Thái Hương - “Chạch vàng” xứ Nghệ: Từ công chức “quèn” thành nữ doanh nhân đóng thuế hơn 500 tỷ đồng cho Nghệ An, đi đâu về đâu vẫn xây đại bản doanh ở quê hương

Bà Thái Hương sinh ngày 12/10/1958, là một nữ doanh nhân nổi tiếng ở Việt Nam, tên tuổi của bà gắn liền với 2 thương hiệu lớn TH True Milk và Ngân hàng Bắc Á.

Nữ doanh nhân xứ Nghệ xây dựng ngân hàng với vốn điều lệ ban đầu 20 tỷ

Bà Thái Hương sinh ra tại Nghệ An, tốt nghiệp cử nhân ngành Kế toán tài chính - ĐH Kinh tế Quốc dân.

Mọi người thường cho rằng sự nghiệp của bà Thái Hương bắt đầu từ Ngân hàng Bắc Á. Thực ra trước đó bà đã kinh doanh trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, điều hành Công ty TNHH Vật liệu xây dựng Hương Hà giai đoạn những năm từ 1989 đến 1994.

Đó là cú rẽ đầu tiên thoát khỏi vùng an toàn sau hơn 4 năm bà Hương làm công chức trong Công ty vật liệu xây dựng chất đốt tỉnh Nghệ An, nó cho thấy tầm nhìn và hoài bão từ sớm của người phụ nữ bản lĩnh.

Đến năm 1994, bà Hương cùng các đồng nghiệp thành lập Ngân hàng TMCP Bắc Á với số vốn điều lệ ban đầu là 20 tỷ đồng.

Sau gần 30 năm phát triển, tính đến ngày 31/12/2021, ngân hàng Bắc Á Bank có số vốn điều lệ là 7.531 tỷ đồng. Hiện tại, bà Hương đang nắm giữ 4,3% cổ phần tại ngân hàng này.

Về quy mô trong hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam, Bắc Á là ngân hàng nhỏ. Đến cuối năm 2021, tổng tài sản của nhà băng này là 119.791 tỷ đồng, chỉ bằng 6,8% so với Ngân hàng có quy mô tổng tài sản lớn nhất trong hệ thống ngân hàng là BIDV (1.761.939 tỷ đồng). Tốc độ gia tăng quy mô trong năm 2021 của Ngân hàng Bắc Á cũng thấp khi chỉ tăng trưởng tổng tài sản hơn 2% so với năm trước.

Lợi nhuận trước thuế của Bắc Á năm 2021 khiêm tốn với 908 tỷ đồng, nhỏ hơn rất nhiều so với ngân hàng dẫn đầu về lợi nhuận trong hệ thống là Vietcombank với hơn 23.000 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế và chưa bằng 1/2 so với một ngân hàng bậc trung như LienVietPostbank (Lợi nhuận trước thuế của LienVietPostbank năm 2021 là 2.400 tỷ đồng).

Từ câu chuyện "sữa sạch" đến "nông nghiệp sạch"

Năm 2008, bà Thái Hương bắt đầu có ý tưởng và sáng kiến về việc kinh doanh và sản xuất sữa sạch. Điều này đã làm cho rất nhiều người cảm thấy bất ngờ, bởi bà vốn chỉ có kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. Theo bà chia sẻ, ý tưởng về việc kinh doanh và sản xuất sữa tươi “sạch” bắt nguồn từ việc nhiều sản phẩm sữa trên thị trường bị nhiễm melamine tại Việt Nam.

Sang năm 2009, bà Hương đã hiện thực hóa sáng kiến và ý tưởng của mình bằng việc mua và nhập bò từ New Zealand về Việt Nam, áp dụng công nghệ tiên tiến nhất của Israel với số vốn đầu tư lên đến 350 triệu USD.

Năm 2010, CTCP Sữa TH chính thức tung sản phẩm ra thị trường. Đến năm 2013, công ty công bố doanh thu năm đạt 3.000 tỷ đồng.

Với dự án chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa trị giá 1,2 tỷ USD tại Nghệ An, TH ghi dấu ấn với quy trình khép kín từ đồng cỏ đến ly sữa và trang trại chăn nuôi bò sữa công nghệ cao lớn nhất châu Á kể từ năm 2015.

