Siêu ứng dụng quốc gia trong kỷ nguyên số

MỌI TIỆN ÍCH TRONG 1 ỨNG DỤNG

Đúng ngày Quốc khánh 2.9, anh Đ.T.T, chủ hộ ngụ P.Tân Hưng, TP.HCM, bất ngờ nhận được quà Quốc khánh 300.000 đồng từ Nhà nước cho cả nhà 3 người cùng hộ gia đình của anh. Chỉ mới mấy ngày trước đó, anh T. đã cập nhật tài khoản ngân hàng của mình vào ứng dụng VNeID. "Khi vừa nghe thông tin Nhà nước tặng tiền cho người dân, tôi lập tức làm theo hướng dẫn, cập nhật ngay số tài khoản ngân hàng vào mục an sinh xã hội trên ứng dụng VNeID. Thao tác đăng ký đã hoàn thành nhưng ngày hôm sau tôi kiểm tra thì thấy hệ thống đang bảo trì nên vẫn cứ lo lo, trong khi ngày lễ thì đang đến gần. Thật không ngờ ngay đúng vào lễ Quốc khánh thì tiền thưởng vào thật. Đó là một tiện ích mà tôi cho rằng rất hữu hiệu, trong khi những người khác chưa cập nhật tài khoản phải xếp hàng nhận tiền mặt và có người phải chờ đợi mất mấy tiếng đồng hồ", anh Đ.T.T hồ hởi.

Không chỉ có nhận tiền an sinh xã hội, VNeID đang dần trở nên tiện ích hơn trong rất nhiều hoạt động thường nhật trong đời sống người dân. Chị Trương Thị Thái Hòa, ngụ P.An Phú Đông, TP.HCM, kể lại đợt nghỉ phép vừa rồi chị mua vé máy bay đi du lịch Huế, nhưng khi ra đến sân bay mới phát hiện quên mang theo CCCD. Đang lúng túng chưa biết xử lý thế nào thì nhân viên hàng không đã hướng dẫn chị sử dụng VNeID thay thế, ở đó đã tích hợp sẵn CCCD điện tử của chị. "Không những có thể dùng ứng dụng trên điện thoại, tôi còn có thể xuất trình CCCD điện tử của mình khi nhận phòng khách sạn. Sau này tôi không cần phải mang theo nhiều giấy tờ nữa", chị Hòa chia sẻ.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Nói đến những thuận lợi khi dùng VNeID thay thế các thủ tục hành chính truyền thống, anh Bùi Hoàng Ân, ngụ xã Đông Thạnh, tỏ ra phấn khích khi bản thân anh không phải chờ đợi để đi xin giấy lý lịch tư pháp. Với nghề chạy xe ôm công nghệ, anh Ân thường xuyên phải cập nhật vào hồ sơ xin việc của mình bản lý lịch tư pháp được cấp tại Sở Tư pháp. "Cứ mỗi lần đi làm giấy xác nhận lý lịch tư pháp là tôi lại khốn khổ. Mình đã ít học, chữ nghĩa không nhiều mà lại phải điền vào mẫu chi chít thông tin, cứ viết sai là phải viết lại. Mà khâu chờ đợi nộp hồ sơ mới là cực hình, phòng chờ thì nhỏ, người đến làm lý lịch tư pháp thì quá đông. Có khi tôi chờ từ sáng đến chiều vẫn chưa được gọi tên đóng tiền. Nhưng mới đây tôi đi đến Sở Tư pháp thì thấy vắng hoe, có người hướng dẫn tôi thực hiện việc yêu cầu cấp giấy qua ứng dụng VNeID. Quả nhiên không cần mất thời gian chờ đợi, mọi quy trình đăng ký, tiếp nhận, nộp phí chỉ bằng những cái lướt ngón tay. Đối với tôi, ứng dụng này đã giải quyết được những vấn đề hết sức thiết thực trong cuộc sống", anh Bùi Hoàng Ân bộc bạch.

VNEID ĐÃ GIÚP TIẾT KIỆM BAO NHIÊU?

Theo Bộ Công an, việc triển khai cấp phiếu lý lịch tư pháp trên VNeID giúp giảm chi phí, thời gian cho cơ quan nhà nước, ước tính tiết kiệm gần 700 tỉ đồng mỗi năm. Về phía người dân, trong giai đoạn triển khai đã có hơn 50.000 hồ sơ được tiếp nhận giải quyết. Giả định mỗi hồ sơ tiết kiệm 2 giờ (di chuyển + chờ đợi) thì có thể tiết kiệm đến 100.000 giờ. Nếu quy đổi theo công lao động phổ thông là 23.800 đồng/giờ thì đã tiết kiệm được khoảng 24 tỉ đồng chi phí thời gian.

