Dồn dập xuất hiện các “tay chơi” mới
Vương quốc Bhutan - quốc gia nằm ở phía đông dãy Himalaya (Nam Á), giáp với Trung Quốc và Ấn Độ - vừa có động thái đáng chú ý thu hút sự quan tâm của thị trường tài chính thế giới.
Hôm 11/12, Bhutan giới thiệu một đồng tiền có tên TER. Đây là một loại tài sản mã hóa (token) được bảo chứng 100% bằng vàng thật của quốc gia. Token này phát hành trên nền tảng blockchain Solana, giúp giao dịch nhanh, chi phí thấp và minh bạch.
Đồng tiền TER được phát hành bởi Gelephu Mindfulness City (GMC) - khu hành chính đặc biệt mà chính phủ Bhutan định hướng trở thành “đặc khu blockchain - công nghệ cao”, có phần giống trung tâm tài chính quốc tế mà Việt Nam đang hướng tới.
Đồng tiền TER được bán qua DK Bank, ngân hàng số đầu tiên của Bhutan. TER được bảo chứng hoàn toàn bằng vàng vật lý do nhà nước nắm giữ. Vàng thật được lưu trữ và chứng minh on-chain, giúp nhà đầu tư vừa nắm giữ vàng vừa hưởng lợi từ tính linh hoạt của tài sản số.
Đây là bước đi mới nhất trong chiến lược số hóa tài sản quốc gia và thúc đẩy hệ sinh thái tiền mã hóa của Bhutan, vốn đang tăng tốc mạnh mẽ trong hai năm qua.
Ở giai đoạn đầu, TER mới chỉ phục vụ trong phạm vi GMC, tương tự như một mô hình thử nghiệm nội bộ, nhưng theo giới phân tích, động thái này là bước khởi đầu nhằm chuẩn hóa quy trình token hóa tài sản quốc gia của Bhutan dựa trên những tài sản mang tính trung lập như vàng. Điều này đồng nghĩa với việc Bhutan có thể sẽ gia tăng lượng vàng nắm giữ để mở rộng quy mô token vàng.
Không chỉ Bhutan, nhiều quốc gia nhỏ khác cũng đang đi theo hướng tương tự. Đầu tháng 12, quốc gia Trung Á - Kyrgyzstan đã đưa vào thử nghiệm đồng tiền số USDKG, neo tỷ lệ 1:1 với đồng USD và được bảo chứng hoàn toàn bằng vàng vật chất. Số lượng phát hành ban đầu là 50 triệu USD. USDKG chạy trên nền tảng blockchain phi tập trung TRON và sẽ mở rộng sang Ethereum khi hạ tầng sẵn sàng.
Dự án được triển khai thông qua một công ty thuộc Bộ Tài chính, hoạt động quản lý và vận hành hằng ngày được giao cho một đơn vị tư nhân. Việc kiểm toán được thực hiện bởi ConsenSys Diligence nhằm tăng độ tin cậy.
Kế hoạch của nhà quản lý là nâng mức tài sản bảo chứng từ 50 triệu USD lên 500 triệu USD, xa hơn là 2 tỷ USD vàng dự trữ.
Như vậy, một số nước đang tìm đến vàng và một số loại tài sản an toàn để đa dạng hóa và làm tăng giá trị tài sản quốc gia, tăng tính an toàn, minh bạch và chống lạm phát ngày càng tăng.
Một số tổ chức tài chính cũng tăng cường nắm giữ vàng, bên cạnh các tập đoàn ngân hàng lớn trên thế giới. Trong năm 2025, trên thị trường vàng xuất hiện một “tay chơi” mới là ông lớn trên thị trường tiền kỹ thuật số - Tether Limited.
Trước đó, Tether Limited, công ty dẫn đầu về tiền điện tử ổn định (stablecoin), đã trở thành một nhân tố mới cho xu hướng vàng mã hóa.
Tether không chỉ mua vàng để bảo chứng cho tài sản mã hóa (token) vàng của mình mà còn đầu tư vào mặt hàng kim loại quý này. Tính đến quý III/2025, Tether nắm giữ khoảng 116 tấn vàng trị giá 14 tỷ USD, trong đó chỉ có 12 tấn dùng để bảo chứng token vàng có tên XAU₮. Điều này có nghĩa Tether là đơn vị nắm giữ vàng lớn nhất ngoài các ngân hàng trung ương và gần bằng các ngân hàng trung ương có quy mô nhỏ như Hàn Quốc, Hungary và Hy Lạp.
Vàng có vai trò lớn hơn trong hệ thống tài chính thế giới
Theo Reuters, Chính phủ Kyrgyzstan khẳng định USDKG là công cụ hạ tầng tài chính, không nhằm thay thế đồng som quốc gia.
Tuy nhiên, trong buổi lễ ra mắt đồng USDKG có sự tham dự của Tổng thống và Bộ trưởng Tài chính, chứng tỏ dự án được hậu thuẫn mạnh từ cấp cao nhất, chứ không phải một thử nghiệm công nghệ đơn lẻ.
Tham vọng của Kyrgyzstan được cho là khá lớn, hướng tới sự mở rộng và có tác động trong khu vực Trung Á. Nếu thành công, USDKG có thể trở thành một mẫu hình mới cho các nền kinh tế mới nổi, nơi có nhu cầu lớn về tài sản an toàn. Điều này cũng đồng nghĩa với việc Kyrgyzstan có thể phải mở rộng dự trữ vàng.
Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), Ngân hàng Quốc gia Kyrgyzstan (NBK) mua ròng 2 tấn vàng trong 10/2025, xếp thứ 15 trên thế giới về mức ròng mua kim loại quý này. NBK hiện nắm giữ khoảng 41 tấn vàng.
Trên thực tế, Kyrgyzstan hay Bhutan đều là các nước có lượng vàng nắm giữ khá khiêm tốn, nhưng có một làn sóng tăng cường nắm giữ vàng đang gia tăng ở cả các quốc gia, từ nhỏ đến lớn, từ các ông lớn ngân hàng tới các tổ chức tài chính phi ngân hàng và cả các nhà đầu tư cá nhân.
Đây thực sự là động lực mới hỗ trợ cho giá vàng. Sức cầu đối với mặt hàng này khá lớn mỗi khi giá giảm và có thể là yếu tố đã hỗ trợ vàng tránh lao dốc, trượt khỏi ngưỡng 4.200 USD/ounce trong suốt 3 tuần đầy áp lực trước khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết định giảm lãi suất 0,25 điểm phần trăm và bơm tiền vào nền kinh tế, không có những phát biểu quá “diều hâu” về chính sách tiền tệ trong năm 2026.
Về dài hạn, tổng hợp nhiều yếu tố, trong đó có xu hướng USD suy yếu và nỗ lực phi đô la hóa cũng như bất ổn địa chính trị ở nhiều nơi trên thế giới, vàng được dự báo sẽ còn tăng giá, dù có thể không bứt phá như trong năm 2025.
