Ngày 27/11, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình đã chủ trì cuộc họp với lãnh đạo các bộ, ngành, doanh nghiệp về Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, theo Báo Chính phủ.
Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình cho biết Bộ Chính trị đã có kết luận, Quốc hội đã có nghị quyết triển khai dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam, với ba phương thức đầu tư: đầu tư công, đối tác công - tư (PPP) và đầu tư tư nhân. Ông nhấn mạnh cần lựa chọn hình thức đầu tư tối ưu, có lợi nhất cho đất nước.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, dù đơn vị đã nhận được nhiều hồ sơ, song qua kiểm tra, rà soát, nhiều doanh nghiệp ý tưởng đầu tư còn chưa rõ ràng, thiếu năng lực cả về đầu tư và tài chính, thậm chí nhiều hồ sơ doanh nghiệp còn thiếu thông tin, địa chỉ liên hệ...
Phó Thủ tướng Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh quan điểm xem xét phải công tâm, khách quan, minh bạch, công khai, "không có gì dấm dúi" và trao đổi hết sức thẳng thắn, cởi mở. Lãnh đạo Chính phủ hoan nghênh và đánh giá cao thiện chí của các doanh nghiệp muốn cống hiến cho sự phát triển của đất nước.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình phát biểu tại cuộc họp. (Ảnh: VGP).
Khẳng định đây là dự án có quy mô lớn, vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế, có hàm lượng công nghệ cao, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình nêu rõ việc trao đổi, tìm hiểu thông tin với các doanh nghiệp, nhà đầu tư là rất cần thiết để đánh giá thiện chí và mức độ nghiêm túc của doanh nghiệp.
Phó Thủ tướng cho biết trong 6 doanh nghiệp đăng ký làm việc chỉ có 5 đơn vị tham dự. Riêng Liên minh nhà đầu tư Mekolor và Great (USA) không xuất hiện và cũng không thể liên hệ dù từng tuyên bố có thể huy động 100 tỷ USD.
"Qua đây, chúng ta có thêm được nhiều các thông tin của doanh nghiệp ở các khía cạnh khác nhau về tinh thần làm việc. Có những doanh nghiệp làm việc với tinh thần rất nghiêm túc, báo cáo được chuẩn bị rất kỹ lưỡng, công phu, song cũng có doanh nghiệp báo cáo còn sơ sài, ý tưởng chưa rõ ràng; có doanh nghiệp quy mô nhân sự chỉ có 70 người, tổng vốn khoảng 2.000 - 3.000 tỷ đồng thì không thể đáp ứng được các yêu cầu của dự án", Phó Thủ tướng phát biểu.
Doanh nghiệp còn nhiều hạn chế về năng lực, tài chính
Tại cuộc họp, đại diện các doanh nghiệp đã trình bày ý tưởng, các dự định tham gia đầu tư đối với dự án, các phương án về tài chính, công nghệ, hình thức đầu tư khi tham gia dự án.
Đại diện Công ty TNHH Việt Nam 3000 – Tập đoàn Đầu tư và phát triển Việt Namcho rằng đường sắt cao tốc Bắc - Nam là dự án lớn, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ và nhà đầu tư, đặc biệt trong huy động vốn. Doanh nghiệp bày tỏ mong muốn tham gia theo hình thức PPP, với vai trò huy động vốn và chuyên gia cho dự án.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Xây dựng, hồ sơ của doanh nghiệp ngày thiếu chứng minh năng lực tài chính, đề xuất tiến độ mơ hồ. Ngân hàng Nhà nước cũng đề nghị doanh nghiệp công khai cụ thể nguồn lực tài chính của “hệ sinh thái”, thay vì những cam kết chung chung như “mang 100% vốn về Việt Nam”.
Ông Nguyễn Nam Thiều, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Discovery, khẳng định đây là dự án rất lớn và khó, nhưng mang lại giá trị lớn cho xã hội, đồng thời bày tỏ mong muốn tham gia theo phương án kinh doanh thu hồi vốn. Tuy nhiên, Tập đoàn Discovery hiện chỉ có khoảng 70 nhân sự và vốn 2.000 – 3.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 0,2% tổng mức đầu tư 67 tỷ USD của dự án.
