Não bộ thay đổi thế nào khi tập thể dục

Não bộ bắt đầu lão hóa theo từng giai đoạn, trong đó sau 40 tuổi khả năng tập trung suy giảm, qua 60 tuổi cấu trúc não thay đổi rõ rệt. Người từ 83 tuổi trở đi có nguy cơ cao bị rối loạn thần kinh hoặc sa sút trí tuệ. Tuy nhiên, tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh có thể làm chậm quá trình này. Vận động đều đặn có thể kích thích sự phát triển của tế bào thần kinh và giảm tích tụ protein có hại trong não.

Người trưởng thành tập thể dục thường xuyên có thể giảm tỷ lệ teo mô não cũng như các dấu hiệu tổn thương mô mạch máu và đột quỵ thầm lặng. Vận động thể chất đều đặn góp phần làm tăng độ dày hoặc thể tích ở một số vùng vỏ não liên quan đến chức năng ghi nhớ và tư duy. Ngược lại, ít tập thể dục lại làm tăng tỷ lệ mất tế bào não do tuổi tác, nguy cơ cao suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ.

Hoạt động thể chất còn thúc đẩy cơ thể giải phóng chất dẫn truyền thần kinh endorphin, hỗ trợ quá trình hình thành tế bào thần kinh mới và tăng tính dẻo của hệ thần kinh. Hình thành tế bào thần kinh là quá trình tạo mới và phát triển các tế bào thần kinh. Tính dẻo của tế bào thần kinh là khả năng não tạo ra và điều chỉnh các kết nối mới để thích nghi, cũng như bù đắp cho sự suy giảm hoặc tổn thương của tế bào não. Oxy rất quan trọng cho cả hai quá trình này và tập thể dục thường xuyên góp phần cung cấp oxy cho não.

Sức khỏe não bộ và tim mạch có mối liên hệ mật thiết với nhau. Người mắc bệnh tim có nguy cơ đột quỵ, sa sút trí tuệ cao hơn người bình thường. Tập thể dục là cách tăng cường sức khỏe tim mạch, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ, các bệnh thoái hóa thần kinh như bệnh Alzheimer, làm chậm sự tiến triển của các rối loạn thoái hóa thần kinh khác như bệnh Parkinson. Vận động cũng hỗ trợ kiểm soát tình trạng viêm nhiễm, ức chế sản xuất hormone căng thẳng như cortisol.

Để bảo vệ não bộ, hãy phối hợp nhiều dạng bài tập khác nhau như:

Aerobic (cardio): Các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, bơi lội và đạp xe giúp tăng cường oxy lên não, hỗ trợ trí nhớ, chức năng nhận thức. Cố gắng tập ít nhất 30 phút aerobic cường độ vừa phải, khoảng 3-5 ngày một tuần.

Tập luyện sức mạnh: Các bài tập kháng lực bao gồm nâng tạ có thể giúp duy trì cấu trúc và chức năng của hồi hải mã - vùng não giữ vai trò ghi nhớ. Duy trì 90 phút tập luyện sức mạnh mỗi tuần có thể cải thiện hiệu suất nhận thức, làm chậm quá trình thoái hóa não.

Yoga và chánh niệm: Các bài tập đòi hỏi tính dẻo dai, tập trung này góp phần giảm căng thẳng, lo lắng, làm chậm suy giảm nhận thức do tuổi tác.

(Theo Eating Well)