Thực hiện cải cách hành chính, tạo thuận lợi nhất cho người dân, thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp trên VNeID đã giảm từ 10 ngày xuống còn 3 ngày làm việc. Trường hợp phức tạp giảm từ 15 ngày xuống còn 9 ngày. Với nhu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp hằng năm trên cả nước vào khoảng 2,6 triệu yêu cầu, việc này sẽ giúp tiết kiệm khoảng 400 tỉ đồng/năm.

Kết quả thực hiện trong thời gian qua cũng cho thấy việc tích hợp bảo hiểm xã hội vào VNeID giúp 2,5 triệu người dân được nhận chế độ an sinh xã hội, lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội qua tài khoản với số tiền hơn 19.200 tỉ đồng bảo đảm nhanh chóng, thuận tiện. Người dân không mất thời gian đến các điểm giao dịch hoặc trụ sở UBND cấp xã để được nhận chế độ, giảm thời gian đi lại khoảng 51 tỉ đồng/năm, cũng như giảm thời gian thực hiện chi trả của công chức trên địa bàn, bảo đảm công khai, minh bạch và chống các vấn nạn tiêu cực trong công tác chi trả.

Đến nay, ngành ngân hàng đã phối hợp Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội thực hiện rà soát, đối chiếu làm sạch với dữ liệu tại Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Đến nay, có hơn 56,8 triệu hồ sơ khách hàng được đối chiếu thông tin sinh trắc học với CCCD gắn chip và qua VNeID. Khách hàng có thể triển khai ứng dụng VNeID để mở tài khoản tiết kiệm, xác thực giao dịch thanh toán và đối chiếu, xác thực thông tin tại 22 tổ chức tín dụng. Người dân có nhu cầu vay vốn dễ dàng tiếp cận nguồn vốn chính thống, qua đó giảm rủi ro phải vay "tín dụng đen". Ứng dụng này cũng giúp ngành ngân hàng kiểm soát, đánh giá rủi ro trong quá trình cung cấp dịch vụ và cho vay tín chấp, xác thực chính xác chủ thể tham gia giao dịch ngân hàng, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, giảm thời gian, quy trình xác minh, đẩy nhanh quá trình giải ngân.

ẢNH: ĐÀO NGỌC THẠCH

Theo thống kê đến cuối tháng 9.2025, trên VNeID hiện nay đã cung cấp 48 tiện ích về giấy tờ, thủ tục hành chính, an sinh xã hội, hồ sơ sức khỏe về các dịch vụ khác; và đã có hơn 64 triệu tài khoản kích hoạt. Người dân có thể sử dụng các giấy tờ cá nhân dạng điện tử thay cho bản giấy, như CCCD gắn chip (nay là căn cước), giấy phép lái xe, đăng ký xe, bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, giấy khai sinh, hộ chiếu và thông tin cá nhân khác. Khi CSGT kiểm tra trên đường, người dân có thể xuất trình giấy phép lái xe, đăng ký xe... qua ứng dụng VNeID để giúp tiết kiệm thời gian, công sức. Đơn cử như việc thay thế sổ khám bệnh giấy bằng sổ sức khỏe điện tử trên VNeID, người dân tiết kiệm chi phí mua sổ y bạ giấy, với con số ước tính khoảng 1.150 tỉ đồng mỗi năm.

Dự kiến trong năm 2025 sẽ có thêm nhiều tiện ích mới được cung cấp trên VNeID, ví dụ như đăng ký toàn bộ quy trình đăng ký xe đối với các xe nhập khẩu. Ngoài ra, tài xế liên quan tai nạn sẽ bị tạm giữ giấy tờ trên VNeID... Cơ quan chức năng đánh giá, việc thực hiện dịch vụ công đăng ký xe lần đầu toàn trình đối với xe sản xuất trong nước và xe nhập khẩu góp phần giảm thủ tục người dân không phải đưa xe đến cơ quan đăng ký xe để kiểm tra thực tế xe, có thể bấm biển số trực tuyến vào bất cứ thời điểm nào, thủ tục nhanh gọn, không mất thời gian và chi phí đi lại…

VNEID CÓ THỂ TRỞ THÀNH SIÊU ỨNG DỤNG?

Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm tư vấn và đào tạo an ninh mạng Athena, nhận xét: "Các dịch vụ công trên VNeID đã dần chứng minh được tiện ích, người khám bệnh đã có sổ y tế điện tử, bảo hiểm điện tử; người lãnh lương hưu không cần phải đi đâu xa cũng không cần chờ đợi, đúng ngày đúng giờ được trả lương… Điều cần thiết bây giờ là cần tích hợp thêm các dịch vụ công trong các lĩnh vực khác, tiến tới mục tiêu giao tiếp toàn bộ trên môi trường số".

Bên cạnh đó, ông Thắng cho rằng, các kênh tương tác, hỗ trợ, hướng dẫn người dân thông qua ứng dụng VNeID vẫn còn hạn chế. "Đã gọi là ứng dụng thông minh thì cổng giao tiếp, tư vấn cũng cần phải đáp ứng được khi người dân thắc mắc, xử lý những tình huống khó khăn cho người dân thông qua chatbot, hoặc nhân viên ảo được lập trình bởi trí tuệ nhân tạo. Đây là một chi tiết được xem là bình thường nhưng rất quan trọng, vì người dân không phải ai cũng rành về công nghệ. Khi tích hợp một chatbot thông minh giải đáp tất cả mọi câu hỏi 24/24 liên quan đến dịch vụ công thì người dân cảm thấy gần gũi, tận tình, lúc đó VNeID mới trở thành một siêu ứng dụng không thể thiếu với mỗi người", ông Võ Đỗ Thắng đề xuất.

Ở một góc độ khác, ông Phạm Minh Đông, chuyên gia trong lĩnh vực bảo mật, phân tích: VN cần ban hành quy định chi tiết về trách nhiệm pháp lý trong trường hợp dữ liệu sinh trắc học bị rò rỉ hoặc lạm dụng. Chẳng hạn, nên quy định mức phạt cụ thể cho tổ chức không mã hóa dữ liệu sinh trắc học, cùng với cơ chế bồi thường cho cá nhân bị thiệt hại. Điều này sẽ tăng cường bảo vệ quyền riêng tư và thúc đẩy trách nhiệm của doanh nghiệp. Khi đó VNeID được nâng cấp để hỗ trợ xác thực và lưu trữ dữ liệu sinh trắc học trong giao dịch điện tử, tương tự như ứng dụng SingPass của Singapore. Ví dụ, người dân có thể sử dụng nhận diện khuôn mặt qua VNeID để ký hợp đồng điện tử, với dữ liệu được bảo vệ bằng blockchain.

Theo chuyên gia này, Singapore đang đầu tư rất mạnh về bảo mật cho các giao dịch với việc sử dụng công nghệ mã hóa trong SingPass. Người dùng SingPass được cơ quan chứng nhận quốc gia cấp chứng chỉ nhận dạng, như một phương tiện xác thực danh tính của một người để đảm bảo danh tính tốt hơn. Ví dụ, khi ký điện tử một tài liệu bằng ứng dụng SingPass, chữ ký được liên kết bằng mật mã với người dùng và được xác thực tại thời điểm ký, giảm thiểu rủi ro gian lận. Ngoài ra, với xác thực hai yếu tố 2FA khi truy cập dữ liệu, Singapore cũng đảm bảo chỉ chủ tài khoản mới có thể truy cập và cấp quyền chia sẻ dữ liệu cá nhân. Từ đó các truy cập trái phép đã bị ngăn chặn triệt để ngay cả khi mật khẩu SingPass bị lộ, hacker vẫn không thể đăng nhập mà không có OTP/sinh trắc học. Các thông tin cá nhân sau khi tích hợp được bảo mật chặt chẽ, giảm nguy cơ đánh cắp thông tin.

Công dân cũng có quyền kiểm soát hoàn toàn dữ liệu cá nhân của họ để biết ai truy cập và chủ động thu hồi quyền truy cập nếu cần. Trên thực tế, người dân hoàn toàn có thể kiểm tra có tổ chức nào truy cập dữ liệu trái phép hay không; nếu thấy bất thường, họ có thể báo cáo để xử lý ngay. Nhờ vào hệ thống bảo mật chặt chẽ và cơ chế xác thực danh tính tiên tiến, Singapore không chỉ đảm bảo an toàn tối đa cho dữ liệu cá nhân mà còn trao quyền kiểm soát trực tiếp cho công dân. Việc tích hợp thông tin qua SingPass và MyInfo không chỉ giúp các giao dịch số hóa trở nên nhanh chóng, tiện lợi mà còn giảm thiểu rủi ro lộ lọt dữ liệu.