Tại phiên toàn cảnh ViPEL 2025 diễn ra chiều nay (10/10), ông Vũ Văn Tiền - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Geleximco - cho biết, Việt Nam đang có nhiều dư địa phát triển công nghiệp hỗ trợ, song vẫn đối mặt với những điểm nghẽn về tỷ lệ nội địa hóa, giá trị gia tăng và năng lực liên kết trong chuỗi cung ứng.
Ông Tiền nhận định tỷ lệ nội địa hóa của các ngành chủ lực vẫn rất thấp. Cụ thể, máy móc thiết bị mới đạt 25-35%; hóa chất, vật liệu khoảng 30%, ô tô và linh kiện chỉ 5-20%.
“Hơn 70% kim ngạch xuất khẩu công nghiệp hiện vẫn phụ thuộc vào khối doanh nghiệp FDI, trong khi doanh nghiệp nội địa chủ yếu tham gia khâu gia công, giá trị thu về còn khiêm tốn. Điều này khiến năng lực tự chủ công nghiệp quốc gia vẫn yếu”, ông Tiền nêu.
Bối cảnh mới hiện nay ghi nhận làn sóng FDI dịch chuyển, các hiệp định FTA thế hệ mới cùng xu hướng xanh hóa và số hóa đang mở ra cơ hội lớn để Việt Nam nâng tầm trong chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, rào cản mới về thuế, tiêu chuẩn ESG, yêu cầu truy xuất nguồn gốc và công nghệ xanh đang đặt ra thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp trong nước.
Một hạn chế lớn khác, theo ông Tiền, là doanh nghiệp Việt Nam khó tiếp cận công nghệ hiện đại, khó tham gia vào chuỗi cung ứng giá trị cao.
Ông Vũ Văn Tiền tại sự kiện chiều ngày 10/10 (Ảnh: Hải Long).
Để hiện thực hóa mục tiêu trên, ông đề xuất mô hình ViPEL - cơ chế phối hợp công - tư cấp quốc gia nhằm điều phối, hỗ trợ và tạo môi trường chính sách thuận lợi cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Theo ông, đây sẽ là nền tảng giúp kết nối giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các tổ chức trung gian như viện nghiên cứu, hiệp hội ngành hàng, tạo sức bật mới cho sản xuất Việt Nam.
ViPEL sẽ là nền tảng quốc gia về liên kết công nghiệp hỗ trợ, trong đó cơ quan Nhà nước có vai trò định hướng, xây dựng khung pháp lý, ưu đãi đầu tư, hỗ trợ đất đai, thuế và hạ tầng còn khu vực tư nhân chủ động liên kết, đầu tư R&D, chuyển đổi số - xanh, tham gia đào tạo nhân lực và hình thành mạng lưới sản xuất xanh - tuần hoàn.
Mục tiêu cuối cùng là tạo sức bật cho công nghiệp Việt Nam vươn lên vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, xây dựng nền sản xuất tự chủ, xanh và bền vững.
Ông Tiền nhấn mạnh, doanh nghiệp Việt phải có khát vọng, phải dám nghĩ, dám làm và dám tiên phong. “Nếu không có khát vọng, chúng ta sẽ không thể làm được gì”, ông nói, đồng thời cho rằng doanh nghiệp tư nhân đang có tinh thần bứt phá, nhưng để kết nối với Nhà nước thì cần có cơ chế phối hợp hiệu quả hơn.
Theo ông, Nhà nước và doanh nghiệp phải “đồng kiến quốc” - cùng nhau xây dựng đất nước, cùng chia sẻ trách nhiệm, hợp tác và đồng hành.
Theo ông Vũ Văn Tiền, trong bối cảnh công nghệ thay đổi từng ngày, “không đổi mới là chết”. Doanh nghiệp không thể tồn tại nếu không đổi mới trong một thế giới luôn chuyển động. Ông cho rằng chuyển đổi số là cơ hội vàng để doanh nghiệp Việt Nam bứt phá, nhất là khi Chính phủ và các bộ ngành đang tạo nhiều ưu đãi và cơ chế mở để đón nhận công nghệ mới.
Theo bà Cao Thị Ngọc Dung, Chủ tịch HĐQT PNJ, để tạo được một hệ sinh thái cho hoạt động dịch vụ, Việt Nam cần nhìn nhận đây không chỉ là một lĩnh vực kinh tế đơn thuần, mà là một sứ mệnh quốc gia - kiến tạo hạnh phúc và khẳng định vị thế của Việt Nam hiện đại.
Bà cho rằng, con người là tài sản chiến lược của mọi chiến lược. Đó là nền tảng để Việt Nam vươn mình mạnh mẽ hơn, khẳng định bản sắc và vị thế riêng trên trường quốc tế.
Bà Cao Thị Ngọc Dung tại sự kiện (Ảnh: Hải Long).
Theo bà Cao Thị Ngọc Dung, kỷ nguyên mới của Việt Nam phải gắn liền với hình ảnh con người và đất nước Việt Nam mới - năng động, sáng tạo và hạnh phúc hơn. Bà cho biết PNJ và các đối tác đã thực hiện nhiều khảo sát, cho thấy dư địa phát triển trong 4 lĩnh vực trụ cột của ngành dịch vụ còn rất lớn. Bốn lĩnh vực gồm giáo dục, y tế, bán lẻ, du lịch.
“Đây là thời cơ vàng để hình thành hệ sinh thái nội lực Việt Nam, qua đó cùng nhau nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân,” bà Dung nhận định.
Tuy nhiên, bà cũng chỉ rõ, thách thức đặt ra là không nhỏ. Việt Nam hiện thiếu triết lý chung để kết nối các ngành dịch vụ. Dù có nhiều doanh nghiệp mạnh, nhiều lĩnh vực phát triển, song các mắt xích vẫn còn rời rạc, thiếu liên kết.
Bà Cao Thị Ngọc Dung đề xuất xây dựng chương trình hành động quốc gia về dịch vụ và hạnh phúc con người, với hai trụ cột: Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Nhà nước cần định hình triết lý “Người Việt Hạnh phúc”, hoàn thiện chiến lược liên ngành và đầu tư hạ tầng số, nhân lực chất lượng cao.
Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân phải tiên phong đổi mới, hợp lực xây dựng chuỗi giá trị Lifestyle Việt Nam, lấy con người làm trung tâm và lan tỏa văn hóa hạnh phúc.
