng cho vay cá nhân, đạt 71,6% trên tổng dư nợ, giảm 7 điểm % so với 78,6% cuối năm trước. Theo ngay sau VIB là ngân hàng BVBank với tỷ trọng bán lẻ chiếm 48,9% tổng cho vay khác hàng; tuy nhiên so với cuối năm 2024, tỷ trọng này giảm đi 21,5 điểm % - mức giảm mạnh nhất trong số các ngân hàng được thống kê.
Trong khi đó, ngân hàng có thế mạnh về bán lẻ như TPBank lại hạ tỷ trọng cá nhân xuống so với cuối năm 2024 với mức giảm 1,1%, xuống mức 47,8%.
Tương tự, những ngân hàng có quy mô lớn như MB, Techcombank cũng đều giảm nhẹ tỷ trọng cho vay cá nhân. Các ngân hàng như SHB (15,8%), SeABank (18,8%) và VietABank (2,6%) có tỷ trọng thấp, cho thấy định hướng tín dụng nghiêng nhiều về phía khách hàng doanh nghiệp, hoặc các khoản cho vay ngắn hạn, có tài sản đảm bảo lớn.
Trong nhóm 13 ngân hàng khảo sát, MSB và VietABank là hai ngân hàng ghi nhận tỷ trọng cho vay cá nhân tăng trưởng dương so với thời điểm cuối năm 2024. Ngược lại, VIB và BVBank tuy duy trì tỷ trọng rất cao nhưng lại giảm đáng kể so với các mốc so sánh trước, cho thấy áp lực cạnh tranh và sự thay đổi khẩu vị tín dụng trong ngắn hạn.
Nguyên nhân đằng sau?
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, cho biết tỷ trọng tín dụng cá nhân trên tổng dư nợ tín dụng giảm dần trong thời gian gần đây xuất phát từ nhiều nguyên nhân.
Thứ nhất, nhu cầu tiêu dùng thực tế của người dân suy yếu. Bất chấp các chính sách kích cầu như giảm thuế VAT xuống 8%, mặt bằng chi tiêu tiêu dùng vẫn thấp hơn đáng kể so với giai đoạn trước 2019. Bên cạnh đó, tình hình bão lũ, thiên tai trong năm 2024–2025 ảnh hưởng đến thu nhập, khiến người dân hạn chế chi tiêu và e dè trong việc vay phục vụ tiêu dùng.
Thứ hai, tín dụng cá nhân trước đây có phần lớn liên quan đến các khoản vay xây dựng nhà ở và mua bất động sản. Tuy nhiên, từ sau năm 2022 đến nay, thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều dự án chưa hoàn thiện pháp lý, dẫn tới nhu cầu vay mua nhà giảm đi.
Thứ ba, tỷ trọng cho vay doanh nghiệp lại tăng lên và "lấn át" nhóm cá nhân. Nguồn tín dụng cho khối tổ chức, đặc biệt là lĩnh vực kinh doanh bất động sản, có xu hướng mở rộng trong thời gian gần đây.Một phần là đảo các khoản vay cũ cho chu kỳ mới và triển khai lại các dự án đã được tháo gỡ pháp lý.
Thứ tư, đây là mục đích chủ động của các ngân hàng trong bối cảnh NIM giảm mạnh.Trong bối cảnh lãi suất đầu vào có xu hướng tăng, chi phí huy động vốn của ngân hàng tăng lên và lãi suất tiền gửi cũng đã được điều chỉnh tăng trong những tháng gần đây, các ngân hàng buộc phải tái cấu trúc danh mục tín dụng để cải thiện NIM.
