Theo số liệu thống kê từ Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ và Văn phòng Đề án 844 (Bộ Khoa học và Công nghệ), năm 2021 hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam ghi nhận 88 thương vụ đầu tư với tổng giá trị hơn 1,3 tỷ USD. Việt Nam trở thành một ngôi sao đang lên tại thị trường Đông Nam Á. Các startup của Việt Nam ghi dấu ấn với những màn gọi vốn ngoạn mục trong năm qua. Trong đó, có những thương vụ lên tới hàng trăm triệu USD. Startup MoMo cũng chính thức trở thành “kỳ lân” mới của Việt Nam, với giá trị định giá vượt 2 tỷ USD sau vòng gọi vốn thứ 5 (Series E) với số tiền đầu tư trị giá khoảng 200 triệu USD.
Với sự phát triển mạnh mẽ của các startup Việt Nam, người trẻ hiện có nhiều lựa chọn hơn khi làm việc. Tất nhiên họ vẫn có sự lăn tăn khi lựa chọn giữa làm việc cho một tập đoàn lớn hay là một startup. Liệu có sự khác biệt gì không?
Trong một lần trả lời phỏng vấn, nữ doanh nhân Lê Diệp Kiều Trang phân tích khá chi tiết:
“Làm việc ở tập đoàn lớn sẽ có nhiều cơ hội được đào tạo sâu, bài bản về chuyên môn, có cấu trúc công việc rõ ràng. Tham gia startup lại phụ thuộc giai đoạn phát triển công ty. Nếu vào từ sớm, bạn có thể làm rất nhiều việc, từ bán hàng, marketing đến nhân sự. Công ty phát triển nhanh, sẽ càng có nhiều việc để làm nhưng nếu doanh nghiệp đứng yên tại chỗ, bạn lại có nguy cơ trở thành người làm hành chính tổng hợp.
Nhưng với startup lớn của nước ngoài đến Việt Nam, giai đoạn đi chậm rất ngắn vì nguồn vốn của họ đã đủ mạnh. Các công ty này cũng có cấu trúc phòng ban rõ ràng, nhân sự có kinh nghiệm chuyên môn giống tập đoàn lớn. Khi làm việc ở startup lớn, bạn sẽ làm việc sâu sát với nhóm khu vực, học hỏi từ các thị trường nước ngoài và tận dụng thế mạnh từ các thị trường này.
Ở các tập đoàn lớn, quy trình rất rõ ràng. Bạn có thể làm những việc người khác đã làm vẫn đạt kết quả tăng trưởng ổn định 5-10%. Nhưng ở startup, nếu không thử nghiệm cái mới, không thể nào đạt mức tăng trưởng gấp vài lần sau một năm như kỳ vọng. Cơ hội học hỏi qua công việc thực tế rất nhiều. Bạn có quyền đưa ra ý tưởng và thực hiện nó, nhưng phải chịu trách nhiệm, và áp lực về hiệu quả công việc rất lớn.
Lộ trình phát triển nghề nghiệp ở tập đoàn lớn cũng rõ ràng như sau 3 năm, bạn sẽ thăng tiến lên vị trí nào đó. Startup không như vậy nhưng phát triển rất nhiều dịch vụ, sản phẩm mới và cần người đứng đầu mảng đó. Trên thị trường, các vị trí này không dễ tìm vì đó là những thứ hoàn toàn mới ở Việt Nam. Tại công ty startup, ai là người thích nghi với thay đổi nhanh nhất, ai có bản lĩnh xây dựng sản phẩm mới, chấp nhận thử thách và chịu trách nhiệm sẽ là người được chọn”.
Như vậy có thể nói khi làm việc ở startup bạn được học hỏi, được thử nghiệm, thay đổi nhưng cũng chịu áp lực và trách nhiệm lớn. Đi làm để được học hỏi, trưởng thành là quan điểm chung của nhiều người thành đạt từ tỷ phú Jack Ma đến chủ tịch Thế giới di động Nguyễn Đức Tài.
Tỷ phú Jack Ma - Ảnh: Bloomberg.
Tỷ phú Jack Ma từng vạch rõ kế hoạch sự nghiệp cho người trẻ trong vòng 30 năm. Ông cho rằng lứa tuổi từ 20-30 bạn nên đi theo một ông chủ tốt và gia nhập một công ty tốt để học cách làm mọi thứ một cách đúng đắn. Khi 30-40 tuổi, nếu bạn muốn tự mình làm điều gì đó, hãy làm ngay. Lúc này bạn vẫn đủ sức để chịu được thất bại. Sau 40 tuổi, Jack Ma cho rằng mọi người nên bắt đầu ưu tiên sự ổn định, gia đình và thế hệ sau của mình. Thay vì dấn thân vào một lĩnh vực mới, ông cho rằng "khi ở tuổi 40-50 tuổi, bạn nên tập trung vào những gì mình giỏi". Khi bước sang tuổi 50-60 là giai đoạn dành thời gian để đào tạo và phát triển thế hệ trẻ, thế hệ tiếp theo.
Nhà sáng lập Alibaba cho rằng những người đang ở độ tuổi ngoài 20-30 là "may mắn nhất" bởi họ vẫn còn có rất nhiều thứ để học. Ông khuyên người trẻ nên tự tìm con đường cho chính mình thay vì đặt ra những mục tiêu và nguyện vọng dựa trên câu chuyện thành công của người khác.
Như vậy không có đáp án chung cho câu hỏi “Nên làm ở tập đoàn lớn hay startup?”. Câu trả lời phụ thuộc vào tính cách, mục tiêu của mỗi người và điều quan trọng là bạn phải có tinh thần học hỏi thay vì chỉ đi làm kiếm tiền đơn thuần.
