Cách đây tròn 3 năm, Google đã phải kéo còi báo động "Code Red" để chạy đua với một đối thủ mới nổi mang tên OpenAI. Nhưng lịch sử ngành công nghệ vốn dĩ có khiếu hài hước đầy trớ trêu. Tháng này, vị thế của 2 gã khổng lồ đã hoàn toàn đảo chiều: Chính OpenAI phải tuyên bố tình trạng "báo động đỏ" để tái tập trung nguồn lực cạnh tranh lại với Google.
Sự đảo chiều này không đơn thuần là câu chuyện cạnh tranh thị phần, nó là chỉ báo sớm cho một năm 2026 đầy biến động của ngành trí tuệ nhân tạo (AI).
Những “báo động đỏ” trong ngành công nghệ thường đi kèm các đợt tinh giản nhân sự. AI có đang bước vào chu kỳ này? (Ảnh: Navbharat Times).
Khi bong bóng nhân sự căng quá mức
Chỉ trong 2 năm, nhân sự OpenAI đã phình to gấp 5 lần, đạt 4.500 người. Việc ôm đồm quá nhiều mặt trận, từ làm chip đến đấu Google, đang tạo gánh nặng quản trị khổng lồ.
Đặc biệt, sự xuất hiện của DeepSeek hồi đầu năm như một gáo nước lạnh vào tư duy đầu tư kiểu Mỹ. Đối thủ này chứng minh không cần đốt núi tiền vào GPU vẫn tạo ra AI hiệu quả. Điều này báo hiệu mô hình tăng trưởng bằng cách vung tiền ồ ạt có thể sắp đến hồi kết, nhường chỗ cho bài toán tối ưu chi phí.
Dù người phát ngôn OpenAI khẳng định họ vẫn đang tuyển dụng, nhưng với ban lãnh đạo mới và áp lực lợi nhuận, năm 2026 hoàn toàn có thể chứng kiến đợt sa thải đầu tiên trong lịch sử 10 năm của công ty này.
Nếu người anh cả OpenAI "hắt hơi", cả làng start up AI sẽ "sổ mũi". Những công ty khởi nghiệp chỉ có sản phẩm "bọc AI" mà không có lợi thế cạnh tranh cốt lõi, hay những đơn vị đang đốt chi phí hạ tầng quá cao mà không tạo ra doanh thu thực tế, sẽ đứng trước nguy cơ phá sản hoặc bị thâu tóm.
Năm 2026 sẽ là năm của sự thật, rằng hiệu quả kinh tế sẽ lên ngôi thay vì những bản thử nghiệm hào nhoáng.
Robot không còn là robot mà biết gấp quần áo, phân loại rác, làm việc nhà
Trái ngược với bức tranh ảm đạm của mảng phần mềm, robot hình người được dự báo sẽ là ngôi sao truyền thông năm 2026 với những tính năng thực dụng như biết gấp quần áo, phân loại rác và làm việc nhà.
Các ông lớn như Google đang tích hợp bộ não của ChatGPT hay Gemini vào robot, đưa AI từ màn hình bước ra thế giới vật lý. Giờ đây, thay vì chờ con người lập trình từng bước, robot có thể tự học nghề, từ cách dùng máy rửa bát đến lắp ráp linh kiện, chỉ bằng việc xem video YouTube hay đọc sách hướng dẫn.
Tại các sự kiện công nghệ lớn sắp tới, chúng ta có thể sẽ thấy cảnh robot Google tự động lấy một lon nước ngọt uống dở từ tủ lạnh hay cho bánh vào lò nướng theo lệnh thoại.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn đầu tư, cần tỉnh táo phân biệt giữa trình diễn và thương mại hóa. Việc đưa một con robot từ phòng thí nghiệm ra thị trường, nơi mà một sai sót nhỏ có thể làm vỡ bát đĩa hay gây thương tích, đòi hỏi quá trình kiểm thử an toàn cực kỳ khắt khe.
Robot năm 2026 sẽ xuất hiện nhiều hơn, nhưng chủ yếu là trong các kho vận, hậu cần, những nơi làm công việc lặp lại, nhàm chán nhưng tạo ra giá trị thật.
Nỗi lo "huấn luyện kẻ thay thế mình"
Nỗi lo lớn nhất năm 2026 có thể không phải robot mà là phần mềm đang âm thầm ghi lại mọi thao tác của nhân viên.
Từng cú click chuột, mỗi dòng chữ gõ phím đang bị số hóa thành dữ liệu huấn luyện cho chính AI sẽ tự động hóa công việc của họ. Nói một cách phũ phàng, người lao động đang vô tình "dạy nghề" cho kẻ sẽ thay thế mình. Rủi ro ở đây là kép, đó là họ vừa mất việc, vừa đối mặt với nguy cơ dữ liệu cá nhân, thông tin nhạy cảm bị rò rỉ.
Nguy cơ này còn lan sang cả các cuộc họp, với những công cụ AI tự động ghi âm. Dù tiện lợi, chúng đang mở ra một hộp Pandora về pháp lý và quyền riêng tư.
AI có thể thay thế phần lớn công việc hiện nay vào năm 2030, theo cảnh báo của một chuyên gia hàng đầu, và điều đáng lo ngại là thế giới vẫn chưa có “kế hoạch B” cho kịch bản này (Ảnh: NDTV).
Điểm nghẽn hạ tầng và nghịch lý xe tự lái
Bên cạnh câu chuyện công nghệ, bức tranh kinh tế AI năm 2026 còn bị phủ bóng bởi những điểm nghẽn hạ tầng.
Các dự án trung tâm dữ liệu đang kẹt giữa 2 gọng kìm gồm thiếu hụt năng lượng và sự phản đối từ cộng đồng. Những luồng thông tin trái chiều trên mạng xã hội càng làm trầm trọng thêm áp lực dư luận, khiến tiến độ cấp phép bị đình trệ, kéo lùi năng lực xử lý của toàn ngành.
Trước rủi ro bong bóng định giá xì hơi, thị trường tài chính sẽ chứng kiến cuộc đua IPO vội vã của các kỳ lân như Discord hay Stripe. Đây là canh bạc được ăn cả, ngã về không: Lên sàn kịp lúc để chốt lời ở đỉnh, hoặc bỏ lỡ thời cơ và buộc phải cắt giảm nhân sự để sinh tồn.
Trong khi đó, xe tự lái (robotaxi) lại đang trỗi dậy một cách lặng lẽ nhưng mạnh mẽ. Waymo đang âm thầm mở rộng thị phần gấp 5 lần, vươn ra cả Tokyo hay London. Trái ngược với nỗi sợ máy móc gây họa, dữ liệu cho thấy Robotaxi quá an toàn. Rủi ro thực sự vẫn đến từ con người, chứ không phải từ những cỗ máy tuân thủ luật lệ một cách cứng nhắc này.
Tựu trung lại, 2026 sẽ là năm của sự thức tỉnh. Cơn sốt hào nhoáng ban đầu sẽ qua đi, nhường chỗ cho những bài toán kinh tế thực dụng: cắt giảm chi phí, tối ưu hóa lợi nhuận và đối mặt với các rào cản pháp lý. Với người lao động và nhà đầu tư, đây là lúc ngừng mơ mộng về những viễn cảnh xa vời để tập trung vào giá trị cốt lõi và khả năng thích ứng trước một cuộc sàng lọc khốc liệt sắp diễn ra.
