Suy thận là gì?
Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có sự tư vấn chuyên môn của TTUT.PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên cho biết, suy thận là tình trạng thận không còn hoạt động hiệu quả nữa. Bình thường thận thực hiện một công việc quan trọng trong cơ thể bằng cách loại bỏ chất thải và chất lỏng dư thừa.
Bệnh suy thận gây tử vong nếu không được điều trị thích hợp. Suy thận đôi khi chỉ là tạm thời và phát triển nhanh (cấp tính), nhưng có khi là tình trạng mạn tính (lâu dài) và ngày càng xấu hơn.
Thận có vai trò ổn định thể dịch, bài tiết các chất dư thừa từ sự chuyển hóa của cơ thể và một số chức năng khác như bảo tồn hay loại thải các chất khác ra khỏi cơ thể thông qua tiểu tiện.
Các triệu chứng của suy giảm chức năng ở thận khi mới hình thành thường không có triệu chứng đặc hiệu và phát triển theo thời gian. Do đó, rất nhiều trường hợp người mắc bệnh suy thận không được phát hiện sớm và điều trị theo đúng phác đồ nên dẫn đến việc điều trị ở giai đoạn muộn, xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể dẫn đến tử vong.
Từng giai đoạn của suy thận và các triệu chứng âm thầm
Báo Thanh Niên dẫn lời tiến sĩ - bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cơ sở 3 cho biết, suy thận tiến triển theo 5 giai đoạn, mỗi giai đoạn phản ánh mức độ suy giảm chức năng lọc máu - được đánh giá qua chỉ số độ lọc cầu thận (GFR).
Những triệu chứng suy thận rất âm thầm khiến nhiều người chủ quan.
Giai đoạn 1
Ở giai đoạn này, chỉ số GFR ≥ 90 ml/phút/1.73m², thận có dấu hiệu bị tổn thương nhưng chức năng lọc vẫn trong giới hạn bình thường. Mặc dù chức năng lọc của thận vẫn trong giới hạn bình thường, nhưng có dấu hiệu tổn thương thận: đạm niệu vi thể (microalbumin niệu), bất thường trên hình ảnh (siêu âm thận), hoặc có bệnh lý nền như tăng huyết áp, tiểu đường... Các triệu chứng thường chưa rõ ràng, bệnh nhân có thể cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh.
Giai đoạn 2
Chỉ số GFR từ 60-89 ml/phút/1.73m², chức năng thận bắt đầu giảm nhẹ, nhưng vẫn còn đủ để thực hiện hầu hết các chức năng sinh lý.
Một số triệu chứng ban đầu là mệt mỏi nhẹ, đi tiểu đêm, cao huyết áp. Do đó, người bệnh cần chú ý điều chỉnh chế độ ăn (giảm đạm nếu có chỉ định); kiểm tra định kỳ 3-6 tháng/lần và tránh dùng các thuốc gây độc cho thận nếu không thực sự cần thiết.
Giai đoạn 3
Chỉ số GFR từ 30-59 ml/phút/1.73m². Bác sĩ Kim Oanh cho biết, giai đoạn 3 này lại được chia nhỏ thành 3a (GFR 45-59) và 3b (GFR 30-44).
Các triệu chứng bao gồm: Mệt mỏi kéo dài, thiếu máu nhẹ, da sạm, dễ chuột rút. Đáng chú ý, người bệnh có thể bắt đầu có biến chứng như tăng huyết áp, rối loạn điện giải, xương khớp.
Giai đoạn 4
Chỉ số GFR từ 15-29 ml/phút/1.73m². Khi này, chức năng thận giảm đáng kể, cần chuẩn bị cho phương pháp điều trị thay thế thận.
Thiếu máu nặng, ngứa, chán ăn, buồn nôn, phù, tăng huyết áp kháng trị, rối loạn canxi-phospho là các triệu chứng của thận mạn giai đoạn 4.
Giai đoạn 5 (suy thận giai đoạn cuối)
Chỉ số GFR <15 ml/phút/1.73m², thận gần như mất hoàn toàn chức năng lọc máu. Do đó, người bệnh phải điều trị thay thế để duy trì sự sống.
Khi bước vào giai đoạn này, người bệnh thường mệt mỏi nghiêm trọng, buồn nôn nặng, nôn, phù toàn thân, tiểu ít, chán ăn, ngứa, hôn mê do tăng ure huyết.
Phòng ngừa suy thận
Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh có sự tư vấn chuyên môn của TTUT.PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên cho biết, bệnh suy thận là một trong những bệnh lý nguy hiểm. Tuy nhiên, điều may mắn là chúng ta hoàn toàn có thể giảm nguy cơ bị suy thận theo những lời khuyên dưới đây của các chuyên gia thận học:
Quản lý các bệnh khác hiệu quả:Bệnh tiểu đường và cao huyết áp làm tăng nguy cơ bệnh. Vì thế, nên theo dõi bệnh chặt chẽ, tuân thủ phác đồ điều trị.
Thận trọng khi dùng thuốc không kê đơn:Dùng liều quá cao (ngay cả những loại thuốc thông thường như aspirin, ibuprofen và naproxen) cũng có thể tạo ra lượng độc tố cao trong một khoảng thời gian ngắn, khiến cho thận bị quá tải.
Duy trì cân nặng hợp lý:Tình trạng béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến bệnh thận, chẳng hạn như tiểu đường và huyết áp cao.
Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh: Bao gồm ăn ít đường và cholesterol, giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả.
Giảm lượng muối nạp vào: Ăn quá nhiều muối làm tăng huyết áp, dễ dẫn đến tình trạng suy thận.
Uống đủ nước: Mất nước khiến giảm lưu lượng máu đến thận, có thể làm hỏng thận. Do đó, uống đủ nước là một trong những thói quen tốt cho cho thận luôn được bác sĩ khuyến khích thực hiện.
Hạn chế rượu bia: Rượu làm tăng huyết áp. Đồng thời lượng calo dư thừa cũng có thể khiến bạn tăng cân.
Không hút thuốc:Hút thuốc làm giảm lưu lượng máu đến thận, ảnh hưởng đến chức năng thận ở những người có hoặc không có bệnh thận.
Giảm căng thẳng:Căng thẳng và lo lắng có thể làm tăng huyết áp, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của thận.
Tập thể dục thường xuyên:Các môn thể thao có thể giúp giảm căng thẳng, kiểm soát bệnh tiểu đường và huyết áp cao, đồng thời duy trì cân nặng hợp lý. Người bệnh nên chọn môn thể thao phù hợp với sức khỏe của mình như bơi lội, đi bộ và chạy…
Nếu bị bệnh suy thận, bạn nên thường xuyên đến gặp các bác sĩ để được theo dõi chức năng thận và làm chậm sự tiến triển bằng các phương pháp điều trị thích hợp.
