Yêu cầu được Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương nêu tại Hội thảo "Nâng cao vai trò, ý nghĩa của Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ", tổ chức chiều 28/11 tại TP HCM. Tham dự có đại diện các viện, đơn vị trực thuộc Bộ, địa phương, tổng công ty phía Nam.
Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Hoàng Phương phát biểu tại hội thảo, chiều 28/11. Ảnh: Lê Tuyết
Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về khoa học và công nghệ lần thứ 7 được khởi động trong bối cảnh ngành đứng trước nhiều cơ hội mới, được kỳ vọng tiếp tục tôn vinh những trí tuệ xuất sắc, đóng góp quan trọng cho đất nước.
Theo Thứ trưởng Phương, đây là hai danh hiệu cao quý nhất trong hệ thống khen thưởng của Đảng và Nhà nước dành cho lĩnh vực khoa học và công nghệ. Giải thưởng nhằm ghi nhận những công trình hoặc cụm công trình có giá trị khoa học đặc biệt xuất sắc, đóng góp lớn cho phát triển kinh tế, xã hội, cũng như nâng cao đời sống người dân.
Từ năm 1996 đến nay hai giải thưởng đã thực hiện 6 đợt xét tặng, vinh danh hàng trăm công trình tiêu biểu thuộc nhiều lĩnh vực. Theo ông Phương, mỗi công trình không chỉ là niềm tự hào của tác giả mà còn là tài sản trí tuệ quý của quốc gia.
Ông cho biết, sau khi tái cơ cấu bộ máy, chỉ trong 9 tháng, Bộ Khoa học và Công nghệ đã xây dựng mới, sửa đổi, bổ sung 10 luật cùng gần 30 nghị định. Những thay đổi lớn này được kỳ vọng tháo gỡ nhiều vướng mắc, giúp các nhà khoa học và tổ chức nghiên cứu thuận lợi hơn trong triển khai nhiệm vụ. Trong bối cảnh đó, việc tôn vinh kịp thời và xứng đáng những nhà khoa học có đóng góp nổi bật thông qua hai giải thưởng cao quý càng có ý nghĩa sâu sắc. "Đây là hoạt động vừa tri ân những đóng góp bền bỉ, vừa truyền cảm hứng cho các thế hệ trẻ, và lan tỏa tinh thần đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội", Thứ trưởng nói.
Để đợt xét tặng lần thứ 7 đảm bảo khách quan, minh bạch và đúng quy định, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành kế hoạch chi tiết. Theo đó, công tác xét chọn ở cấp cơ sở phải hoàn thành trong tháng 12/2025; cấp bộ, ngành và địa phương hoàn thành trước 15/4/2026. Các hồ sơ đề nghị xét tặng cần gửi về Bộ trước ngày 8/5/2026.
Lãnh đạo Bộ đề nghị các ngành và địa phương sớm thành lập hội đồng xét thưởng, nhất là những nơi vừa thay đổi mô hình tổ chức. Các đơn vị chức năng của Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ trong quá trình triển khai để kịp thời tháo gỡ khó khăn nếu phát sinh.
Bác sĩ, nhân viên y tế Viện Pasteur TP HCM nghiên cứu, xét nghiệm, tháng 8/2025. Ảnh: Quỳnh Trần
Công tác truyền thông về giải thưởng cũng được yêu cầu đẩy mạnh. Ông yêu cầu Bộ và các địa phương cần giới thiệu rộng rãi ý nghĩa, tiêu chí và quyền lợi của giải thưởng để thu hút nhiều công trình chất lượng tham gia. Khu vực TP HCM và Nam Trung Bộ, nơi tập trung nhiều viện, trường và doanh nghiệp có thế mạnh về khoa học và công nghệ, được kỳ vọng đóng góp số lượng lớn hồ sơ.
Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải Nhà nước về khoa học, công nghệ được tổ chức lần đầu vào năm 1996. Cứ 5 năm được xét tặng một lần và trao ngày 2/9. Đến nay, tổng số công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh là 107 và Giải thưởng Nhà nước là 158.
Tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Huệ, Vụ phó Tổ chức Cán bộ, Bộ Khoa học và Công nghệ, đã trình bày nội dung công tác tổ chức, xét tặng các giải thưởng khoa học công nghệ, bao gồm cả chuẩn bị hồ sơ, kiểm tra thủ tục, đảm bảo quy trình minh bạch. Ngoài ra, đại diện Bộ cũng đã giải đáp trực tiếp thắc mắc của các đại biểu về việc chuẩn bị hồ sơ, yêu cầu công trình...
