Cán cân thị trường bán lẻ: Kênh hiện đại lên ngôi dưới tác động siết thuế và chống hàng giả. (Ảnh minh hoạ: X.N).
Trong thời gian qua, cơ quan chức năng đã tăng cường truy quét các đường dây sản xuất và phân phối hàng giả, bao gồm các mặt hàng tiêu dùng như sữa, thuốc, mỹ phẩm. SSI Research nhận định, việc này làm dấy lên lo ngại về nguồn gốc xuất xứ sản phẩm và thúc đẩy người tiêu dùng chuyển sang các điểm bán hàng có độ tin cậy cao, chủ yếu thông qua kênh bán lẻ hiện đại như siêu thị, cửa hàng tiện lợi và chuỗi nhà thuốc.
Cùng với đó, Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 quy định hộ kinh doanh bắt buộc phải trang bị thiết bị xuất hóa đơn. Nhiều hộ kinh doanh nhỏ đã tạm ngừng hoạt động do chưa kịp thích nghi với các thủ tục pháp lý mới. Những hộ còn lại có thể sẽ phải tăng giá bán ra do gánh nặng thuế cao hơn.
Điều này làm thu hẹp khoảng cách giá giữa hàng hóa tại kênh truyền thống và hàng hóa tại kênh hiện đại, qua đó thúc đẩy người tiêu dùng dịch chuyển hành vi mua sắm.
Bên cạnh đó, các chính sách mới liên quan đến thương mại điện tử cũng góp phần tạo ra thay đổi trong môi trường kinh doanh. Luật sửa đổi số 56/2024/QH15 có hiệu lực từ ngày 1/4/2025 yêu cầu các sàn thương mại điện tử khai và nộp thuế thay cho các cá nhân kinh doanh trên nền tảng.
Quyết định 01/2025/QĐ-TTg quy định hàng hóa nhập khẩu qua chuyển phát nhanh có giá trị dưới 1 triệu đồng không còn được miễn thuế giá trị gia tăng như trước.
Cũng từ tháng 4/2025, hai nền tảng thương mại điện tử lớn nhất tại Việt Nam là Shopee và Tiktok Shop đã đồng loạt tăng phí cho người bán. Chẳng hạn, với sản phẩm điện máy, mức phí trên Shopee đã tăng từ 3% lên 7%.
SSI Research cho rằng các thay đổi này sẽ làm giảm lợi thế về giá của nhóm hàng hóa không kê khai thuế đầy đủ. Khi khoảng cách chi phí thu hẹp, các doanh nghiệp phân phối hàng hóa chính thống sẽ giảm được áp lực cạnh tranh về giá, đặc biệt trong các nhóm hàng tiêu dùng phổ biến.
(Nguồn: SSI Research).
Đây là các doanh nghiệp có hệ thống bán lẻ hiện đại, vận hành theo quy trình kiểm soát chặt chẽ về nguồn hàng, chứng từ và hóa đơn. Ngoài ra, khả năng triển khai nhanh các mô hình công nghệ mới cũng là lợi thế của nhóm này trong bối cảnh thị trường tiêu dùng dần minh bạch hơn.
Theo SSI Research, những chính sách điều chỉnh về thuế, thương mại và quản lý hàng hóa có thể góp phần định hình lại môi trường bán lẻ tại Việt Nam, đồng thời tạo ra lợi thế cạnh tranh dài hạn cho các doanh nghiệp vận hành bài bản.
Việc tăng tính minh bạch và kiểm soát thuế được kỳ vọng sẽ làm giảm sức cạnh tranh không chính đáng từ các mô hình kinh doanh không tuân thủ đầy đủ nghĩa vụ pháp lý. Các doanh nghiệp có nền tảng chính quy sẽ có cơ hội mở rộng thị phần khi mặt bằng cạnh tranh trở nên bình đẳng hơn.
