Loại trái cây được nhắc tới chính là vải thiều, đặc sản của vùng Lục Ngạn (Bắc Giang), nay thuộc Bắc Ninh sau khi sáp nhập địa giới hành chính.
Vải thiều là niềm tự hào của người dân Bắc Ninh. Với sự ưu đãi của khí hậu và thổ nhưỡng, vải thiều Bắc Ninh từ lâu đã có chỗ đứng đặc biệt trong lòng người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Với vị ngọt đậm, mùi thơm thanh mát, quả vải Việt đã xuất hiện tại hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, riêng tháng 7, kim ngạch xuất khẩu vải đạt gần 35 triệu USD, cao gấp 20 lần so với cùng kỳ năm 2024. Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất, chiếm 71% với giá trị 57 triệu USD, tăng gần 4 lần.
Nguyên nhân giúp vải Việt bứt phá là giá bán tại vườn giảm, sản lượng dồi dào cùng với nhu cầu nhập khẩu tăng mạnh. Ngoài ra, diện tích trồng theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP mở rộng nhanh, đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt từ Nhật Bản, Mỹ và EU.
“Vải thiều Băng Ngọc”.
Tuy nhiên, thời gian thu hoạch ngắn – chỉ khoảng một tháng mỗi năm vào mùa hè – khiến người yêu vải luôn tiếc nuối khi mùa qua.
Xuất phát từ mong muốn được “ăn vải quanh năm”, Công ty CP Xuất nhập khẩu Thực phẩm Toàn Cầu (phường Phượng Sơn) đã ấp ủ suốt nhiều năm ý tưởng kéo dài tuổi thọ trái vải. Sau hàng chục lần thử nghiệm, doanh nghiệp đã thành công với sản phẩm “Vải thiều Băng Ngọc” – trái vải tươi được “ngủ đông” ở nhiệt độ -20°C, giúp bảo toàn hoàn hảo tế bào tự nhiên. Khi cần dùng, vải được “đánh thức” ở mức 0–5°C, giữ nguyên màu sắc, độ giòn và vị ngọt đặc trưng như mới thu hoạch.
Không chỉ dừng ở công nghệ bảo quản, Toàn Cầu còn xây dựng hệ thống phân phối thông minh: bán trực tuyến, giao hàng trong 24 giờ kể từ lúc rã đông, và tiếp tục bảo quản 48 giờ trong tủ mát. Từ vài tấn thử nghiệm ban đầu, đến nay doanh nghiệp đã có thể bảo quản hàng trăm tấn vải mỗi vụ, cung cấp đều đặn trong mùa đông.
Bắc Ninh hướng tới “Lễ hội vải thiều mùa đông”
Hiện tỉnh Bắc Ninh có khoảng 30.000 ha trồng vải, sản lượng hơn 100.000 tấn/năm, tập trung tại các xã Lục Ngạn, Phúc Hòa, Yên Thế, Phượng Sơn… Những năm gần đây, địa phương đặc biệt chú trọng nâng cao giá trị nông sản bằng việc quy hoạch vùng trồng, xây dựng chỉ dẫn địa lý và khuyến khích ứng dụng công nghệ bảo quản sau thu hoạch.
Theo báo Bắc Ninh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh cho biết: việc các doanh nghiệp chủ động đầu tư công nghệ bảo quản dài hạn đã mở ra hướng phát triển mới cho nông nghiệp tỉnh.
“Vải thiều giờ đây không còn bị giới hạn trong mùa vụ tháng 6–7, mà có thể trở thành sản phẩm bốn mùa, phục vụ thị trường quanh năm,” ông Thịnh nói.
Lãnh đạo tỉnh cũng bày tỏ kỳ vọng: nếu mô hình được mở rộng, Bắc Ninh hoàn toàn có thể tổ chức ‘Lễ hội vải thiều mùa đông’, nơi người dân và du khách được thưởng thức đặc sản trái vụ – minh chứng cho bước tiến của khoa học trong nông nghiệp.
Với chứng nhận OCOP 5 sao, vải thiều Bắc Ninh đã khẳng định chất lượng vượt trội và vị thế thương hiệu quốc gia. Trong tương lai, tỉnh đặt mục tiêu nghiên cứu điều tiết mùa vụ, giúp Việt Nam cạnh tranh mạnh mẽ hơn trên thị trường toàn cầu.
*T/H
