Người phụ nữ Việt xây lâu đài ở Hungary

Nơi đây có khách sạn lâu đài Fried, chủ nhân là người phụ nữ Việt kiên cường - tiến sĩ (TS) Phan Bích Thiện, du học sinh tại Nga, sau đó cùng chồng lập nghiệp, định cư tại Hungary từ những năm 1990.

ẢNH: THÚY HẰNG

HOA HỒNG NỞ TỪ HOANG TÀN

Vượt qua phố xá tấp nập, nhà cửa hiện đại của Budapest, Simontornya hiện lên bình yên sau những cánh đồng lúa mì bất tận. Lâu đài Fried như bước ra từ truyện cổ tích. Mái nhọn, tường sơn vàng nổi bật dưới những hàng thông xanh, hai bên đường dẫn vào khách sạn, hoa hồng nở rộ.

ẢNH: THÚY HẰNG

TS Phan Bích Thiện dẫn chúng tôi tới xem góc kỷ niệm của lâu đài, nơi những bức ảnh sắp xếp theo thứ tự thời gian. Vùng đất lâu đài Fried có lịch sử từ năm 1780, khi nơi đây từng là một nhà máy sản xuất da thuộc. Tới năm 1929, lâu đài được mang tên Fried Kastély do ông Fried xây tặng vợ mình nhân sinh nhật bà. Sau này vợ chồng ông Fried qua đời, do yếu tố lịch sử, nơi đây trở thành đống hoang tàn.

Năm 2002, trong một lần đi dã ngoại ngang qua vùng đất này, nghe câu chuyện về lâu đài Fried, TS Phan Bích Thiện bàn bạc cùng chồng mua lại mảnh đất cùng toàn bộ hiện trạng lâu đài hoang phế, với giá ưu đãi từ Chính phủ Hungary. Điều kiện bắt buộc là chủ nhân mới của lâu đài phải khôi phục lại di tích lịch sử, phục dựng lại hiện trạng của lâu đài như trong quá khứ, không phá vỡ cảnh quan xung quanh.

Đã có trong tay cuốn sách về dòng họ Fried - những người xây nên tòa lâu đài hồi đầu thế kỷ 20, đồng thời bằng sự nghiên cứu thông qua những tấm ảnh trong cuốn sách, 2 năm sau, TS Thiện cùng chồng và các kiến trúc sư đã khôi phục lại được vẻ đẹp nguyên thủy nơi đây. Để nhiều người biết tới lâu đài hơn, vừa là một cách gìn giữ lâu đài bền vững, TS Thiện làm các thủ tục để nơi đây trở thành khách sạn lâu đài và khu nghỉ dưỡng với vườn cây, hồ bơi, khu săn bắn, ruộng nho, hầm rượu… Việc này phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của nhà nước để không phá vỡ kết cấu, cảnh quan, không quá đông đúc, ồn ào…

NHƯ TRONG NGÔI NHÀ VIỆT

Năm 2010, khách sạn lâu đài Fried được cơ quan về du lịch tại Hungary bình chọn là khách sạn đẹp nhất Hungary. Nơi đây cũng nhận được nhiều giải thưởng khác của cơ quan du lịch Hungary và châu Âu. Dấu ấn của khách sạn lâu đài không chỉ ở cảnh quan hay ý nghĩa lịch sử mà còn nằm ở sự kết nối văn hóa, truyền thống của 2 quốc gia Hungary - Việt Nam.

ẢNH: THÚY HẰNG

Bước vào lâu đài Fried, chúng tôi như đi giữa ngôi nhà Việt. Trên bàn ăn bằng gỗ Đồng Kỵ đen bóng là những chén, đĩa từ làng gốm Bát Tràng. Trên tường, là những bức tranh thêu tay từ làng nghề Việt Nam. Bước lên cầu thang, từng lan can, trụ cầu thang cũng là đồ gỗ Việt Nam được chạm trổ tinh xảo. Nội thất trong từng phòng của khách, từ tủ sách, giường, kệ…, đều là đồ gỗ từ làng Đồng Kỵ (Bắc Ninh) vượt đại dương hàng ngàn cây số để tới được châu Âu, vào tận thị trấn Simontornya.