Tuy nhiên, việc tăng lãi suất cho vay đối với lĩnh vực sản xuất là khó khả thi, và đối với tín dụng tiêu dùng cũng không phù hợp vì nhu cầu vay tiêu dùng đang yếu — nếu lãi suất bị đẩy lên cao, người vay càng không mặn mà.Do đó, các ngân hàng có xu hướng chuyển nguồn tín dụng sang các lĩnh vực có mức sinh lời cao hơn, dù rủi ro lớn hơn, như bất động sản hoặc chứng khoán
Thứ năm, yếu tố thu nhập người dân cũng tác động đến xu hướng này. Nhiều doanh nghiệp đang tối ưu chi phí, cắt giảm nhân sự, chuyển đổi sang dùng AI cho một số hoạt động. Thu nhập suy giảm làm tâm lý chi tiêu thận trọng hơn, từ đó giảm nhu cầu vay tín dụng cá nhân. Bên cạnh đó, biến động tỷ giá và sự mất giá của VND cũng khiến một bộ phận người dân chuyển sang trạng thái “phòng thủ” tài chính.
Cuối cùng, rủi ro nợ xấu là yếu tố khiến các ngân hàng dè dặt hơn với cho vay cá nhân. Hiện nay, các ngân hàng bắt đầu thể hiện sự thận trọng khi tỷ lệ nợ xấu có dấu hiệu tăng trở lại trong bối cảnh tín dụng được đẩy mạnh. Đáng chú ý, nợ xấu từ cho vay cá nhân là nhóm được quan ngại nhiều hơn, bởi nếu cho vay doanh nghiệp thì ngân hàng vẫn có khả năng thu hồi nợ, trong khi với khách hàng cá nhân, việc xử lý nợ xấu thường khó khăn hơn.
Do đó, các ngân hàng có xu hướng phòng thủ, hạn chế mở rộng tín dụng đối với khách hàng cá nhân và thay vào đó ưu tiên phân bổ hạn mức tín dụng cho khối doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Chứng khoán Yuanta Việt Nam (Ảnh: MN)
Dư địa phục hồi
Theo đánh giá của chuyên gia Yuanta, dư địa tăng trưởng tín dụng cá nhân trong thời gian tới phụ thuộc trước hết vào triển vọng tăng trưởng kinh tế. Chính phủ hiện đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 10% trong năm sau. Nếu kịch bản này trở thành hiện thực, đó sẽ là cú huých quan trọng cho mảng tín dụng cá nhân.
Ông Thế Minh cho biết tăng trưởng kinh tế thực được kỳ vọng sẽ tích cực hơn trong năm sau nhờ một số yếu tố hỗ trợ.
Yếu tố tích cực đầu tiên là kỳ vọng kinh tế toàn cầu phục hồi, qua đó hỗ trợ xuất khẩu và hoạt động sản xuất trong nước.
Thứ hai, rủi ro thuế quan được dự báo sẽ giảm bớt so với năm nay, giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong việc mở rộng hoạt động sản xuất. Khi khu vực doanh nghiệp tăng hoạt động sản xuất, công ăn việc làm và thu nhập người lao động sẽ cải thiện, từ đó hỗ trợ tăng nhu cầu tín dụng cá nhân.
Yếu tố thứ ba là mặt bằng lãi suất nhiều khả năng tiếp tục duy trì ở mức thấp. Theo chuyên gia, dù lãi suất cho vay của ngân hàng khó duy trì mặt bằng lãi suất thấp trong thời gian dài, chính sách tiền tệ nhiều khả năng sẽ tiếp tục ưu tiên tăng trưởng.
Do đó, ngân hàng có thể phân hóa lãi suất: giữ mức thấp cho vay sản xuất và tiêu dùng, trong khi áp dụng mức cao hơn cho các lĩnh vực rủi ro — ví dụ như bất động sản. Điều này góp phần kích thích nhu cầu vay vốn của khách hàng cá nhân trong năm tới.
Tuy nhiên, chuyên gia cũng lưu ý rằng sự cải thiện của tín dụng cá nhân nhiều khả năng sẽ thể hiện ở con số tuyệt đối — tức là tổng dư nợ cho vay cá nhân tăng, nhưng tỷ trọng trên tổng dư nợ toàn hệ thống có thể "lép vế" hơn so với tổ chức kinh tế.
Theo đánh giá của chuyên gia khối khách hàng doanh nghiệp sẽ có dư địa tăng trưởng mạnh mẽ hơn trong năm sau và các ngân hàng có xu hướng ưu tiên room tín dụng cho nhóm doanh nghiệp nhằm kiểm soát rủi ro nợ xấu.
