Tại sự kiện "Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai" thuộc Tuần lễ Khoa học - Công nghệ VinFuture 2025, PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ - Đại học New South Wales (Úc) giới thiệu một "trái tim nhân tạo mềm có nhịp đập" được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân, có thể tái hiện chính xác chuyển động, áp suất và dòng máu của một trái tim thật.
"Một thập kỷ qua, khi trái tim mắc bệnh thì điều gì xảy ra? Liệu có thể tạo ra trái tim bên ngoài cơ thể sống không?", PGS Nhỏ mở đầu bài chia sẻ.
PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ giới thiệu "trái tim nhân tạo mềm có nhịp đập" tại "Diễn thuyết truyền cảm hứng: Công nghệ đột phá tương lai".
Ông Nhỏ cho biết, hệ tuần hoàn là "cỗ máy kỳ diệu" duy trì sự sống, vận hành không ngừng nghỉ suốt đời người. Trung bình một người sống 70-80 năm, trái tim đập khoảng 2 tỷ nhịp và bơm ra lượng máu đủ để làm đầy tới 80 bể bơi chuẩn Olympic.
Song, thực tế bệnh tim mạch từ lâu đã là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới và chiếm gần một phần ba tổng số ca tử vong toàn cầu. Những bệnh lý như suy tim, đột quỵ, hở van tim hay rối loạn đông máu cướp đi hơn 20 triệu sinh mạng mỗi năm.
"Riêng tại Việt Nam, số ca tử vong liên quan đến tim mạch lên tới 261.000 trường hợp mỗi năm, trong khi 1,6 triệu người đang phải sống chung với suy tim và chịu rủi ro thường trực về tính mạng", ông Nhỏ dẫn số liệu.
Dù hiện tại, các can thiệp phẫu thuật phức tạp bằng các thiết bị tim mạch đang đóng vai trò trung tâm trong việc điều trị những bệnh lý này. Nhưng việc lựa chọn bệnh nhân vẫn thường dựa trên hình ảnh tĩnh, tiền sử y khoa hoặc mô phỏng - những phương pháp thiếu phản hồi động và cảm nhận xúc giác, dẫn đến việc đánh giá sai lệch, lập kế hoạch điều trị chưa tối ưu và nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật. Điều này khiến cho việc đánh giá thiếu độ chính xác, phác đồ điều trị lập ra chưa được tối ưu và làm tăng nguy cơ biến chứng hậu phẫu thuật.
Mỗi trái tim con người là duy nhất, chúng khác nhau về hình dạng, chuyển động và đặc tính cơ học của mô tim, khiến các mô hình hiện có chưa thể mô phỏng một cách hoàn chỉnh. Điều này buộc các bác sĩ phải đưa ra những quyết định mang tính sống còn với nhiều biến số khó xác định.
Trong bối cảnh đó, việc tìm ra một mô hình trái tim có khả năng mô phỏng đầy đủ hoạt động của tim người trở thành nhu cầu cấp thiết và cũng là khởi đầu cho những nghiên cứu táo bạo của PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ.
"Trái tim nhân tạo mềm có nhịp đập" của PGS Nhỏ giúp bác sĩ tìm ra chính xác những bệnh nhân phù hợp, tiến hành những cuộc thử nghiệm thiết bị tim mạch mới, diễn tập các ca phẫu thuật phức tạp và xác định được rủi ro trước khi vào phòng mổ, từ đó nâng cao đáng kể độ an toàn và tỷ lệ thành công trong việc điều trị bệnh.
Công nghệ này cũng mở ra khả năng thử nghiệm thiết bị y tế mới mà không cần sử dụng động vật, giảm chi phí nghiên cứu và rút ngắn thời gian phát triển sản phẩm.
"Giấc mơ của tôi trong ngắn hạn là đưa mô hình tim robot mềm có thể thay thế trái tim hiến tặng, giúp bệnh nhân chờ ghép tim được sống", PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ bày tỏ.
PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ chia sẻ, khi khoa học được dẫn dắt bởi lòng nhân ái, mọi sáng tạo đều có thể trở thành chiếc cầu nối giữa tri thức, sự sống và tương lai của nhân loại. Đó cũng chính là tinh thần mà ông theo đuổi trên hành trình tạo ra trái tim robot mềm – một giấc mơ đang dần trở thành hiện thực.
PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ là Giám đốc Phòng thí nghiệm Robot Y tế UNSW, tập trung vào các hệ thống phẫu thuật tiên tiến, robot mềm, cơ quan nhân tạo, vật liệu robot, khung xương ngoài và công nghệ xúc giác (haptic). Ông nhận bằng Tiến sĩ về Robot Phẫu thuật tại Đại học Công nghệ Nanyang (NTU), Singapore, và là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện NanoSystems California, Đại học California, Santa Barbara, Hoa Kỳ.
Ông gia nhập UNSW vào năm 2018 theo Chương trình Scientia danh giá, một chương trình của UNSW nhằm thu hút và hỗ trợ các nhà lãnh đạo và cố vấn nghiên cứu xuất sắc. Ông vinh dự nhận cả hai học bổng danh giá là Học bổng Phát triển Sự nghiệp New South Wales và Học bổng Scientia của UNSW...
Các nghiên cứu khoa học của PGS.TS Đỗ Thanh Nhỏ được công bố trên các phương tiện truyền thông hàng đầu như Reuters, The Washington Post, Engineers Australia, IEEE Spectrum, ASME. Ông cũng là nhà phát minh với 12 bằng sáng chế quốc tế, trong đó có một số phát minh đã được cấp phép hoặc thương mại hóa.
