Lãnh đạo ACB: "Đau đầu" vì phải đua lãi suất thấp với nhóm Big4, biên lợi nhuận ngày càng mỏng

Biên lợi nhuận ngày càng 'mỏng'

Chia sẻ tại sự kiện Diễn đàn Kinh doanh 2025: Xoay trục Tăng trưởng do Forbes Việt Nam tổ chức mới đây, ông Từ Tiến Phát, Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB - Mã: ACB), đã chỉ ra vấn đề "đau đầu" nhất đối với lĩnh vực tài chính ngân hàng hay sản xuất thương mại hiện nay đó là biên lợi nhuận càng ngày càng mỏng đi.

Giải thích kĩ hơn trong mảng ngân hàng, ông Từ Tiến Phát cho biết trong lĩnh vực ngân hàng, mọi người thường thấy trên báo chí nói rằng lợi nhuận của các ngân hàng khoảng 20.000-30.000 tỷ đồng mỗi năm, là con số rất lớn, nhưng so với tổng tài sản của ngân hàng thì rất nhỏ.

"Hiện nay, ACB cũng rất đau đầu khi các ngân hàng Big4 cho vay lãi suất rất thấp thì các ngân hàng như ACB cũng phải đu theo, khiến biên lợi nhuận ngày càng mỏng", ông Phát nhấn mạnh. 

Theo ông Phát, điều này tạo thành một vòng xoáy, nghĩa là khi biên lợi nhuận giảm, các doanh nghiệp buộc phải mở rộng thị trường, mở rộng phân khúc, mở rộng khách hàng, dẫn đến phải chấp nhận mức độ rủi ro cao hơn. Điều này nếu không bình tĩnh thì việc kiểm soát rủi ro sẽ gặp nhiều vấn đề. 

Vấn đề 'đau đầu' thứ hai được lãnh đạo ACB chỉ ra là đầu tư công nghệ. Tổng Giám đốc ACB cho biết chuyển đổi số là phải thay đổi và đầu tư công nghệ. Tuy nhiên, nếu đầu tư công nghệ không đúng sẽ là "legacy" trong tương lai – một gánh nặng cho doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tại ACB, ông Phát cho biết khi đầu tư và chuyển đổi số, phải rất cẩn trọng trong từng bước.

Vấn đề thứ ba là nguồn lực. Theo ông Phát, khi chúng ta muốn thay đổi, vấn đề về nguồn lực lại trở nên rất quan trọng. Việc đưa những nhân sự tài năng từ bên ngoài vào có thể dẫn đến nhiều thách thức như khả năng hòa nhập, sự khác biệt về giá trị cốt lõi và văn hóa doanh nghiệp.

"Có rất nhiều điều khiến doanh nghiệp phải đau đầu, nhưng tôi cho rằng “nỗi đau” lớn nhất hiện nay chính là sự chậm đổi mới", ông Phát nhấn mạnh. 

‘Bẫy chuyển đổi số' và bài học từ ACB

"Khi chúng tôi làm trong lĩnh vực ngân hàng, điều chúng tôi làm rất mật thiết với các công ty tư vấn, nhưng tôi cũng có một khẩu hiệu rằng: phải rất cảnh giác với tư vấn. Tại sao? Vì nhiều lúc, tư vấn có trách nhiệm giúp doanh nghiệp phát triển và sử dụng đúng, nhưng vấn đề về công nghệ và chuyển đổi số là một câu chuyện cực kỳ phức tạp, không chỉ dừng lại ở vấn đề công nghệ", ông nói.

Lãnh đạo ngân hàng ACB gọi việc này là "cái bẫy của chuyển đổi số", diễn ra ở ngay cả doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp hàng đầu và cả doanh nghiệp vừa và nhỏ đều.

Ông dẫn chứng, một số doanh nghiệp đầu tư vài triệu USD vào hệ thống CRM - hệ thống quản trị khách hàng và với suy nghĩ sẽ giúp thúc đẩy hoạt động bán hàng và mối quan hệ khách hàng. Nhưng ngược lại, nhân viên gần như đối phó, nhập dữ liệu tạm gọi là "rác" vào hệ thống. Trong khi đó, công ty phải trả chi phí sử dụng phần mềm khoảng 20 đến 30 USD cho một user (người sử dụng) mỗi tháng.