"Tôi về từng làng nghề của Việt Nam tìm hiểu, đặt hàng cho đúng ý, phù hợp với nội thất từng phòng, làm thủ tục gửi hàng bằng container qua Hungary. Tôi cũng tìm hiểu kỹ xem cách đánh bóng, bảo dưỡng đồ gỗ thủ công mỹ nghệ ra sao để thích ứng trong mùa đông khô lạnh của châu Âu. Chúng tôi muốn các con mình, từ nhỏ, khi đi những bước chân đầu tiên, nhìn từng đồ vật trong nhà để thêm hiểu biết, gắn bó về quê hương Việt Nam. Và tôi muốn kể câu chuyện Việt Nam, giới thiệu văn hóa Việt, làng nghề Việt với những vị khách Hungary và quốc tế mỗi khi họ đến đây", chị Thiện kể.

Để quản lý, bảo trì khách sạn Fried tốt hơn, những năm qua vợ chồng TS Thiện giữ vai trò là chủ nhân của khách sạn, còn quyền vận hành giao cho một công ty. Anh chị tâm niệm sau này lâu đài thuộc về ai không quan trọng bằng việc vợ chồng chị đã khôi phục một di tích lịch sử của Hungary và tạo dựng được một góc Việt Nam tại trời Âu.

TÀI NĂNG NHƯ CHỦ NHÂN KHÁCH SẠN LÂU ĐÀI FRIED

TS Phan Bích Thiện (năm nay 57 tuổi) sinh ra ở Hà Nội, học lớp chuyên Anh, Trường THPT Chu Văn An (quận Tây Hồ trước đây), sau đó du học đại học, TS kinh tế tại Nga, rồi lấy chồng người Hungary, lập nghiệp tại Hungary. Chị là người nước ngoài duy nhất vừa qua được vào danh sách 21 phụ nữ truyền cảm hứng của Hungary, câu chuyện về chị hiện diện trong cuốn sách "Thế kỷ 21 - Sứ mệnh 21 người phụ nữ" của Hungary.

ẢNH: THÚY HẰNG

TS Thiện là Ủy viên Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khóa VII (2009 - 2014); khóa VIII (2014 - 2019), khóa IX (2019 - 2024) và khóa X (2024 - 2029).

Chị luôn tiên phong với những ý tưởng sáng tạo, tạo nên dấu ấn Việt Nam tại Hungary, tên chị gắn liền với nhiều sự kiện "đầu tiên". Chị là người đưa ra ý tưởng và phối hợp với các cơ quan tại Hungary dựng tượng đài hữu nghị Việt Nam - Hungary tại trung tâm thành phố Paks vào năm 2010 với biểu tượng trống đồng Việt Nam. Đây hiện là trống đồng duy nhất tại trung tâm một thành phố ở Đông Âu.

TS Thiện tạo lập Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu vào năm 2023, đây là tổ chức phụ nữ mang tầm châu lục đầu tiên. Và đây cũng là sự kiện đầu tiên của người Việt Nam ở nước ngoài được tổ chức tại Nhà Quốc hội Hungary.

Với cương vị là Chủ tịch Diễn đàn Phụ nữ Việt Nam tại châu Âu, TS Thiện đã tổ chức đoàn đại biểu phụ nữ Việt Nam ở nước ngoài đầu tiên tham gia Hội nghị thượng đỉnh Phụ nữ toàn cầu năm 2024.

TS Thiện hiện là Phó chủ tịch Hiệp hội Người Việt Nam tại Hungary, Chủ tịch Quỹ Vì quan hệ Hungary - Việt Nam. Quỹ có nhiều hoạt động ủng hộ, tài trợ, hướng về quê nhà, đặc biệt hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai bão lũ, đại dịch Covid-19; ủng hộ người nghèo, xây dựng bếp ăn trường học vùng cao…

Trên ngọn đồi lộng gió sau lâu đài của chị Thiện, đi giữa những bạt ngàn vườn táo lê đang mùa kết trái sai trĩu, tôi miên man nghĩ về sức mạnh của bàn tay, khối óc con người Việt Nam. Khi trí tuệ đi cùng sự bản lĩnh, ý chí, vùng đất khô cằn đến mấy cũng có thể nở hoa thơm. "Vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc". Và khi bạn yêu Tổ quốc, dù ở bất cứ nơi nào, bạn cũng có thể làm điều gì đó ý nghĩa cho quê hương…