Chỉ với vài cú nhấp chuột, phụ nữ Anh có thể dễ dàng tiếp cận hàng trăm hội nhóm công khai, nơi những người hiến tặng mời gọi họ "lấy 'bụi tiên' của bạn tại đây" - một từ lóng để chỉ tinh trùng, Sunday Times trích dẫn hôm 2/11. Theo thống kê của Cơ quan Quản lý Phôi và Thụ tinh Nhân tạo (HFEA), số trẻ em sinh ra từ tinh trùng hiến tặng tại Anh tăng hơn gấp ba lần trong hai thập kỷ qua, phản ánh xu hướng ngày càng nhiều phụ nữ muốn làm mẹ đơn thân hoặc trong các cặp đồng tính nữ.
Tuy nhiên, khi nhu cầu tăng, chi phí cũng leo thang. Năm 2022, Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) chỉ tài trợ 27% các chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Chi phí cho tinh trùng hiến tặng gần như không bao giờ được chi trả. Tại các phòng khám tư, một lần thử có thể tiêu tốn hơn 2.500 bảng Anh (khoảng 86 triệu đồng) với tỷ lệ thành công thường dưới 30%. Điều này có nghĩa là tổng chi phí để có con có thể lên đến hàng chục nghìn bảng.
Hệ quả là hàng trăm phụ nữ đã tìm đến một giải pháp thay thế tưởng chừng rẻ hơn: các nhóm Facebook. Thị trường phi chính thức này được vận hành bởi một số ít những người hiến tặng "siêu năng suất", sẵn sàng cung cấp tinh trùng tại nhà của người nhận hoặc trong các phòng khách sạn, thường chỉ với chi phí đi lại hoặc hoàn toàn miễn phí.
"Thị trường tư nhân đang bùng nổ", Jason, một người hiến tặng từ năm 2012, cho biết. "Tôi nhận được yêu cầu hiến tặng hàng ngày. Dường như có hàng nghìn người ở Anh cần giúp đỡ".
Ảnh minh họa: ABC News
Nhưng đằng sau những bức ảnh trẻ sơ sinh tươi cười và que thử thai hai vạch là một góc khuất đen tối. Nhiều phụ nữ trong các nhóm này đã báo cáo về tình trạng bị bóc lột, lừa đảo, quấy rối tình dục, lạm dụng nghiêm trọng và các cuộc chiến pháp lý dai dẳng.
"Các nhóm Facebook này không an toàn", một phụ nữ yêu cầu giấu tên do một cuộc điều tra của cảnh sát đang diễn ra, khẳng định. "Những người đàn ông này thuần túy chỉ muốn tình dục. Họ nhắm vào những phụ nữ dễ bị tổn thương và lợi dụng họ. Không ai nhận ra một số gã đó nguy hiểm đến mức nào".
Các nhóm này sử dụng một hệ thống thuật ngữ riêng. "AI" (Artificial Insemination) là thụ tinh nhân tạo, nơi người hiến tặng cung cấp mẫu trong một chiếc cốc. "NI" (Natural Insemination) có nghĩa là người hiến và người nhận sẽ quan hệ tình dục.
Caroline, một người dùng, kể rằng nhiều người hiến tặng ban đầu đồng ý "AI" gây áp lực buộc cô phải chuyển sang "NI". "Tôi tìm được một người hiến AI tốt nhưng bị sảy thai hai lần. Sau đó, tôi bị một người hiến tặng khác, kẻ đã lừa lọc để vào nhà tôi, cưỡng hiếp", cô đau đớn nhớ lại. Khi quyết định ở lại nhóm để cảnh báo những người khác, Caroline lại bị chính họ tấn công vì "dám nói ra sự thật".
Josephine, một phụ nữ khác, cho biết hành vi này rất phổ biến. "Tôi nhận được tin nhắn từ những người không hề phù hợp tiêu chuẩn, nhiều kẻ thúc ép tôi 'NI'. Một số còn dùng lời lẽ kỳ thị đồng tính khi tôi nói 'không'". Anita, 20 tuổi, cũng chia sẻ rằng cô và vị hôn thê của mình đã bị nhiều người đàn ông đòi cả tiền bạc lẫn tình dục.
Trong khi các ngân hàng tinh trùng được cấp phép phải tuân thủ quy định nghiêm ngặt của HFEA, bao gồm các sàng lọc bắt buộc về bệnh di truyền và bệnh lây truyền qua đường tình dục, thị trường chợ đen này hoàn toàn nằm ngoài vòng pháp luật. Năm 2022, một tòa án đã từ chối quyền làm cha của James MacDougall sau khi ông ta không thông báo cho người nhận rằng mình mắc Hội chứng Nhiễm sắc thể X dễ gãy (Fragile X), một rối loạn di truyền thần kinh. Thẩm phán kết luận MacDougall đã "lợi dụng" phụ nữ và "thiếu nhận thức về tác động của hành vi của mình".
"Luật pháp quy định rất rõ ràng rằng bạn không thể phân phối tinh trùng mà không có giấy phép", Clare Ettinghausen, Giám đốc chiến lược tại HFEA, nhấn mạnh. Bà cho biết việc quảng cáo, thu tiền và phân phối tinh trùng trên Facebook là một hành vi vi phạm pháp luật. Dù vậy, bà cũng nói thêm rằng những người chọn con đường này "phải có một mức độ trách nhiệm nhất định".
Theo điều tra của The Times, khoảng 12 nhóm chính tại Anh, với số thành viên từ 2.000 đến 41.000, được điều hành bởi một nhóm nhỏ các nhà tài trợ "siêu năng suất". Trong số đó có Kyle Gordy, 34 tuổi, người Mỹ, quản trị viên của ít nhất 4 nhóm với 68.000 thành viên, tự nhận đã làm cha của 80 đứa trẻ trên toàn cầu. Trái ngược với những rủi ro mà phụ nữ đối mặt, Gordy lại cho rằng "người hiến tặng mới là bên dễ bị tổn thương nhất".
Simon Watson, một quản trị viên khác, từng tuyên bố có 800 con vào năm 2016. Một nhân vật khác, Robert Charles Albon, hay "Joe Donor", điều hành hai nhóm và nói rằng mình đã có 190 con. Năm 2023, Albon đã thất bại trong nỗ lực giành quyền làm cha, và tòa án nhận định ông ta "hoàn toàn thiếu sự đồng cảm" và "sẽ không từ thủ đoạn nào để đạt được điều mình muốn".
Dan Bayen, một người hiến tặng 25 tuổi, cảnh báo rằng nhiều người hiến tặng miễn phí thường có động cơ mờ ám. "Họ muốn quan hệ tình dục, không quan tâm đến sức khỏe, hoặc chỉ muốn có càng nhiều con càng tốt. Một số còn tin rằng gene của họ có giá trị hơn. Tất cả chỉ là vì con số".
