Lại thêm 1 startup xe điện Trung Quốc điêu đứng: Công ty mẹ phá sản, phải đóng cửa loạt showroom

Neta từng là một trong những ngôi sao sáng của ngành xe điện Trung Quốc, song giờ đây tên tuổi lại gắn liền với khủng hoảng nợ nần. Tập đoàn mẹ của Neta là Zhejiang Hozon New Energy Automobile Co hồi tháng 6/2025 đã phải nộp đơn xin phá sản – bước ngoặt đau đớn cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành công nghiệp xe điện.

Hiện Neta đang phải đối mặt với hàng loạt khó khăn trên thị trường nước ngoài. Tại Thái Lan, hãng từng chiếm đến 12% thị phần xe điện vào năm 2023 nhưng đã sụt giảm xuống chỉ còn 4% trong năm 2025. Nguyên nhân chính là do không đáp ứng mục tiêu sản xuất nội địa nên dần mất quyền hưởng chính sách miễn thuế. Các đại lý Thái Lan, trước đó từng hào hứng với thương hiệu Neta, giờ đây đâm đơn kiện, tố cáo việc hỗ trợ showroom và hậu mãi gián đoạn.

“Tôi ngừng đặt hàng từ tháng 9 vì cảm thấy có điều gì đó không ổn”, chủ đại lý Saravut Khunpitiluck chia sẻ.

Trước đây, Neta từng được xem là startup đầy hứa hẹn: trong năm 2022, hãng bán ra hơn 152.000 xe, vượt qua các đối thủ như NIO, Xpeng, và Li Auto. Đến cuối 2024, hãng còn nhận khoản hỗ trợ 5 tỷ nhân dân tệ từ Trung Quốc, đồng thời tiến hành IPO tại Hồng Kông với mục tiêu huy động 1 tỷ USD – dù hồ sơ sau đó bị thu hồi. Đó là giai đoạn các nhà đầu tư coi Neta là “hiện tượng mới nổi”, nhưng thực tế nhanh chóng bộc lộ nhiều vấn đề đi kèm.

Bước sang 2025, tình hình trở nên hỗn loạn hơn. Tháng 3, Neta đề xuất phương án “đổi nợ lấy cổ phần” với hơn 2 tỷ NDT nợ, nhận được sự ủng hộ không nhỏ từ các nhà cung cấp quan trọng như CATL và Gotion. Thỏa thuận vay 10 tỷ baht từ ngân hàng Thái Lan nhằm phục hồi sản xuất ô tô tại địa phương đã được thực hiện, song biện pháp này sau đó không đi đến đâu.

Điểm mấu chốt là tình trạng thừa cung và cuộc chiến giảm giá trên thị trường Trung Quốc – quốc gia với hơn 100 hãng ô tô điện. Các hãng lớn như BYD cắt giá đến 20% và tiếp tục tạo áp lực lên các startup nhỏ, buộc họ phải hạ giá hoặc bán tháo hàng tồn để thu hồi vốn.

Gần đây, hàng loạt showroom của Neta ở Thượng Hải đã đóng cửa, nhân viên bị cắt giảm hoặc chưa được trả lương trong nửa cuối năm 2024. CEO Zhang Yong từ chức vào tháng 12/2024 sau khi công ty công bố khoản lỗ 4,84 tỷ NDT vào năm 2023 và miễn cưỡng đưa ra mục tiêu có lãi vào 2026.

Tuy nhiên, do công ty mẹ Hozon nợ nần, phía nhà cung cấp từ chối bảo hiểm cho xe Neta, nên hãng gặp khó trong việc đăng ký tại các thị trường mới. Những khách hàng Neta tại Thái Lan cũng phàn nàn về dịch vụ yếu kém.

Rõ ràng, Neta là ví dụ điển hình cho làn sóng cạnh tranh không kiểm soát trên thị trường xe điện Trung Quốc. Khi các ông lớn như BYD có thể giảm giá sâu nhờ quy mô, các hãng nhỏ như Neta chỉ còn cách vay nợ, bán lỗ và phụ thuộc vào hỗ trợ của chính phủ – vốn cũng không bền nếu không có lợi nhuận thực tế.

Từ góc độ thị trường toàn cầu, Neta đã mắc sai lầm khi mở rộng mạnh sang Thái Lan vào năm 2022 trong khi bản thân nội tại còn chưa ổn định. Khi chương trình ưu đãi hưởng chính sách thúc đẩy EV ở Thái hết hiệu lực, Neta không thể đáp ứng yêu cầu sản xuất nội địa, bị mất ưu đãi thuế và nợ đối tác địa phương.

Theo: Reuters