Năm 2015, TH True Milk xác lập kỷ lục Trang trại ứng dụng công nghệ cao lớn nhất Châu Á với quy mô 45.000 con, ghi tên ngành sữa Việt Nam trên bản đồ sữa thế giới. Theo số liệu cập nhật, hiện tại số lượng đàn bò sữa tại Nghệ An lên đến 70.000 con.

Sau những thành công trên mảnh đất quê hương Nghệ An, dự án sữa được bà Hương mở rộng ra nhiều tỉnh thành, trong đó có Hà Giang, Cao Bằng, Thanh Hóa, Phú Yên, Kon Tum, An Giang. Từ năm 2016, Tập đoàn TH triển khai Dự án Tổ hợp chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa tại Liên bang Nga với tổng vốn đầu tư 2,7 tỷ USD trong 10 năm.

Đầu năm 2017, trong một chuyến đàm phán xúc tiến đầu tư với các quan chức của Chính phủ Cộng hòa Bashkortostan, bà Thái Hương từng bày tỏ về mình: “Tôi được sinh ra từ đất, từ gió và từ nước, tôi cũng hiền như đất nhưng cũng mạnh mẽ như gió và nước. Cho nên ông yên tâm nhìn tôi nhỏ bé thế này nhưng tôi sẽ làm rất mạnh mẽ”.

Theo kế hoạch của tập đoàn TH, khi hoàn thành Dự án tổ hợp chăn nuôi bò sữa và chế biến sữa giai đoạn 3 tại Liên bang Nga, tổng số đàn bò dự kiến là: 350.000 con, tổng công suất chế biến sữa là 5.900 tấn/ngày, tương đương gần 1.800.000 tấn/năm, tổng diện tích vùng nguyên liệu tập trung là 140.000 ha.

Sau 10 năm phát triển, đến 2020, TH True Milk đã chiếm được 6,1% thị phần ngành sữa Việt Nam (Theo báo cáo của công ty chứng khoán SSI) và là một thương hiệu thực phẩm có chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng.

Năm 2021, chưa có thống kê chính thức nhưng theo ước tính, TH True MILK chiếm xấp xỉ 45% thị phần trong ngành hàng sữa nước tại Việt Nam.

Nữ doanh nhân với những dự án nông nghiệp "triệu đô" từng bị hoài nghi về hiệu quả kinh tế

Sau những bước đi thành công của TH True Milk với sản phẩm sữa organic, tập đoàn TH đã tiến công sang các lĩnh vực thực phẩm sạch khác với hàng loạt các dự án ở Nghệ An và các tỉnh trong cả nước.

Năm 2011, TH True Milk trở thành một trong những doanh nghiệp đầu tiên tại Việt Nam tham gia lĩnh vực sản xuất rau sạch công nghệ cao khi đầu tư 35 triệu USD xây dựng 9 nhà kính với tổng diện tích 4,3ha. Trong các nhà kính, hệ thống quạt thông gió, tưới nhỏ giọt… được đầu tư bài bản theo công nghệ Israel.

Khi đó, người dân Nghĩa Đàn tò mò hỏi nhau “không biết Tập đoàn TH dựng những dãy nhà kính này lên để làm gì?". Đến như một chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực chăn nuôi khi vào xem mô hình sản xuất rau sạch nói trên cũng không khỏi nghi ngờ về sự thành công của dự án.

Ông đã trao đổi thẳng thắn với bà Thái Hương, lúc đó đang là chủ tịch HĐQT Tập đoàn TH, rằng bà nên thận trọng. Vì chi phí đầu tư hệ thống nhà kính quá lớn, sẽ không biết lúc nào mới thu hồi được vốn, nhất là trong bối cảnh rau sạch, rau bẩn trên thị trường đang nhập nhèm, việc đưa sản phẩm rau sạch đến tay người tiêu dùng không hề đơn giản…

Thế nhưng, điều lạ lùng là khi nghe trao đổi bà Thái Hương lại nở một nụ cười đầy tự tin và khẳng định chắc chắn dự án sẽ thành công "Người tiêu dùng Việt Nam rất thông minh nên sẽ nhận ra đâu là sản phẩm mà họ đang hướng tới để bảo vệ được sức khỏe cho gia đình và người thân của mình".

