Bộ Công an đang lấy ý kiến các bộ, ngành về dự thảo Nghị quyết nhằm bỏ thủ tục công chứng và xác định tình trạng hôn nhân trong các giao dịch mua bán đất, phương tiện giao thông đối với những trường hợp đã được số hóa và làm sạch dữ liệu.
Đối với các giao dịch mua bán, chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, thừa kế quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, Bộ Công an đề xuất bỏ các thủ tục như: nộp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân; công chứng hoặc chứng thực hợp đồng giao dịch; nộp bản sao giấy tờ cá nhân và giấy tờ tài sản.
Theo dự thảo nghị quyết, việc bãi bỏ các thủ tục giấy tờ trên chỉ áp dụng đối với những trường hợp đã có dữ liệu được số hóa, xác thực đầy đủ trên các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành. Quy trình giao dịch chuyển nhượng, tặng cho nhà đất gồm 5 bước như sau:
Bước 1: Người chuyển nhượng và người nhận chuyển nhượng đăng nhập vào Cổng Dịch vụ công quốc gia để khai báo thông tin hợp đồng và yêu cầu đăng ký biến động. Bước này thay thế cho việc nộp hồ sơ giấy như hiện nay.
Bước 2: Người dùng xác thực danh tính bằng VNeID mức 2. Hệ thống sẽ tự động truy xuất và đối chiếu các dữ liệu về nhân thân (từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư), tình trạng hôn nhân (từ Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử); và quyền sử dụng đất hợp pháp (từ Cơ sở dữ liệu đất đai). Nếu dữ liệu tại các hệ thống đã được đồng bộ và xác thực, người dân không cần nộp giấy tờ tương ứng.
Bước 3: Hệ thống cung cấp mẫu hợp đồng điện tử để người dân ký số, hoặc nếu muốn, in ra hợp đồng giấy để ký trực tiếp tại bộ phận tiếp nhận. Hợp đồng điện tử này có giá trị pháp lý tương đương hợp đồng công chứng truyền thống.
Bước 4: Cơ quan đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ điện tử, không yêu cầu nộp bản sao giấy tờ cá nhân hay giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, trừ trường hợp đặc biệt. Nếu dữ liệu chưa đồng bộ, chưa xác thực hoặc phát hiện sai lệch thông tin, cơ quan có thể yêu cầu người dân bổ sung giấy tờ.
Bước 5: Sau khi hoàn tất việc xử lý biến động đất đai (như sang tên hoặc cấp Giấy chứng nhận), kết quả được trả cho người dân dưới hình thức trực tuyến hoặc trực tiếp.
Toàn bộ hợp đồng và hồ sơ giao dịch sẽ được lưu trữ điện tử trong hệ thống quản lý của cơ quan có thẩm quyền. Nhật ký xử lý và tra cứu được ghi nhận để phục vụ công tác kiểm tra, giải quyết tranh chấp và thanh tra sau này.
Nếu nghị quyết được thông qua, sẽ thực hiện thí điểm tại 5 địa phương đại diện các vùng miền vào tháng 12/2025; từ 1/1/2026 triển khai trên toàn quốc đối với các trường hợp đủ điều kiện dữ liệu số hóa.