"Rõ ràng đây là một cái "bẫy" – nó không giúp thúc đẩy chuyển đổi số của doanh nghiệp mà còn làm chậm đi quá trình chuyển đổi số", ông Phát nói.

Nhìn lại hành trình, ông chia sẻ khoảng 10 năm trước, ACB đã đầu tư vào hệ thống CRM với giá trị rất lớn, để phục vụ cho hoạt động quản lý khách hàng và phát triển kinh doanh.

"Chúng tôi kỳ vọng rất nhiều, nên khi hợp tác với một đối tác đến từ Mỹ để triển khai hệ thống này, chúng tôi đã yêu cầu customize gần như toàn bộ các cấu phần để phù hợp hơn với tập quán kinh doanh tại Việt Nam và giúp đội ngũ dễ sử dụng hơn", ông chia sẻ. 

"Tuy nhiên, sau vài năm, chúng tôi nhận ra đó là một sai lầm lớn. Có thể nói, chúng tôi đã sử dụng công nghệ theo cách “mua một chiếc xe hơi rất xịn" nhưng lại muốn thay đổi toàn bộ các bộ phận bên trong để phù hợp với mình. Đây chính là sai lầm. Tôi tin rằng không ít doanh nghiệp Việt Nam cũng đang mắc phải lỗi tương tự", lãnh đạo ACB nhấn mạnh. 

Theo ông Phát, thay vì cố gắng “bắt” công nghệ phải thay đổi theo mình, doanh nghiệp cần học cách thích ứng và thay đổi để phù hợp với công nghệ. Đó là một bài học rất đắt giá.

Ví dụ thứ hai lãnh đạo ACB nhắc đến là việc tự động hóa trong các quy trình mà doanh nghiệp thường gọi là "điểm nghẽn trong quy trình". Doanh nghiệp đưa công nghệ vào để thúc đẩy tự động hóa, nhưng xảy ra tình huống là sau khi tự động hóa xong, khách hàng lại chê trải nghiệm rất tệ, vì toàn bộ quy trình, thủ tục chưa được xem xét kỹ trước thời điểm sử dụng công nghệ.

Ông cho rằng không nên ngay lập tức sử dụng công nghệ trong hoạt động chuyển đổi số nếu chưa hiểu rằng sự chuyển đổi đầu tiên phải nằm ở quy trình, thủ tục, sau đó mới đến công nghệ.

"Đối với chúng tôi, mỗi năm đầu tư khoảng hơn 1.000 tỷ đồng cho hoạt động chuyển đổi số và công nghệ thông tin. Tại ACB, trong 5 năm, tổng tài sản tăng khoảng 2 lần, quy mô tín dụng tăng 2 lần, lợi nhuận tăng 2,5 lần, nhưng số lượng nhân sự chỉ tăng 0,1 lần – tức 10% trong 5 năm.

Điều đó cho thấy hoạt động chuyển đổi số nằm ở chỗ đó. Chúng tôi có khoảng 14.000 nhân viên và 6–7 triệu khách hàng, mỗi ngày, dưới nền tảng là hàng trăm con bot đang chạy tự động. Gần như tất cả tác vụ đều được tự động hóa", ông Phát thông tin.

Tổng Giám đốc ACB đúc kết rằng chuyển đổi số là vấn đề bắt buộc. Tuy nhiên, con người dẫn dắt hoạt động chuyển đổi số, chứ không phải công nghệ dẫn dắt. 

Ông nhấn mạnh ba yếu tố cốt lõi Thứ nhất là vai trò dẫn dắt của CEO, các tổng giám đốc ngân hàng, doanh nghiệp – họ phải thực sự định hướng được vấn đề. Thứ hai là người ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ phải hiểu về kinh doanh. Thứ ba là sự đồng thuận của toàn bộ nhân sự phía dưới, để đảm bảo các quy trình chạy đúng những gì tổ chức mong muốn.

"ACB đã chuyển đổi số khoảng hơn 10 năm nay và được đẩy mạnh trong 5 năm gần nhất, với chi phí đầu tư khá cao. Tuy nhiên, hiệu quả thu được phải nói rằng rất xứng đáng", ông Phát nói.