Ngộ độc củ ấu tàu: Bác sĩ cảnh báo dễ nhầm với sốc phản vệ

Theo gia đình, trước đó bệnh nhân từng ăn củ ấu tàu với số lượng ít mà không gặp phản ứng bất thường. Người bệnh cũng không có tiền sử dị ứng với thực phẩm hay thuốc. Tuy nhiên, lần này do ăn với số lượng lớn, bệnh nhân đã rơi vào tình trạng ngộ độc cấp.

Sau khi thăm khám và xét nghiệm, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc aconitin – hoạt chất cực độc có trong củ ấu tàu. Người bệnh được điều trị tích cực bằng thuốc vận mạch, điều chỉnh điện giải và thuốc chống loạn nhịp. Sau 4 ngày điều trị, bệnh nhân đáp ứng tốt và đã được xuất viện.

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết vừa tiếp nhận và điều trị một trường hợp ngộ độc nặng do ăn củ ấu tàu. Nạn nhân là nữ bệnh nhân 56 tuổi, nhập viện trong tình trạng buồn nôn, tê bì môi và tứ chi, tụt huyết áp, đau bụng và buồn đi ngoài – các triệu chứng xuất hiện khoảng một giờ sau khi ăn lượng lớn củ ấu tàu thay cơm. Ảnh minh họa: Internet

Dễ nhầm với sốc phản vệ, nguy cơ tử vong nếu chậm cấp cứu

Theo bác sĩ Nguyễn Hà Anh, khoa Da liễu – Trung tâm Da liễu – Dị ứng (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), triệu chứng ngộ độc củ ấu tàu rất dễ bị nhầm lẫn với sốc phản vệ – một phản ứng dị ứng nặng thường xảy ra sau khi ăn thực phẩm lạ. Điểm khác biệt là sốc phản vệ thường khởi phát nhanh, xuất hiện ngay sau khi tiếp xúc với dị nguyên và đáp ứng tốt với tiêm adrenaline, trong khi ngộ độc aconitin không có phác đồ giải độc đặc hiệu và diễn tiến nhanh, nguy hiểm đến tính mạng.

Củ ấu tàu (còn gọi là củ gấu tàu, xuyên ô, thảo ô) là vị thuốc quen thuộc trong y học cổ truyền, nhưng đồng thời chứa chất độc aconitin có độc tính cực mạnh. Nếu sử dụng sai cách hoặc quá liều, aconitin có thể gây rối loạn nhịp tim, tụt huyết áp, sốc tim và thậm chí tử vong.

Từ ca bệnh trên, bác sĩ Hà Anh cảnh báo người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng củ ấu tàu hay các loại thảo dược có độc tính cao. Việc chế biến theo truyền miệng (ngâm rượu, nấu cháo, sắc thuốc...) mà không hiểu rõ liều lượng và cách khử độc rất dễ dẫn đến ngộ độc nguy hiểm.

Theo các chuyên gia y tế, không phải tất cả thảo dược đều an toàn. Một số chỉ có thể dùng sau khi được xử lí đúng cách và đúng liều lượng. Người dân nên tham khảo ý kiến bác sĩ y học cổ truyền, dược sĩ hoặc cán bộ y tế có chuyên môn trước khi sử dụng bất kì dược liệu nào.

Theo bác sĩ Nguyễn Hà Anh, khoa Da liễu – Trung tâm Da liễu – Dị ứng (Bệnh viện Trung ương Quân đội 108), triệu chứng ngộ độc củ ấu tàu rất dễ bị nhầm lẫn với sốc phản vệ – một phản ứng dị ứng nặng thường xảy ra sau khi ăn thực phẩm lạ. Ảnh minh họa: Internet

Ngoài ra, nếu sau khi ăn xuất hiện các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, tê bì tay chân, hồi hộp, khó thở, tụt huyết áp... người bệnh cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức. Không nên tự xử lí tại nhà vì tình trạng ngộ độc có thể diễn tiến nặng rất nhanh trong vài giờ.

Khi tự ý sử dụng củ ấu tẩu chưa qua chế biến, cơ thể có thể gặp phải tình trạng ngộ độc và thậm chí dẫn đến tử vong. Chỉ với 1mg củ ấu tẩu có thể gây ngộ độc nặng và nếu hàm lượng là 2mg - 3mg, một người trưởng thành có thể tử vong bởi loại thực vật này.

Khi ngộ độc củ ấu tẩu, nạn nhân sẽ có cảm giác tê lưỡi và tê rần các đầu ngón tay, ngón chân, lạnh buốt tay chân. Dần dần, nạn nhân không thể đứng vững, chóng mặt, váng đầu, vã mồ hôi và chảy nước dãi. Bên cạnh đó, nạn nhân cũng khó giao tiếp hơn, buồn nôn, tiêu chảy và tức ngực, nhịp tim nhanh bất thường.

Tất cả những biểu hiện này sau khi sử dụng củ ấu tẩu đều cho thấy bạn đã bị ngộ độc. Khi đó, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để có biện pháp xử lý kịp thời, tuyệt đối không được ở nhà tự theo dõi hoặc điều trị theo cách dân gian, bởi tác động của củ ấu tẩu trực tiếp lên tim mạch và hệ thần kinh - các cơ quan liên quan đến tính mạng con người.