Trong khi đó, đại diện CTCP Vận tải đường sắt Việt Nam mong muốn tham gia vào dự án chủ yếu tập trung vào mảng hạ tầng về thiết bị thông tin tín hiệu, hệ thống điện đối với dự án đường sắt cao tốc.
Ông Nguyễn Hoàng Tuệ, Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Trường Hải. (Ảnh: VGP).
Khẳng định đây là cơ hội lớn đối với doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoàng Tuệ, Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Trường Hải, cho biết, Tập đoàn đã tổ chức nhiều cuộc họp, thường xuyên cập nhật hồ sơ và gửi báo cáo tới cơ quan chức năng, thể hiện mong muốn tham gia dự án theo hình thức đầu tư, kinh doanh theo Luật Đầu tư.
Về vốn, nhà đầu tư dự kiến tự đảm nhận 20% và huy động, đi vay 80%. Ngoài nguồn vốn tự có, Trường Hải sẽ thành lập các công ty để huy động vốn từ doanh nghiệp, tập đoàn trong và ngoài nước. Tập đoàn tính toán thời gian triển khai đoạn Hà Nội – Vinh và TP HCM – Nha Trang dự kiến 5 năm, còn đoạn Nha Trang – Vinh là 7 năm; tổng thời gian hoàn thành toàn tuyến là 7 năm.
Tổng Giám đốc Tập đoàn Trường Hải cam kết bảo đảm nhân sự, tiến độ, chất lượng, giải ngân đúng kế hoạch; thực hiện chuyển giao các hạng mục cho Nhà nước theo đúng thời hạn; tuân thủ tiêu chuẩn công nghệ, nâng tỷ lệ nội địa hóa; hướng tới sản xuất toa tàu, đầu máy tại Việt Nam dự kiến vào năm 2039. Doanh nghiệp cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành cơ chế, tiêu chuẩn cho dự án để doanh nghiệp thuận tiện nghiên cứu và triển khai thực hiện.
Ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Vingroup. (Ảnh: VGP).
Cùng tham gia thảo luận, ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Vingroup, nhà đầu tư của CTCP Đầu tư và phát triển đường sắt cao tốc Vinspeed, cho biết doanh nghiệp mong muốn tham gia dự án theo hình thức đầu tư kinh doanh, với tổng mức đầu tư dự kiến hơn 61 tỷ USD (chưa gồm chi phí giải phóng mặt bằng), với thời gian thi công 5 năm kể từ khi được bàn giao đất sạch.
Vinspeed đề xuất được vay 80% vốn và hoàn trả trong 30 năm, đồng thời cam kết tuân thủ pháp luật; không bán thầu, không chuyển nhượng dự án; đầu tư công nghệ, thiết bị hiện đại; tăng tỷ lệ nội địa hóa; đào tạo nhân lực cho xây dựng và vận hành; đáp ứng yêu cầu an ninh – quốc phòng; chấp nhận một số rủi ro kinh doanh; đặc biệt là không để phát sinh, đội vốn. Doanh nghiệp cũng khẳng định sẽ đầu tư nghiên cứu công nghệ đường sắt cao tốc để vừa làm chủ công nghệ được chuyển giao, vừa tạo ra giá trị mới cho Việt Nam.
Ông Quang cho rằng nếu VinSpeed trực tiếp đầu tư, nhà nước và xã hội sẽ hưởng lợi ở 5 điểm chính, bao gồm: chỉ phải cho vay 80% thay vì tự chi toàn bộ; thu hồi 80% vốn vay sau 30 năm thay vì chờ hoàn vốn sau 140 năm; dự án vận hành sau 5 năm thay vì 10 năm; tránh nguy cơ đội vốn, chậm tiến độ; Việt Nam có được ngành công nghiệp đường sắt cao tốc mà không phải bỏ vốn đầu tư.
Trên cơ sở các tài liệu đã có và thông tin các doanh nghiệp cung cấp, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hoà Bình đề nghị Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan liên quan khẩn trương hoàn thiện báo cáo đề xuất phương thức đầu tư và các cơ chế chính sách đi kèm để trình Chính phủ xem xét, cho ý kiến, đồng thời đề nghị các bộ, ngành tích cực có ý kiến đóng góp đối với báo cáo.
"Đây sẽ là cơ sở quan trọng để Chính phủ thảo luận, đánh giá trước khi báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định", lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh.