Thực tế sau đó một lần nữa chứng minh tầm nhìn và sự lựa chọn của bà Thái Hương.

Công ty cổ phần sản xuất và cung ứng rau quả sạch quốc tế (viết tắt FVF) chính thức ra đời ngày 06/12/2012, đến nay FVF có 2 trang trại tại Nghĩa Đàn, Nghệ An với diện tích 500 ha và trang trại tại Đơn Dương, Lâm Đồng.

Rau củ sạch mang thương hiệu FVF được trồng theo tiêu chuẩn Vietgap và Globalgap và Organic USDA - EU đang được phân phối cho hệ thống các siêu thị Metro, Big C, AEON, Lotte, Auchan…tại Hà Nội, và Siêu thị Maximax Vinh. Tại Vinh, như lời một người dân mô tả "Rau sạch của TH True Milk ra đến đâu là "tranh nhau" mua đến đấy"

Năm 2021, FVF tiếp tục đầu tư phát triển thêm FVF Thái Bình Farm tổng diện tích 3.000 ha, với số vốn lên đến 3.000 tỉ đồng đang được xây dựng trên mảnh đất quê lúa. Với 2.000 ha dành cho rau củ quả và 1.000 ha dành cho trồng lúa… hứa hẹn đây sẽ trở thành Farm lớn nhất cả nước về cả diện tích và quy mô thực hiện…

Ngày 18/02/2022, Tập đoàn TH đã tổ chức lễ động thổ nhà máy chế biến thực phẩm sạch Thái Bình. Với quy mô đầu tư dự kiến 620 tỷ đồng, đây là nhà máy công nghệ cao đầu tiên ở Việt Nam sở hữu các dây chuyền hiện đại, đồng bộ, sản xuất tương ớt, tương cà trực tiếp từ quả cà chua tươi, ớt tươi tự nhiên, không sử dụng chất bảo quản, và các dây chuyền sản xuất cháo tươi dinh dưỡng, cơm ăn liền... Nhà máy Chế biến thực phẩm sạch Thái Bình là nhà máy thứ 4 của Tập đoàn TH tại Việt Nam.

Dù hoạt động kinh doanh mở rộng khắp trong cả nước nhưng "đại bản doanh" luôn được bà Hương đặt ở quê hương Nghệ An.

Nếu như hầu hết các Ngân hàng đều đặt trụ sở chính ở Hà Nội hoặc thành phố Hồ Chí Minh thì sau gần 30 năm phát triển, Bắc Á Bank vẫn kiên trì đặt trụ sở chính tại số 117 Quang Trung, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An.

Điều này lý giải vì sao Công ty CP thực phẩm sữa TH và Ngân hàng Bắc Á luôn thường xuyên góp mặt trong TOP 10 doanh nghiệp đóng thuế lớn nhất của cục thuế Nghệ An. Năm 2021, với 322 tỷ đồng tiền thuế của TH và 232 tỷ đồng của Bac A Bank, các doanh nghiệp của bà Thái Hương đã đóng góp cho Ngân sách tỉnh hơn 500 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, việc đặt trang trại và nhà máy TH True Milk và FVF farm tại Nghĩa Đàn, Nghệ An cũng đã tạo ra một lượng lớn công việc cho người dân, góp phần thay đổi bộ mặt đời sống kinh tế một địa phương trước đây từng là huyện miền núi nghèo của tỉnh Nghệ An.

Nhiều năm liên tiếp, bà Thái Hương được tạp chí tài chính Forbes của Mỹ bình chọn vào Top 50 nữ doanh nhân quyền lực Châu Á vì đã thay đổi bản chất ngành sữa tại Việt Nam. Bà cũng là doanh nhân duy nhất ở Việt Nam được bình chọn Giải thành tựu nổi bật cho đóng góp cộng đồng tại Dubai (UAE), Giải Ðại sứ thương mại toàn cầu (Mỹ); Giải thưởng Doanh nhân có trách nhiệm cộng đồng (Châu Á); Giải vàng Doanh nhân của năm Stevie Award; Giải thưởng Nữ doanh nhân Quyền lực ASEAN tại Diễn đàn Tri thức Thế giới (Hàn Quốc)...