Ảnh minh họa cực quang trên sao Hỏa - Ảnh: Emirate Mars Mission
Theo báo cáo của các nhà nghiên cứu công bố ngày 14-5 trên tạp chí Science Advances, nhân loại đã lần đầu tiên quan sát được cực quang trên sao Hỏa.
Lần quan sát này được thực hiện vào ngày 18-3-2024 bởi tàu thám hiểm Perseverance, đồng thời cũng là lần đầu tiên cực quang được ghi nhận từ bề mặt của một hành tinh không phải Trái đất. Hơn nữa, điều này cho thấy các phi hành gia trong tương lai có thể chứng kiến hiện tượng cực quang kỳ ảo trên sao Hỏa bằng mắt thường.
"Đối với mắt của phi hành gia, đó sẽ là một ánh sáng xanh mờ nhạt", Roger Wiens, nhà khoa học hành tinh tại Đại học Purdue ở Lafayette, Indiana, cho biết.
Cực quang có thể xuất hiện khi các hạt tích điện từ không gian tương tác với khí quyển của hành tinh. Chúng đã được phát hiện trên sao Thủy, sao Mộc và mọi hành tinh khác không phải Trái đất trong Hệ Mặt trời, nhưng chỉ từ quỹ đạo.
Và trên bầu trời sao Hỏa, các nhà khoa học chỉ có thể phát hiện bước sóng ánh sáng cực quang không thể nhìn thấy bằng mắt thường thông qua các thiết bị. Vì vậy, trước đây chưa rõ cực quang sao Hỏa sẽ xuất hiện như thế nào đối với các phi hành gia trong tương lai khi đặt chân lên hành tinh này.
So với nhiều bức ảnh cực quang trên Trái đất, hình ảnh mới từ sao Hỏa khá mờ. Có một vài lý do cho điều này. Thứ nhất, các camera của Perseverance hoạt động kém hiệu quả hơn vào ban đêm. Ông Wiens giải thích: "Độ nhạy của các thiết bị không cao hơn nhiều so với mắt người".
Thứ hai, sao Hỏa không có từ trường toàn cầu để tập trung cực quang gần các cực như Trái đất. Thay vào đó, lớp vỏ của nó được từ hóa theo từng mảng. Điều này có nghĩa là cực quang có thể xuất hiện khắp hành tinh, nhưng chúng tương đối mờ nhạt.
Các hạt gây ra cực quang này có thể đã xuất hiện cùng với mặt sóng xung kích của vụ phóng vành nhật hoa. Đây là những đám mây plasma và từ trường lớn được Mặt trời phóng ra không gian, đôi khi hướng về phía các hành tinh. Chúng cũng có thể tạo ra cực quang trên bầu trời Trái đất. Nhóm của Wiens đã được cảnh báo về vụ phóng này từ nhiều ngày trước, giúp họ chuẩn bị cho tàu Perseverance.
Mặc dù tàu thám hiểm đang ở gần xích đạo sao Hỏa, ông Wiens tỏ ra hứng thú với việc quan sát cực quang từ bán cầu Nam của sao Hỏa vì đây là phần được từ hóa mạnh nhất của hành tinh này. Ông nhận xét: "Cực quang ở khu vực đó có thể xuất hiện thực sự rõ ràng".
