Thị trường tài chính và hàng hóa đảo chiều
Sau kết quả đàm phán tại Geneva (Thụy Sĩ) vào đầu giờ chiều 12/5 (giờ Việt Nam), Mỹ và Trung Quốc đã công bố thỏa thuận tạm thời giảm mạnh thuế quan đối ứng trong 90 ngày. Thông tin này khiến các thị trường chứng khoán, ngoại hối và hàng hóa thế giới biến động mạnh.
Vàng, vốn được xem là "tài sản trú ẩn an toàn" trong bối cảnh căng thẳng thương mại, đã chịu áp lực bán tháo ngay sau thông báo.
Tính đến 15h30 ngày 12/5 (giờ Việt Nam), giá vàng giao ngay giảm hơn 100 USD, tức hơn 3%, xuống còn 3.225 USD/ounce (tương đương 102,6 triệu đồng/lượng). Mức giảm này đánh dấu phiên giao dịch tồi tệ nhất của vàng kể từ đầu năm.
Sự sụt giảm của vàng phản ánh tâm lý lạc quan về một thỏa thuận thương mại tạm thời nhưng có thể làm dịu căng thẳng địa chính trị và thương mại. Giá vàng SJC tại Việt Nam giảm 2 triệu đồng/lượng, xuống 120 triệu đồng/lượng (giá bán).
Trái ngược với vàng, đồng USD có phiên giao dịch bứt phá. Chỉ số DXY, đo lường sức mạnh của USD so với rổ 6 đồng tiền tệ chủ chốt trên thế giới, tăng hơn 1,4% lên 101,75 điểm, phục hồi từ mức thấp nhất trong 3 năm (99 điểm).
Sự tăng giá của USD được thúc đẩy bởi kỳ vọng rằng Mỹ sẽ củng cố vị thế thương mại và kinh tế toàn cầu sau thỏa thuận. Các nhà đầu tư cũng dự đoán Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể duy trì chính sách lãi suất ổn định, hỗ trợ đồng bạc xanh.
Thị trường chứng khoán toàn cầu đã phản ứng tích cực với thông tin về thỏa thuận tạm thời. Tại Mỹ, các chỉ số tương lai ghi nhận mức tăng ấn tượng ngay sau phát biểu của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent. Chỉ số S&P 500 tương lai tăng 2,8%, Nasdaq 100 tương lai vọt lên 3,6%, trong khi DJIA tương lai tăng 2,3%.
Những con số này cho thấy sự lạc quan của nhà đầu tư về triển vọng tăng trưởng kinh tế và lợi nhuận doanh nghiệp khi áp lực thuế quan được nới lỏng.
Tại châu Á, các thị trường chứng khoán cũng không nằm ngoài xu hướng tăng. Chỉ số VN-Index của Việt Nam khép phiên ngày 12/5 với mức tăng gần 16 điểm, tương đương 1,26%, đạt 1.283,26 điểm. Thanh khoản tăng mạnh.
Các thị trường khác như Nikkei 225 (Nhật Bản) và Hang Seng (Hồng Kông) cũng ghi nhận mức tăng từ 1,5% đến 2%, phản ánh kỳ vọng rằng các chuỗi cung ứng toàn cầu, vốn phụ thuộc lớn vào Trung Quốc, sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế.
Ngoài vàng, các mặt hàng khác cũng chịu ảnh hưởng. Giá dầu thô tăng vọt do kỳ vọng nhu cầu tiêu thụ từ Trung Quốc và Mỹ sẽ tăng khi thương mại song phương cải thiện. Giá dầu WTI tăng gần 2,5% lên trên 62,5 USD/thùng tính tới 15h50 (giờ Việt Nam).
Trong khi đó, giá thép và nhôm có dấu hiệu ổn định, khi Mỹ công bố kế hoạch tìm kiếm nguồn cung độc lập từ các đồng minh trong các ngành công nghiệp chiến lược.
Những biến động này cho thấy thị trường hàng hóa đang điều chỉnh nhanh chóng trước viễn cảnh mới về thương mại toàn cầu.
Thỏa thuận tạm thời và triển vọng thương mại thế giới
Thỏa thuận tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc đánh dấu bước ngoặt trong nỗ lực làm dịu căng thẳng thương mại, vốn leo thang hơn 100 ngày qua, kể từ khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ hai.
Theo đó, Mỹ đồng ý giảm thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống 30% trong vòng 90 ngày, trong khi Trung Quốc giảm thuế đối với hàng hóa Mỹ từ 125% xuống 10%. Các mức thuế này chỉ áp dụng cho các khoản thuế đối ứng có hiệu lực từ ngày 2/4. Các loại thuế riêng lẻ, chẳng hạn như thuế 20% của Mỹ liên quan đến vấn đề fentanyl, vẫn được giữ nguyên.
Trong 90 ngày tới, hai bên cam kết tiến hành đàm phán để đạt được một thỏa thuận thương mại lâu dài và hợp lý hơn. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nhấn mạnh thỏa thuận này là bước khởi đầu để hướng tới “thương mại cân bằng” giữa hai nước. Ngoài ra, hai bên đã xác định 5-6 ngành công nghiệp chiến lược, bao gồm dược phẩm và thép, để tái cơ cấu chuỗi cung ứng và giảm sự phụ thuộc lẫn nhau.
Bên cạnh việc giảm thuế, Trung Quốc cam kết hoãn hoặc gỡ bỏ các rào cản phi thuế quan áp đặt từ ngày 2/4, trong khi Mỹ nhấn mạnh kế hoạch tìm kiếm nguồn cung đáng tin cậy từ các đồng minh. Tuy nhiên, thỏa thuận không đề cập đến các vấn đề về tỷ giá hối đoái hay thao túng.
Mặc dù thỏa thuận tạm thời được đánh giá là một bước tiến tích cực, các chuyên gia tỏ ra thận trọng về khả năng đạt được một hiệp định thương mại toàn diện trong 90 ngày. Một số chuyên gia cho rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều không sẵn sàng nhượng bộ các ưu tiên chiến lược, khiến việc tái hiện một “Thỏa thuận thương mại giai đoạn một” như thời cựu Tổng thống Trump là khó thực hiện.
Về ngắn hạn, thỏa thuận này sẽ mang lại lợi ích tức thì cho các chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các ngành như điện tử, ô tô và dược phẩm. Việc giảm thuế quan có thể giúp hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa Mỹ và Trung Quốc trên thị trường quốc tế.
Tuy nhiên, thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc, vốn đạt 361 tỷ USD vào năm 2024, vẫn là một thách thức lớn.
Trong trung và dài hạn, cục diện thương mại thế giới có thể chứng kiến sự phân cực rõ rệt hơn. Mỹ đang đẩy mạnh chiến lược “tái cân bằng” chuỗi cung ứng, tìm kiếm sự độc lập trong các ngành chiến lược và tăng cường hợp tác với các đồng minh như Nhật Bản, EU, và Ấn Độ. Trong khi đó, Trung Quốc có thể tiếp tục củng cố vị thế trong các thị trường mới nổi thông qua các sáng kiến như Vành đai và Con đường.
Thỏa thuận tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc mang lại hy vọng về một giai đoạn hợp tác ổn định hơn giữa các nước. Dù vậy, tương lai của thương mại Mỹ - Trung vẫn phụ thuộc vào các cuộc đàm phán sắp tới và khả năng hai bên dung hòa các lợi ích chiến lược. Trong bối cảnh đó, các thị trường tài chính và hàng hóa vẫn tiềm ẩn biến động mạnh, cơ hội và rủi ro đan xen.
